استراتژی توسعه اقتصادی و تحولات فرهنگی در سایه اکسپو
سیدمحمد محمودی‌کوکنده نمایشگاه جهانی اکسپو رویدادی مهم و پر اهمیت در عرصه جهانی است. اکسپو با نمایشگاه‌های تجاری که اغلب برگزار می‌شود، متفاوت است. اکسپوها توسط دفتر نمایشگاه‌های بین‌المللی (BIE) سازماندهی و هر 5 سال یک بار برگزار می‌شوند. نمایشگاه اکسپو رویدادی برای نمایش آخرین دستاوردهای فرهنگی، اجتماعی، علمی و اقتصادی کشورها در چارچوب موضوع نمایشگاه و دورنمای توسعه آنها است. ***
اکسپوی میلان ۲۰۱۵ با موضوع « تغذیه زمین، انرژی برای حیات» در واقع نگاه جدیدی به اکسپوی جهانی است که الهام بخش تجربیات بی‌نظیر دوره‌های گذشته است. نگاهی که در کنار معماری و تاسیسات زیربنایی به سنت‌ها، میراث فرهنگی و حفظ آن توجه ویژه‌ای شده است.
موضوع اکسپو میلان 2015، ارتباط نزدیکی با اهداف توسعه هزاره سوم سازمان ملل دارد، اهدافی چون :
- به نیمه رساندن تعداد جمعیتی که از گرسنگی رنج می برند.
- به دو سوم رساندن نرخ مرگ و میر.
- به سه چهارم رساندن نرخ مرگ و میر مادران.
- ادغام اصول توسعه پایدار در سیاست‌ها و برنامه‌های کشورها.
- یافتن شرکای بین‌المللی برای توسعه
برگزاری این نمایشگاه با توجه به تاثیراتی که در ابعاد فرهنگی، توسعه گردشگری و اقتصادی دارد می‌تواند مورد توجه کشورهای شرکت کننده قرار گیرد.
نمایشگاه‌ها بستر مناسبی برای ایجاد تعامل بین بخش‌های مختلف صنعت، تجارت و فرهنگ کشور با کشورهای حاضر در اکسپو‌ها برای تحقق اهداف مهم اقتصادی است. در فرایند برگزاری اکسپوها، بسیاری از کشورها بهره‌برداری‌های مناسب اقتصادی، سیاسی و فرهنگی را کسب می‌کنند که قابل قیاس با دیگر رویدادهای اقتصادی و فرهنگی نیست.

فرهنگی و گردشگری
امروزه مبحث گردشگری نمایشگاهی در جهان از اهمیت قابل توجهی برخوردار است. چرا که در نتیجه برگزاری نمایشگاه‌های تجاری به ویژه نمایشگاه‌هایی که دارای ماهیت بین المللی هستند، اعم از تخصصی و عمومی -فرصت مناسبی جهت حضورفعالان بخش‌های صنعتی و خدماتی خارجی، هیات‌های بازرگانی خارجی و تورهای بازدید فراهم می‌شود. در این بین برپایی نمایشگاه اکسپو می‌تواند در توسعه و رونق صنعت گردشگری و ارتقاء سطح اشتغال ملی در این حوزه موثر باشد. برگزاری این نمایشگاه محل قدرشناسی از پیشرفت‌های عمیق تاریخی، پیشبردهای پیش برنده و پایه‌گذار تمدن انسانی است که در آن می‌توان جاذبه‌های گردشگری ایران اعم از ظرفیت‌های تاریخی، طبیعی، فرهنگی با استفاده از آثار شاخص صنایع دستی انتخاب شده را به نمایش گذاشت تا فرصت مناسبی برای جذب گردشگران باشد.
