فراخوان  آینه‌‌ای برای خودروهای داخلی؟
تیرماه سال 1385 زمانی بود که نخستین فراخوان ملی برای خودروهای پژو ۴۰۵، سمند و پژو پارس ساخت نیمه دوم سال ۸۳ در پی آتش‌سوزی خودروی 405 منتشر شد. این فراخوان ازسوی شرکت ایران‌خودرو به‌عنوان تولیدکننده محصولات نام‌برده، تا دی ماه سال 85 ادامه داشت. با توجه به اینکه قبل و بعد از این فراخوان، سابقه چنین اقدامی ازسوی خودروسازان کشور وجود نداشته؛ می‌توان گفت تنها فراخوان در صنعت خودروی کشور در سال 85 رخ داده است.
حال بعد از گذشت هشت سال از آخرین فراخوان صنعت خودروی کشور، بار دیگر شرکت ایران‌خودرو برای اجرای فراخوان خودروهای تولیدی خود پیش‌قدم شده است.
هاشم یکه‌زارع، مدیر عامل این شرکت در همین راستا اعلام کرده است: «گروه صنعتی ایران خودرو در نظر دارد درراستای تکریم مشتریان و ارائه تصویری شفاف نزد افکار عمومی، محصولاتی را که نیاز به بررسی فنی بیشتر داشته باشند فراخوان کند.» اگرچه محصولات خودروسازان پس از آتش‌سوزی‌های پژو 405 دیگر دچار مشکلی در این ابعاد نشد، اما پس از آن و با وجود مشکلات شایعی که تولیدات خودروسازان داشتند، این طرح هیچ‌گاه ادامه پیدا نکرد. به گفته کارشناسان، شایع‌ترین مشکلات تولیدات خودروسازان در سال‌های اخیر، روغن‌ریزی، سروصدای اضافه موتور، رینگ و پیستون چسباندن خودرو، خرابی سرسیلندر و ... بوده است. به عقیده این کارشناسان در صورتی که خودروسازان از همان سال 85 فراخوان تولیدات خود را در دستور کار قرار می‌دادند، چه بسا مشکلات یادشده در تولیدات تاکنون بهبود پیدا می‌کرد و رفع می‌شد.
پس از برطرف شدن مشکل ۴۰۵ که جان سرنشینان این خودرو را به خطر می‌انداخت، در حالی خودروسازان فراخوان محصولات خود را فراموش کردند که «فراخوان خودروها در دوره‌های زمانی مختلف» از برنامه‌های جداناشدنی خودروسازان بزرگ در دنیا است.
خودروسازان بزرگ در دنیا، معمولا در دوره‌های زمانی مشخص محصولات مختلف خود را در تاریخ‌های ساخت متفاوت فراخوان می‌کنند تا به بررسی بیشتر آنها بپردازند. اگرچه علت برخی از فراخوان‌های خودروسازان بزرگ وجود یک نقص در خودروهای تولیدی است، اما می‌توان گفت اعلام فراخوان ازسوی یک شرکت خودروساز همیشه به معنای وجود یک مشکل اساسی در خودروها نیست، بلکه این اقدام در بیشتر مواقع با هدف بررسی خودروهای تولیدی در سال‌های مختلف و بهبود روند تولید انجام می‌شود.
با نگاهی به اخبار فراخوان شرکت‌های معتبری مانند تویوتا، هیوندایی یا فولکس واگن می‌توان به این نتیجه رسید که بیشتر فراخوان‌های این شرکت‌ها با منظور پیش‌گیری از مشکل در خودروهای تولیدی‌شان است.
