چرا میزان آوارگان در سال ۲۰۱۶ افزایش پیدا خواهد کرد
موج پس از موج
هرگز در دوران پس از جنگ جهانی دوم، دنیا شاهد این همه پناهجو که به‌دلیل درگیری و جنگ داخلی، خانه و کاشانه خود را ترک کرده‌اند، نبوده است. ۱۰ سال پیش سازمان ملل اعلام کرد که در دنیا ۳۸ میلیون نفر آواره وجود دارد، حالا این رقم به ۶۰ میلیون نفر رسیده است. برای رسیدن به آمار و ارقام دهشتناک باید جنگ‌های موجود در خاورمیانه را مقصر اعلام کرد. قراین نشان می‌دهد که این ارقام در سال ۲۰۱۶ نیز افزایش خواهد یافت. موجی از انسان‌ها در خاورمیانه و آفریقا عزم خود را برای رسیدن به قاره سبز جزم خواهند کرد و موج انسانی دیگری شکل خواهد گرفت که حاضرند خطرات احتمالی را برای رسیدن به اروپا به جان بخرند.
هرگز در دوران پس از جنگ جهانی دوم، دنیا شاهد این همه پناهجو که به‌دلیل درگیری و جنگ داخلی، خانه و کاشانه خود را ترک کرده‌اند، نبوده است. 10 سال پیش سازمان ملل اعلام کرد که در دنیا 38 میلیون نفر آواره وجود دارد، حالا این رقم به 60 میلیون نفر رسیده است. برای رسیدن به آمار و ارقام دهشتناک باید جنگ‌های موجود در خاورمیانه را مقصر اعلام کرد. قراین نشان می‌دهد که این ارقام در سال 2016 نیز افزایش خواهد یافت. موجی از انسان‌ها در خاورمیانه و آفریقا عزم خود را برای رسیدن به قاره سبز جزم خواهند کرد و موج انسانی دیگری شکل خواهد گرفت که حاضرند خطرات احتمالی را برای رسیدن به اروپا به جان بخرند.
این موج مهاجرت نشات گرفته از چندین عامل است. از بزرگ‌ترین آن شروع می‌کنیم: حضور روسیه در سوریه ممکن است تبعات منفی این جنگ را افزایش دهد. ولادیمیر پوتین گفته است که قصد دارد افراطی‌های داعشی را نابود کند، کسانی که در عراق و سوریه مدعی شده‌اند که یک خلافت به راه انداخته‌اند. برای پوتین اولویت نخست حفظ متحد خود یعنی بشار اسد است. حملات روسیه هم شامل اهداف داعش می‌شود و هم سایر کسانی که در زمره مخالفان حکومت سوریه هستند. برخی از این گروه‌های مخالف مورد حمایت آمریکا و با ارتش سوریه در حال نبرد هستند. حمایت روسیه شاید کمک کند تا بشار اسد، بخشی یا تمام اراضی‌اش را که در سال ۲۰۱۵ از دست داده بود، مجددا به دست آورد. اما نیروهای بشار اسد بسیار ضعیف شده‌اند و امکان اینکه بتوانند کل اراضی را به دست آورند در حال حاضر وجود ندارد.
روسیه هم، به‌رغم قراردادهای سیاسی که داشته، برای حضور پیاده سربازان خود در این کشور متعهد نشده است و تنها هدف او سرپا نگه داشتن بشار اسد است. پس با این تفاسیر جنگ تبعات فاجعه‌بارتری خواهد داشت. تقریبا نیمی از جمعیت سوریه، پیشتر از خانه و کاشانه خود آواره شده‌اند و این رقم افزایش پیدا خواهد کرد؛ برای پرهیز از جنگ، برای فرار از خدمت اجباری و یا آنان که امید خود را به پایان جنگ در این کشور از دست داده‌اند، موج تازه مهاجران را شکل خواهند داد. در حال حاضر ۴ میلیون سوری به عنوان آواره ثبت شده‌اند و برخی می‌گویند یک میلیون نفر بیشتر از این رقم آواره شده‌اند، زیرا اسامی این افراد جایی ثبت نشده است. هر چند که بیشتر این افراد در کشورهای همسایه سوریه حضور پیدا کرده‌اند اما هیچکدام از این کشورهای همسایه اجازه کار به سوری‌ها نداده‌اند و هنوز برخی از آنها به‌دلیل کمبود بودجه، غذاهای سازمان ملل را به پناهجویان می‌دهند. قول و قرارهایی در این بین گذاشته شده، از جمله اینکه قرار است پول بیشتری به کشورهای میزبان مهاجران داده شود و یا اینکه برخی کشورها از جمله بریتانیا و آمریکا قرار است میزبانی بخشی از مهاجرین را به‌عهده بگیرند.