آنچه در نمایشگاه مهم جلوه می‌کند، توجه هم زمان به معماری غرفه و ارائه محصولات متناسب با موضوع برگزاری آن است. بازدیدکنندگان ابتدا با کالبد و معماری موضوعات هر غرفه، مواجه و سپس به ورود ترغیب می‌شوند. غرفه ایران در این نمایشگاه به شکل سفره طراحی شده و سه موضوع اصلی آن سنت، دوام‌پذیری و تنوع‌پذیری است که عدالت، بخشش، قناعت و شکرگذاری از جمله مفاهیم سنتی این غرفه محسوب می‌شوند. هر چند ایران تا کنون با حضور متعدد خود در اکسپو‌های متفاوت، تلاش کرده فرهنگ و دستاورد‌های ملی و بین المللی خود را در سطح جهانی معرفی کند. اما متأسفانه آن طور که باید، ایرانی بودن و ویژگی‌های آن در این نمایشگاه‌ها معرفی نشده است. کشور ایران با فرهنگ، تمدن ، هنر و معماری چند هزار ساله می‌بایست، بسیار موفق‌تر در این عرصه حضور پیدا کند. جا دارد تا در این رویداد مهم بین‌المللی با استفاده از تمام ظرفیت‌های فرهنگی و صنعت گردشگری بتوانیم آثار فرهنگی و جاذبه‌های گردشگری را به طور خاص و استراتژیک به نمایش بگذاریم.

اقتصادی
نمایشگاه‌ها یکی از موثرترین راه‌های توسعه صادرات هستند. این منظور در صورتی تحقق می‌یابد که نمایشگاه را وسیله بدانیم نه هدف. دستیابی به رشد اقتصادی پایدار و توسعه همه جانبه نیازمند پیروی از الگوهایی است که موجب رشد اقتصادی بالا و پایداری می‌شود.
برای کشور ما که برنامه اقتصاد بدون نفت را در دستور کار خود دارد، تلاش برای گسترش بازارهای صادراتی، افزایش سهم در تجارت بین‌المللی و رشد صادرات غیر نفتی، به عنوان یک وظیفه و آرمان ملی، مطرح است. در این راستا، هرآنچه که بتواند به توسعه صادرات غیر نفتی کمک کند، باید مد نظر سیاست‌گذاران، برنامه‌ریزان و فعالان اقتصادی قرار گیرد. حفظ بازارهای سنتی و تلاش برای یافتن بازارهای تازه برای صدور کالاهای غیر نفتی، به فعالیت هدفمند و گسترده در امور تبلیغات و بازاریابی نیاز دارد. یکی از ابزارهای مهم برای رونق بخشیدن به صادرات و انجام فعالیت مستمر در تبلیغات و بازاریابی کالاهای صادراتی، شرکت در نمایشگاه‌ها است. اگر در بازاریابی نمایشگاه‌ها و شرکت در آنها، سیاست درست و اصولی تدوین و برنامه‌ریزی دقیق انجام شود، می‌توان به دستیابی اهداف توسعه صادرات خوش بین بود.
از سویی دیگر این نمایشگاه می‌تواند نقش موثری در معرفی و شناسایی توانمندی‌ها و قابلیت‌های فنی واحدهای تولیدی و خدماتی کشور داشته باشد. امروزه تجارت خارجی نقش اساسی در اقتصاد کشورها بازی می‌کند و در این راستا چگونگی دستیابی به بازارهای جهانی از اهمیت فراوانی برخوردار است. نقش نمایشگاه‌ها به عنوان عامل بسیار مهمی در زمینه کسب بازارهای جهانی و ایجاد تحرک در اقتصاد کشورها بر کسی پوشیده نیست. امروز دیگر از نمایشگاه‌ها به عنوان محلی برای خرید و فروش کالا صحبت نمی‌شود بلکه نقش نمایشگاه‌ها در ایجاد تحرک و تحول در اقتصاد کشورها مطرح است. بر همین اساس نمایشگاه اکسپو میلان می‌تواند یکی از ارکان اصلی عرضه و معرفی کالا در نیل به اهداف استراتژیک بخش بازرگانی کشور محسوب شده و نقش بسزائی در فعالیت‌های صنعتی - تجاری - بازرگانی، ایفا نماید.
در این میان نمایشگاه‌های اکسپو در سطح بسیار گسترده‌ و با اهداف مختلف اقتصادی، بازرگانی و اجتماعی و به منظور نزدیک نمودن ملل جهان به یکدیگر برای مدت طولانی که حداقل پنج یا شش ماه طول می‌کشد در نقطه ای از جهان بر پا می‌شود. در این نمایشگاه‌ها معمولا کشورهای شرکت کننده به نمایش کلیه فعالیت‌های اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی خود مبادرت می‌ورزند و در واقع کلیه مشخصات یک کشور به صورت یک مجموعه در معرض نمایش برای جهانیان قرار می‌گیرد.