جان دوباره صادرات غیرنفتی
دنیـای اقتـصاد،نجمه موسـوی زاده-صادرات به عنوان موتور محرکه اقتصاد و رمز بقای کشورها در بازارهای جهانی نقش مهمی را در عرصه اقتصادی ایفا می‌کند، زیرا تقویت ظرفیت‌های تولید و ایجاد ظرفیت‌های جدید و امکان استفاده از بازارهای جهانی برای رشد تولید از طریق توجه به حوزه صادرات شکل می‌گیرد. در حقیقت باید گفت که صادرات، بنگاه‌های تولیدی را قادر می‌سازد از محدودیت‌های بازار داخلی رها شده و با توسعه صادرات، بازارهای جهانی را هدف قرار دهند و از صرفه‌های اقتصادی حاصل از مقیاس تولید بیشتر بهره‌برداری کنند.
در این راستا بیست و نهم مهرماه با هدف ترویج فرهنگ صادرات در میان مردم، روز ملی صادراتنام‌گذاری شده است و انتخاب روزی برای تشویق و ترغیب صادرکنندگان کشور، امری ستودنی است. اما با توجه به اینکه هنوز هم مشکلات عدیده‌ای گریبان‌گیر صادرکنندگان و فعالان این عرصه مهم تقویت اقتصاد مقاومتی است، توجه هر چه بیشتر مسئولان در این خصوص ضروری به‌نظرمی‌رسد.
در آستانه روز صادرات خراسان رضوی که هر ساله در آبان ماه برگزار می‌شود و با توجه به اهمیت توسعه صادرات در شرایط ایجاد مزیت رقابتی حاصل از اختلاف نرخ ارز، باچندتن از فعالان اقتصادی خراسان رضوی گفت‌وگو کردیم و آخرین تحولات این عرصه را جویا شدیم.


باور ضعیف مسئولان از حوزه صادرات
pic1
رئیس اتحادیه صادرکنندگان خراسان رضوی با بیان اینکه امسال وضعیت صادرات در خراسان رضوی نسبت به سال گذشته بهتر بوده است و این امر سبب دل‌گرمی و امیدواری صادرکنندگان شده است، می‌گوید: بخش‌نامه‌های دولت دهم و تغییر مکرر قوانین سبب شده بود تا صادرکنندگان دچار سردرگمی شوند ولی خوش‌بختانه با ثبات بازار وضعیت صادرات بهبود یافته است.
محمد حسین روشنک با بیان اینکه در شش ماه نخست امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته صادرات رشد خوبی داشته است، اظهار می‌کند: با وجود اینکه صادرات امسال روند خوبی داشته؛ اما متاسفانه مسائلی هم‌چون حمل و نقل ریلی مشکلاتی را برای صادرکننده به‌وجود می‌آورد، به‌طوری‌که تا می‌خواهیم برنامه‌ریزی کنیم با کمبود واگن مواجه می‌شویم و این موضوع هرساله تکرار می‌شود و به نوعی دغدغه برای صادرکنندگان تبدیل شده است.
روشنک می‌افزاید: علاوه برکمبود واگن، مسائل دیگری هم وجود دارد. مسائلی هم‌چون پایانه بارگیری ریلی مشهد که هم‌اکنون می‌خواهند این پایانه را بدون اینکه در جای دیگری زیرساختی آماده باشد، تعطیل کنند که این امر سبب سردرگمی صادرکنندگان شده است.
رئیس اتحادیه صدرکنندگان خراسان رضوی عنوان می‌کند: در حال حاضر بین صادرکنندگانی که در حوزه تجارت فعالیت می‌کنند و کارت بازرگانی دارند و افرادی که در حوزه تولید هستند، توسط سازمان‌های دولتی و بانک‌ها تبعیضات فراوانی صورت می‌گیرد که این امر ناشایست و غیرقابل قبول است.
وی با بیان اینکه در حوزه مالیاتی این باور وجود ندارد که صادرات از مالیات معاف است، خاطرنشان می‌کند: ما اعتقاد داریم که باور مسئولان از حوزه صادرات ضعیف است و در حالی‌که مسئولان از حمایت از فعالان اقتصادی و صادرکنندگان صحبت می‌کنند، هیچ‌گونه اختیاراتی به این افراد نمی‌دهند. هم‌چنین مجلس بودجه صادراتی را تصویب نمی‌کند و دولت نیز جوایز صادراتی چند سال قبل را به صادرکنندگان نمی‌دهد.