براساس آمار ارائه شده، بیشتر افرادی که وارد اروپا می‌شوند مردانی هستند که قصد دارند در مرحله بعد خانواده‌های خود را به اروپا بیاورند. از این‌رو باید گفت موج دیگری در راه است. جنگ در عراق نشان می‌دهد به‌زودی فروکش نخواهد کرد. همزمان جنگ بین ترکیه و کردها از سر گرفته شده است. بی‌ثباتی سنگینی هم در آسمان سیاست افغانستان در حال جولان دادن است. این در حالی است که آمریکا قول داده است در سال ۲۰۱۶ تمامی نیروهای خود را از این کشور خارج خواهد کرد. اوضاع در یمن نیز ناملایم است. فقیرترین کشور در جهان عرب نیز وارد یک جنگ دیگر شده و ۱ میلیون نفر از این کشور آواره شده‌اند. در آفریقا درگیری‌ها افزایش پیدا کرده است. در ساحل سومالی و برخی کشورها درگیری‌ها رشد داشته‌اند. همین عوامل موجب می‌شود که فشارهای اقتصادی افزایش و محصولات اساسی کاهش پیدا کنند و ناگزیر برخی از مردم این کشورها را مجاب می‌کند که از مدیترانه عبور کنند و خود را به کشورهای اروپایی برسانند.
البته در میان عوامل اجباری، عوامل کششی هم هستند. به‌عنوان مثال شرایط آلمان موجب می‌شود برخی از مردم برای زندگی بهتر به آلمان مهاجرت کنند. در این شرایط احزاب ضدمهاجرتی در داخل این کشور تقویت خواهند شد. لغو موقت محدودیت‌های مرزهای شنگن برای مهاجران ممکن است تقویت شود. رهبران کشورهای اروپایی به دنبال این هستند تا قوانین تازه‌ای را برای مرزهای کشورهای اتحادیه تعریف و تصویب کنند. بر این اساس آنها قصد دارند تا با تنظیم مجدد قوانین، حضور پناهجویان را در داخل کشورهایشان منظم و هدفمند کنند. در این شرایط کشورهای اروپایی باید به بررسی ادعای پناهجویان در یک کشور اروپایی و یا در جای دیگر بپردازند. اگر چنین شرایطی تصویب شود، رخنه‌ای اساسی در مصوبات مهاجرت‌پذیری سازمان ملل در سال ۱۹۵۱ و حتی خود اتحادیه اروپا ایجاد می‌شود.
