پارس کیهان اولین پیمانکار خصوصی وزارت نفت عراق
آقای رضایی، لطفا مختصری از تاریخچه شرکت پارس کیهان و پروژه های اجرایی اش بگویید. شرکت پارس کیهان درسال1370 تاسیس شد و پس از اجرای چند پروژه ، سال 1379 تجدید سازمان یافت و فعالیت های خود را بر انجام پروژه های EPC در حوزه های نفت ، گاز ، انرژی و نیروگاه متمرکز کرد و تاکنون پروژه های بسیاری در این حوزه ها انجام داده است .
اجرای پروژه ۴ مخزن یک میلیون بشکه ای نفت در جزیره خارک که در نوع خود از بزرگترین مخازن نفتی کشور به شمار می رود و هم اکنون در مراحل انتهایی است، از جمله فعالیت های شاخص شرکت است. این پروژه در شرایطی که وضعیت دشوار بی ثباتی نرخ ارز و نیز مشکلات ناشی از تحریم ها بسیاری از پروژه های کشور را دچار توقف کرده بود، مطابق برنامه زمان بندی به ۹۰ درصد پیشرفت رسیده و از موفق ترین و شاخص ترین پروژه های جاری کشور است.
از دیگر پروژه های شرکت در حوزه نفت باید از اجرای طرح افزایش ظرفیت سیستم خنک کننده و سیستم تخلیه مخازن نفت خام پالایشگاه تهران ، طرح توسعه و افزایش ظرفیت واردات وصادرات اسکله های نفتی شهید رجایی و فولاد، طرح احداث مخازن استراتژیک در مرکز انتقال نفت برداسپی و پل بابا حسین و طرح یوتیلیتی پتروشیمی کرمانشاه نام ببرم.
در حوزه نیرو ، پارس کیهان اجرای سیستم های مکانیکی و برقی نیروگاه های آبادان، دماوند ، پرند، سنندج و ارومیه را انجام داده است. نیروگاه گازی آبادان اولین نیروگاهی است که به روش EPC در کشور به‌وسیله بخش خصوصی کار شده است. شرکت ما در سال ۱۳۹۱ برنامه توسعه فعالیت خود در کشور عراق را تدوین کرد و توانست به عنوان اولین و تنها پیمانکار ایرانی در لیست پیمانکاران مورد تایید شرکت نفت عراق قرارگیرد و در مناقصات بین المللی آن شرکت نماید و تاکنون توانسته است در سه مناقصه بین المللی برنده شود . اهمیت این موضوع وقتی روشن می شود که بدانیم این فرایند توسط یک پیمانکار خصوصی و بدون حمایت های دولتی صورت گرفته است.
به فعالیت پارس کیهان در کشور عراق به عنوان اولین پیمانکار حوزه نفت اشاره کردید. در حال حاضر چه پروژه هایی در کشور عراق در دست اجرا دارید؟
شرکت ما درحال حاضر سه پروژه در عراق دارد. محل یکی از این پروژه‌ها شهر فاو در استان بصره است و موضوع آن بهبود مقاومت خاک بستر احداث مخازن ذخیره نفت به روش Deep Soil Mixing است.
این روش بهبود خاک در عمق زیاد، در ایران سابقه اجرایی ندارد ولی ما توانستیم در رقابت با شرکت های بین المللی برنده این مناقصه شویم. این نوع کار برای اولین بار درکشور عراق صورت می گیرد.
پروژه دیگر ما مهندسی ، تجهیز و پیش ساخت ۹ مخزن فرآورده های نفتی در پالایشگاههای بصره و ناصریه است که کارفرمای آن شرکت دولتی سکوپ از زیرمجموعه های وزارت نفت عراق است. این پروژه مراحل طراحی خود را طی می کند.
از دیگر پروژه های ما در عراق پروژه طراحی و تامین سیستم Scraper Trap و شیرآلات کنترلی خط لوله بین شهرهای ابوغراب تا انبار عراق است.