فرهنگ فراخوان در خودروسازان نهادینه می‌شود؟
هرچند به‌نظر می‌رسد مدیرعامل ایران‌خودرو با الگوبرداری از خودروسازان بزرگ قصد دارد فرهنگ فراخوان را به‌منظور بررسی فنی خودروها در صنعت خودروی کشور نهادینه کند، اما وجود یک چالش در این میان این طرح را با سوال مواجه می‌کند. سوالی که در این میان مطرح است به بحث کیفیت خودروهای تولید داخل باز می‌گردد. طی سال‌های اخیر و در شرایطی که خودروسازان تحت فشارهای بین‌المللی قادر به تامین قطعات با کیفیت برای تولیدات خود نبودند، نارضایتی مشتریان از کیفیت تولیدات خودروسازان تبدیل به یکی از چالش‌های اصلی خودروسازان در کنار مسائلی مانند افت تولید و افزایش هزینه‌های تولید شده بود. نارضایتی مشتریان حتی باعث شد چندی قبل وزیر صنعت، معدن و تجارت نیز از استفاده قطعات نامرغوب در تولیدات خودروسازان انتقاد کند.
به این ترتیب در رابطه با طرح موضوعی مانند فراخوان دوره‌ای محصولات خودروسازان، با توجه به تمام مشکلاتی که ممکن است محصولات خودروسازان به‌دلیل استفاده از قطعات نامرغوب داشته باشند؛ این سوال مطرح می‌شود که خودروسازان قادر به برطرف کردن تمام مشکلات خواهند بود؟
این سوال از آنجایی مطرح می‌شود که در بسیاری از موارد دیده شده است که خودروهای صفری که تازه از کارخانه آمده‌اند، به دلیل وجود مشکلات فنی، صاحب خود را همان ابتدای کار به نمایندگی‌ها و تعمیرگاه‌ها می‌کشانند.
یک کارشناس خودرو عقیده دارد نگاهی به تغییر قیمت خودرو و مقایسه آن با نرخ تورم و رشد قیمت‌ها می‌تواند به‌خوبی نشان دهد که در سال‌های اخیر چه بر سر کیفیت محصولات خودروسازان آمده است.
داوود اسماعیلی می‌گوید: در سال ۸۲ شما می‌توانستید یک خودرو را با ۱۲ میلیون تومان تهیه کنید، در همان سال با مبلغ یاد شده امکان خرید یک کیلو طلا وجود داشت، اما قیمت چنین خودرویی در سال جاری در حالی رشدی ۳ برابری داشته است که یک کیلو طلا نزدیک به ۱۵۰ میلیون تومان شده است.
اسماعیلی در ادامه می‌گوید: با این مقایسه به‌راحتی می‌توان فهمید که خودروسازان با این میزان افزایش قیمت نسبت به تورم، برای ادامه تولید مجبور به کاستن از کیفیت محصولات خود بوده‌اند.
نهادینه شدن فرهنگ فراخوان با توجه به بازدهی فراوانی که می‌تواند در جریان تولید خودرو داشته، اگرچه برای صنعت خودروی کشورمان ضروری به‌نظر می‌رسد، اما این نگرانی وجود دارد که باتوجه به وجود مشکلات فعلی در صنعت خودروی کشور، طرح فراخوان خودروهای داخلی بار دیگر به فراموشی سپرده شود.
همان‌طور که اشاره شد، فراخوان فقط مختص خودروهایی نیست که مشکلی خاص دارند، در دنیا شرکت‌های تولیدکننده خودرو به‌منظور انجام تحقیقات روی محصولات خود و درجهت ارتقای سطح دانش فنی خود، خودروهایی را که چند سالی از تولید آنها گذشته است فراخوان می‌کنند تا بفهمند یک خودرو پس از چند سال استفاده با چه مشکلاتی همراه شده است.
به عقیده اسماعیلی، می‌توان گفت «نگاه خودروسازان بزرگ به فراخوان محصولات خود چیزی شبیه اصلاح بذر یا اصلاح نژاد دام‌ها است.» درنهایت اجرای طرح فراخوان در کشورمان اگرچه می‌تواند به بهبود کیفی تولیدات خودروسازان و آشنایی بیشتر آنها با مسائل فنی تولیداتشان منجر شود، اما به‌نظر می‌رسد با توجه به تمام مشکلات موجود، خودروسازان در ابتدای اجرای این طرح کار دشواری در پیش داشته باشند.