افزایش مهاجران
موج سال بعد، از چندین راه وارد اروپا خواهند شد، از راه دریا یا صحرا و تجارت قاچاق انسان افزایش پیدا خواهد کرد. وجود چنین شرایطی در کشورهای ترانزیت ممکن است به تغییر شرایط سیاسی بینجامد. برخی از مهاجرین ممکن است در همین زمستان وارد ایتالیا شوند. لیبی جزو کشورهایی است که بالاترین درصد آواره را در سال 2016 خواهد داشت. موج مهاجرت مردم این کشور احتمالا به بهار سال آینده خواهد رسید. البته هنوز مسیر اصلی برای رسیدن به اروپا، یونان است. این در حالی است که اروپایی‌ها به دنبال طرحی هستند تا با اختصاص کمک‌های مالی بیشتر، پناهجویان سوری را که در ترکیه حضور دارند، به ماندن در این کشور تشویق کنند. در شرایطی که اروپایی‌ها قصد دارند اوضاع مالی پناهجویان سوری را بهبود ببخشند، باید مقامات ترکیه را مجاب کرد که حق کار کردن و برخی از حقوق شهروندی را به پناهجویان سوری اعطا کند. اما شواهد حاکی از آن است که ترکیه با این شرایط کنار نخواهد آمد مگر اینکه آنکارا بتواند امتیاز سفر بدون ویزا را به کشورهای اروپایی، برای شهروندان ترکیه‌ای به دست آورد. جزئیات این معامله جا برای چانه‌زنی زیاد دارد و چشم‌انداز چنین توافقی بین ترکیه و اروپا، پناهجویان را متقاعد خواهد کرد تا پیش از اینکه توافق، شکل نهایی بگیرد خود را از مسیر باریک ترکیه به اروپا برسانند.
این موج مهاجرت نشات گرفته از چندین عامل است. از بزرگ‌ترین آن شروع می‌کنیم: حضور روسیه در سوریه ممکن است تبعات منفی این جنگ را افزایش دهد. ولادیمیر پوتین گفته است که قصد دارد افراطی‌های داعشی را نابود کند، کسانی که در عراق و سوریه مدعی شده‌اند که یک خلافت به راه انداخته‌اند. برای پوتین اولویت نخست حفظ متحد خود یعنی بشار اسد است. حملات روسیه هم شامل اهداف داعش می‌شود و هم سایر کسانی که در زمره مخالفان حکومت سوریه هستند. برخی از این گروه‌های مخالف مورد حمایت آمریکا و با ارتش سوریه در حال نبرد هستند. حمایت روسیه شاید کمک کند تا بشار اسد، بخشی یا تمام اراضی‌اش را که در سال ۲۰۱۵ از دست داده بود، مجددا به دست آورد. اما نیروهای بشار اسد بسیار ضعیف شده‌اند و امکان اینکه بتوانند کل اراضی را به دست آورند در حال حاضر وجود ندارد.
روسیه هم، به‌رغم قراردادهای سیاسی که داشته، برای حضور پیاده سربازان خود در این کشور متعهد نشده است و تنها هدف او سرپا نگه داشتن بشار اسد است. پس با این تفاسیر جنگ تبعات فاجعه‌بارتری خواهد داشت. تقریبا نیمی از جمعیت سوریه، پیشتر از خانه و کاشانه خود آواره شده‌اند و این رقم افزایش پیدا خواهد کرد؛ برای پرهیز از جنگ، برای فرار از خدمت اجباری و یا آنان که امید خود را به پایان جنگ در این کشور از دست داده‌اند، موج تازه مهاجران را شکل خواهند داد. در حال حاضر ۴ میلیون سوری به عنوان آواره ثبت شده‌اند و برخی می‌گویند یک میلیون نفر بیشتر از این رقم آواره شده‌اند، زیرا اسامی این افراد جایی ثبت نشده است. هر چند که بیشتر این افراد در کشورهای همسایه سوریه حضور پیدا کرده‌اند اما هیچکدام از این کشورهای همسایه اجازه کار به سوری‌ها نداده‌اند و هنوز برخی از آنها به‌دلیل کمبود بودجه، غذاهای سازمان ملل را به پناهجویان می‌دهند. قول و قرارهایی در این بین گذاشته شده، از جمله اینکه قرار است پول بیشتری به کشورهای میزبان مهاجران داده شود و یا اینکه برخی کشورها از جمله بریتانیا و آمریکا قرار است میزبانی بخشی از مهاجرین را به‌عهده بگیرند.