ارزآوری پروژه های شما در عراق چه میزان بوده است ؟
موضوع منافع حاصل از انجام کار در خارج از ایران به دو شکل بروز می کند. بخشی از آن به صورت هزینه کرد خرید کالا یا فرآوری کالا در داخل کشور است و بخشی دیگر به صورت ورود منابع ارزی به کشور.
البته ماهیت این دو موضوع یکی است چراکه انجام هزینه در داخل کشور برای اجرای پروژه برون مرزی ، یعنی انجام خرید و ساخت از طریق فروشندگان و سازندگان ایرانی و بکارگیری نیروی کار ایرانی در پروژه ها نیز به معنای ورود منابع مالی - ارزی به کشور است. منافع حاصل از این بخش به میزان زیادی به مقبولیت و نفوذ سازندگان ایرانی در خارج از کشور و قرارگرفتن آنها در vendor list کارفرمایان کشور عراق بستگی دارد.
در وضعیت فعلی برآورد ارزآوری پروژه ها با مفهوم گفته شده حدود ۳۰ درصد است.
پارس کیهان تاکنون چه اندازه اشتغال زایی داشته است ؟
در پارس کیهان به طور متوسط ۳۰۰ نفر به طور مستقیم در پروژه‌ها مشغول به کارند و حدود ۵۰۰ نفر نیز با واسطه از طریق واگذاری کار فعالیت دارند.
درحال حاضر چه موانع یا بن بست های قانونی در روند فعالیت شما در خارج از کشور وجود دارد ؟ تعامل و همکاری نهادهای فعال در حوزه عراق چگونه است ؟pic۱
کار در خارج از کشور مشکلات خاص خود را دارد که مهمترین آنها وجود رقابت در یک عرصه بین المللی است . به همین علت در کشورها قوانین تسهیل کننده صادرات خدمات فنی تدوین می گردد تا این فعالیت ها تسهیل شود. همانطور که به ارزآوری اشاره کردید، طبیعی است که ارزآوری ، اشتغال ، تحرک صنایع داخلی و مانند آن قاعدتا باید از سیاست ها و علائق دولت محسوب شود. این باید مهمترین انگیزه برای ایجاد تسهیلات در انجام خدمات فنی - مهندسی باشد که متاسفانه همیشه چنین نیست.
یکی از مشکلات مهم تهیه ضمانت نامه برای مناقصات و پروژه هاست. این موضوع به ویژه با توجه به شرایط تحریم بانکهای ایرانی حادتر شده است. هزینه تهیه ضمانت نامه غیرمتعارف است و پیمانکاران ایرانی ۲ هزینه ناشی از گارانتی و کانترگارانتی را توامان متحمل می شوند. در عین حال با این موضوع مواجه شده ایم که هنگام اخذ مصوبات ویژه برای پروژه های خارج از کشور ، یعنی پروژه هایی که خودمان بی حمایت ویژه آنها را اخذ کرده ایم ، باید برخی سازمانهای دولتی داخلی را در مورد کیفیت و توان خود در انجام آنها راضی کنیم؛ امری که نه به عهده نهادهای دولتی ایران بلکه وظیفه نهادهای دولتی کشور میزبان - در این مورد عراق - است. ضمنا انتظار داریم که در موارد خاصی بتوان از رایزنی ها و حمایت های مقامات ارشد وزارتخانه‌ها، نیز بهره‌مند شویم که تاکنون محقق نشده است و به نظر می رسد این مورد صرفا در خصوص شرکتهای دولتی و نیمه‌دولتی محقق می شود.
از طرفی باید روی دیگر سکه را هم دید، یعنی نهادهایی هستند که تلاش قابل تقدیری جهت تسهیل فعالیت ها انجام می دهند. یکی از این نهادها ستاد توسعه اقتصادی ایران و عراق است که از هرنوع کمک در این مسیر دریغ نکرده است. اتاق مشترک ایران و عراق، سفارت ایران در بغداد و کنسولگری ایران در بصره نیز از نهادهای دیگر پیگیر در این خصوص هستند.
