ایران و آمریکا؛ آغازی برای راه طولانی تنشزدایی
امیر علی ابوالفتح تماس تلفنی روسای جمهوری ایران و آمریکا، رویداد بیسابقهای در مناسبات پرتنش دو کشور طی یک سوم قرن بوده است. با این حال، این تماس تلفنی به تنهایی نمیتواند کوهی از خصومتها و بیاعتمادیهای متقابل را برطرف کند. هنوز راه بسیار طولانی پیش رو است که ایران و آمریکا از دو کشور متخاصم، به دو کشور دوست بدل شوند یا اینکه حداقل، زندگی مسالمتآمیز در کنار یکدیگر را بپذیرند. برای رسیدن به وضعیت مطلوب، اقداماتی باید مدنظر قرار گیرد. اول اینکه طرفین صبوری به خرج دهند. به عبارت دیگر، انتظار از حل یک شبه مشکلات، بر وخامت اوضاع میافزاید.
امیر علی ابوالفتح تماس تلفنی روسای جمهوری ایران و آمریکا، رویداد بیسابقهای در مناسبات پرتنش دو کشور طی یک سوم قرن بوده است. با این حال، این تماس تلفنی به تنهایی نمیتواند کوهی از خصومتها و بیاعتمادیهای متقابل را برطرف کند.
هنوز راه بسیار طولانی پیش رو است که ایران و آمریکا از دو کشور متخاصم، به دو کشور دوست بدل شوند یا اینکه حداقل، زندگی مسالمتآمیز در کنار یکدیگر را بپذیرند. برای رسیدن به وضعیت مطلوب، اقداماتی باید مدنظر قرار گیرد. اول اینکه طرفین صبوری به خرج دهند. به عبارت دیگر، انتظار از حل یک شبه مشکلات، بر وخامت اوضاع میافزاید. حتی ممکن است در ماههای آینده، ایران یا آمریکا به برخی سیاستهای خود ادامه دهند. به عنوان مثال، طرفین در مواضع تغییری از خود نشان ندهند و برخی تحریمها علیه ایران نیز از سوی آمریکا ادامه یابد. با این حال، اگر دو طرف همچنان عزم حل مشکلات را داشته باشند، میتوانند در میان مدت به مدیریت اختلافات دست یابند. نکته بعدی اینکه همپای باز شدن باب گفتوگوی دولتی میان تهران و واشنگتن، دوPIC۱طرف باید به بازسازی وجهه خود در نزد افکار عمومی مبادرت ورزند. هم در ایران هنوز آمریکا سمبل شیطان بزرگ است و هم در آمریکا، ایران به عنوان دشمن شناخته میشود. بدون زدودن این توصیفات، دولتها قادر نخواهند بود بر سه دهه دشمنی فائق آیند. در مقایسه میان احساسات ضد آمریکایی در ایران و احساسات ضد ایرانی در آمریکا،
دومی قوی تر از اولی به نظر میرسد. ضمن اینکه قدرت اقناعسازی حاکمیت در ایران برای تغییر نگاه افکار عمومی به مقوله مذاکره با آمریکا از قدرت اقناعسازی حاکمیت آمریکا بیشتر است. در ایران، عمده مخالفان رابطه با آمریکا در طیفهای هوادار نظام قرار دارند و اگر نظام به رویکرد متفاوتی مبادرت ورزد، از حمایت این گروه برخوردار خواهد شد. در حالی که در آمریکا، به دلیل فقدان نهادی که در سیاست خارجی حرف آخر را بزند، دولت باید برای بهبود مناسبات با ایران، با مخالفان سیاسی و حزبی خود بجنگد. این در حالی است که در آمریکا لابیهای اسراییل به شدت برای تخریب مناسبات میان تهران و واشنگتن فعالیت میکنند و در تلاشند بازی ساده و کم خطر دو طرفه ایران - آمریکا را به بازی بسیار پیچیده و خطرناک سه طرفه ایران - آمریکا - اسراییل مبدل سازند. در این میان باید مراقب بود که خصومت ایران و اسراییل به موضوعی مذهبی بدل نشود تا واکنش منفی اونجلیستها - گروهی مسیحی در آمریکا با حدود 100 میلیون پیرو که حفظ کیان دولت یهود در سرزمین فلسطین را شرط اساسی ظهور حضرت مسیح میدانند و حتی تندرو تر از یهودیان صهیونیست شناخته
میشوند - به دنبال نیاورد. تبیین درست از نگاهpic1 ایران به موضوع هولوکاست برای آمریکاییهای مذهبی و پرهیز از افسانه خواندن مرگ چند میلیون یهودی اروپا در دوران جنگ جهانی دوم، نقش مهمی در تغییر نگرش ضد ایرانی در آمریکا خواهد داشت. با توجه به ماهیت متکثر سیاست و حکومت در آمریکا، کسب موفقیتها در عرصه سیاست خارجی آمریکا بدون برخورداری از لابیهای قدرتمند در ساختارهای سیاسی این کشور تقریبا غیرممکن است. در حال حاضر تمامی طرفهای اصلی دیپلماتیک آمریکا در این کشور لابیهای بانفوذی دارند. این لابیها قادر هستند قوانین مورد نظر را به تصویب برسانند و دولتها در واشنگتن را به نرمش وادارند. با این حال متاسفانه، ایران با وجود سه دهه گرفتاری با دولت آمریکا نتوانسته است در این کشور یارگیری کند و لابیهای بانفوذی برای خود دست و پا نماید. گرچه ایرانیهایها پرشمار و تحصیل کرده در آمریکا زندگی میکنند، اما از آنجا که میان اغلب آنان با ایران فاصله ایجاد شده است، ایرانیهای مهاجر یا آمریکاییهای ایرانی تبار نتوانستهاند همچون یهودیان، ایرلندیها، چینیها، روسها یا کوباییها در فرآیند تصمیمسازی در آمریکا ایفای نقش نمایند.
البته شاید آشتی دولتی میان ایران و آمریکا، زمینه را برای قدرتیابی ایرانیها و آمریکاییهای ایرانی تبار در این کشور فراهم کند. ضمن اینکه شاید از این پس، هرگونه سخنی از مزایای آشتی با آمریکا در ایران، با عقوبت و سرزنش همراه نشود. این تغییرات به ظاهر کوچک میتواند تحولی را به وجود آورد که نتیجه آن بدل شدن روابط ایران و آمریکا از وضعیت دشمنی به وضعیت غیردشمنی باشد.
ارسال نظر