براساس آمار ارائه شده، بیشتر افرادی که وارد اروپا می‌شوند مردانی هستند که قصد دارند در مرحله بعد خانواده‌های خود را به اروپا بیاورند. از این‌رو باید گفت موج دیگری در راه است. جنگ در عراق نشان می‌دهد به‌زودی فروکش نخواهد کرد. همزمان جنگ بین ترکیه و کردها از سر گرفته شده است. بی‌ثباتی سنگینی هم در آسمان سیاست افغانستان در حال جولان دادن است. این در حالی است که آمریکا قول داده است در سال ۲۰۱۶ تمامی نیروهای خود را از این کشور خارج خواهد کرد. اوضاع در یمن نیز ناملایم است. فقیرترین کشور در جهان عرب نیز وارد یک جنگ دیگر شده و ۱ میلیون نفر از این کشور آواره شده‌اند. در آفریقا درگیری‌ها افزایش پیدا کرده است. در ساحل سومالی و برخی کشورها درگیری‌ها رشد داشته‌اند. همین عوامل موجب می‌شود که فشارهای اقتصادی افزایش و محصولات اساسی کاهش پیدا کنند و ناگزیر برخی از مردم این کشورها را مجاب می‌کند که از مدیترانه عبور کنند و خود را به کشورهای اروپایی برسانند.
البته در میان عوامل اجباری، عوامل کششی هم هستند. به‌عنوان مثال شرایط آلمان موجب می‌شود برخی از مردم برای زندگی بهتر به آلمان مهاجرت کنند. در این شرایط احزاب ضدمهاجرتی در داخل این کشور تقویت خواهند شد. لغو موقت محدودیت‌های مرزهای شنگن برای مهاجران ممکن است تقویت شود. رهبران کشورهای اروپایی به دنبال این هستند تا قوانین تازه‌ای را برای مرزهای کشورهای اتحادیه تعریف و تصویب کنند. بر این اساس آنها قصد دارند تا با تنظیم مجدد قوانین، حضور پناهجویان را در داخل کشورهایشان منظم و هدفمند کنند. در این شرایط کشورهای اروپایی باید به بررسی ادعای پناهجویان در یک کشور اروپایی و یا در جای دیگر بپردازند. اگر چنین شرایطی تصویب شود، رخنه‌ای اساسی در مصوبات مهاجرت‌پذیری سازمان ملل در سال ۱۹۵۱ و حتی خود اتحادیه اروپا ایجاد می‌شود.
افزایش مهاجران
موج سال بعد، از چندین راه وارد اروپا خواهند شد، از راه دریا یا صحرا و تجارت قاچاق انسان افزایش پیدا خواهد کرد. وجود چنین شرایطی در کشورهای ترانزیت ممکن است به تغییر شرایط سیاسی بینجامد. برخی از مهاجرین ممکن است در همین زمستان وارد ایتالیا شوند. لیبی جزو کشورهایی است که بالاترین درصد آواره را در سال 2016 خواهد داشت. موج مهاجرت مردم این کشور احتمالا به بهار سال آینده خواهد رسید. البته هنوز مسیر اصلی برای رسیدن به اروپا، یونان است. این در حالی است که اروپایی‌ها به دنبال طرحی هستند تا با اختصاص کمک‌های مالی بیشتر، پناهجویان سوری را که در ترکیه حضور دارند، به ماندن در این کشور تشویق کنند. در شرایطی که اروپایی‌ها قصد دارند اوضاع مالی پناهجویان سوری را بهبود ببخشند، باید مقامات ترکیه را مجاب کرد که حق کار کردن و برخی از حقوق شهروندی را به پناهجویان سوری اعطا کند. اما شواهد حاکی از آن است که ترکیه با این شرایط کنار نخواهد آمد مگر اینکه آنکارا بتواند امتیاز سفر بدون ویزا را به کشورهای اروپایی، برای شهروندان ترکیه‌ای به دست آورد. جزئیات این معامله جا برای چانه‌زنی زیاد دارد و چشم‌انداز چنین توافقی بین ترکیه و اروپا، پناهجویان را متقاعد خواهد کرد تا پیش از اینکه توافق، شکل نهایی بگیرد خود را از مسیر باریک ترکیه به اروپا برسانند.
ارسال نظر