آیا هدفمندی یارانه ها و تحریم ها در صادرات خدمات فنی - مهندسی در کشور عراق برای شما مشکلاتی ایجاد کرده است؟pic۲
اصل تامین یارانه برای اقشار کم درآمد موضوعی کاملا درست است اما شکل اجرای آن نادرست بوده و آثار تورمی آن در کشور در همه حوزه ها قابل مشاهده است و بنابراین مختص فعالیت های پیمانکاری در داخل یا خارج کشور نیست . مسئله تحریم ها هم آثار عمومی داشته ، ولی اگر بخواهم به مهم ترین اثر آن در کار خودمان اشاره کنم ، موضوع عدم امکان فعالیت های بانکی در خارج از کشور و به ویژه عدم امکان گشایش LC توسط بانکهای عراقی است که از دستورالعمل های تحریمی تبعیت می کنند. این موضوع باعث می شود یا کارفرمایان عراقی از کار و دعوت شرکتهای ایرانی در مناقصات منصرف شوند و یا به صورت نقدی و دیناری با ما کار کنند و این به معنای افزایش هزینه انجام پروژه است، چراکه تفاوت نرخ رسمی و نرخ بازار در تبدیل دلار با دینار باعث تحمیل هزینه مضاعف می گردد.
در حال حاضر برای افزایش تعاملات، حضورموثر و رقابت با دیگر کشورها چه اقداماتی می تواند در دستور کار دولت جدید قرار گیرد و درخواست شما چیست؟
مسیری که دولت جدید جهت رفع تحریم ها ، گشایش فضای مبادلات اقتصادی با دیگر کشورها و نیز تعامل با آنها می پیماید، مسیرمناسبی است که تداوم آن باعث افزایش تعداد پروژه های صنعتی در داخل کشور و نیز تسهیل فعالیت های اقتصادی و تجاری در خارج از کشور خواهد شد. مجموع اقدامات در حال انجام مثبت است و انتظار ما چیزی جز تداوم و تسریع آنها نیست.
از سوی دیگر ضروری است که همزمان با این تحرکات در عرصه خارجی ، بازنگری جدی در قواعد و مقررات جاری صورت گیرد تا قوانین داخلی شفاف تر و کاراترشود تا هم از امکان سوء استفاده و رانت خواری های چپاولگرانه جلوگیری شود و هم برای فعالان جدی و متعهد این عرصه ، روندهای اجرایی روان تر شوند و موانع بی مورد، انرژی ها و هزینه ها را هدر ندهند.pic۳




پارس کیهان از جمله شرکت های ایرانی است که نه تنها در ایران طرح ها و پروژه های متعدد و موفقی را به اجرا درآورده یا در دست اقدام دارد، بلکه در خارج کشور و خصوصا در عراق، پروژه های مطرح و قابل توجهی را مدیریت می کند. این شرکت در سال 1391 برنامه توسعه فعالیت خود در کشور عراق را تدوین کرد و توانست به عنوان اولین و تنها پیمانکار ایرانی در لیست پیمانکاران مورد تایید شرکت نفت عراق قرارگیرد و در مناقصات بین المللی آن شرکت نماید و تاکنون توانسته است در سه مناقصه بین المللی برنده شود . اهمیت این موضوع وقتی روشن می شود که بدانیم این فرایند توسط یک پیمانکار خصوصی و بدون حمایت‌های دولتی صورت گرفته است. مصطفی رضایی ساروی مدیرعامل شرکت پارس کیهان متولد 1341 است و در سال 1367 در رشته مهندسی برق از دانشگاه علم و صنعت ایران فارغ التحصیل شده. او مدتی به عنوان مهندس طراح ، سرپرست کارگاه ، مدیر راه اندازی و مدیر پروژه درداخل و خارج از کشور کار کرده و سپس از سال 1379 تاکنون مدیریت شرکت پارس کیهان را برعهده داشته است.رضایی در گفت و گو با دنیای اقتصاد مشکلات خاص کار در خارج ار کشور را برمی‌شمارد و خواهان ایجاد تسهیل و شفافیت هرچه بیشتر در قوانین صادرات خدمات فنی - مهندسی است.
pic۴