استراتژی‌های اقتصادی و صادراتی
مشخص شوند
نایب رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خراسان رضوی هم با بیان اینکه صادرات در خراسان رضوی بیشتر در حوزه کشاورزی است، می‌گوید: بیشتر صادرات در استان خراسان رضوی به محصولات خام یا فرآوری صنایع غذایی برمی‌گردد و با توجه به اینکه این استان با کم‌آبی مواجه است، این موضوع مشکلاتی را برای تولیدکنندگان و صادرکنندگان به‌وجود آورده است.
محمد سیادت می‌افزاید: صادرات را می‌توان به سه دسته صادرات با تکنولوژی بالا، متوسط و پایین تقسیم کرد و ایران در حوزه تکنولوژی بالا توان صادراتی ندارد و بیشتر واردکننده است و در تکنولوژی متوسط که شامل خودرو و لوازم الکترونیکی می‌شود نیز، بسیار محدود عمل می‌کنیم و تنها در حوزه صادرات محصولات با تکنولوژی پایین فعالیت می‌کنیم.
pic2
سیادت با تاکید بر اینکه امیدوارم روزی صادرات ما از دانش و فناوری ایرانی باشد، عنوان می‌کند: در شرایط کنونی کشور، صادرات صنایع غذایی مطلوب است اما متاسفانه کسی ارزیابی نکرده که با مشکل کمبود آب و اینکه می‌خواهیم آب استان را با ایجاد سد از هزاران کیلومتر دورتر تامین کنیم آیا تولید و صادرات محصولات غذایی برای استان و کشور صرفه اقتصادی دارد؟
وی با اشاره به اینکه متاسفانه صادرکنندگان در کشور ساماندهی نشده‌اند، بیان می‌کند: صنعت کشور توان تولید کالاهایی با استانداردهای بالا را ندارد و در حقیقت اصلی‌ترین مشکل ما این است که راهبردها و استراتژی توسعه ما مشخص نیست و تمام این عوامل در مجموع مشکلاتی را برای توسعه و رونق اقتصادی به وجود می‌آورد.
وی با بیان اینکه باید توجه داشت که نباید تمام اقتصاد کشور را بر پایه نفت بگذاریم؛ بلکه باید سمت و سوی اقتصاد خود را تغییر دهیم، تصریح می‌کند: اقتصاد متکی به نفت جلوی اشتغال‌زایی و توان تولید و صنعت را می‌گیرد، ضمن اینکه درآمدهای نفتی نیز در مجاری غیراقتصادی و غیرمنطقی هزینه شده که این امر سبب متضرر شدن تولیدکنندگان و سود بردن دلالان شده است.
نایب رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خراسان رضوی تاکید می‌کند: هم‌اکنون اقتصاد کشور بیمار است و تا زمانیکه استراتژی‌های توسعه‌ای ما مشخص نشود، هیچ مشکلی را نمی‌توان برطرف کرد.


قوانین وارداتی سهل و آسان
و قوانین صادراتی دشوار و پیچیده
pic۳
رئیس خانه صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی نیز با بیان اینکه در سال 92 صادرات خراسان رضوی با رشد منفی مواجه بود، اظهار می‌کند: خوشبختانه طبق آمار گمرک، صادرات کالاهای غیرنفتی در خراسان رضوی در شش ماهه نخست امسال نسبت به سال گذشته رشد مطلوبی داشته است و با توجه به اینکه برداشت زعفران را پیش‌ رو داریم و صادرات زعفران رقم قابل‌توجهی را برای استان به ارمغان می‌آورد، پیش‌بینی می‌کنیم امسال از نظر صادراتی برای استان سال خوبی باشد.
حسن حسینی با اشاره به زمینه صادراتی خراسان رضوی می‌گوید: خراسان رضوی از گذشته قطب صنایع غذایی کشور بوده و در این زمینه فعالیت می‌کرده و محصولات خود را به سایر استان‌ها و کشورها صادر می‌کرده است، سپس در زمینه کاشت و صادرات زعفران وارد شد و از این منظر توانست در بازارهای هدف خوب بدرخشد. وی خاطرنشان می‌کند: تبعا با توجه به اینکه معادن بسیاری در خراسان رضوی وجود دارد، این استان را می‌توان جزء استان‌های غنی در کانی‌های غیرفلزی و سنگ‌های ساختمانی دانست و می‌توانیم صادرات خوبی در این زمینه داشته باشیم.
رئیس خانه صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی با اشاره به اینکه استان‌های شرق کشور با مشکل کم‌آبی مواجه هستند، عنوان می‌کند: محدودیت منابع آبی مشکلاتی را در زمینه صادرات محصولات کشاورزی ایجاد می‌کند و در این راستا باید شیوه‌های آبیاری خود را اصلاح کنیم.
وی بابیان اینکه در حال حاضر بیشترین بازار هدف صادرتی ما را کشورهای افغانستان و تاجیکستان تشکیل می‌دهند، تصریح می‌کند: با توجه به مشکلاتی که در افغانستان به تازگی برای صادرکنندگان پیش آمده به نظر من باید بازارهای هدف خود را گسترده‌تر کنیم و علاوه بر کشورهای همسایه به فکر بازارهای آسیای میانه و حتی اروپا باشیم.
حسینی می‌افزاید: بسیاری از تولیدکنندگانی که در خراسان رضوی و مشهد فعالیت می‌کنند از توان بسیار بالایی برخوردارند و می‌توانند محصولات خود را به کشورهای دورتر صادر کنند؛ اما به خاطر تحریم‌ها نتوانستند فعالیت خود را گسترش دهند. قطعا با رفع تحریم‌ها می‌توانیم دامنه صادراتی خود را گسترش دهیم.
رئیس خانه صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی با اشاره به مشکلات صادرات، تاکید می‌کند: قوانین کشور برای واردات سهل و آسان است اما صادرات قوانین سختی را به همراه دارد که این امر فعالیت را برای صادرکنندگان سخت می کند، البته بعد از روی کار آمدن دولت یازدهم وضعیت بهبود یافته و تنش در ایجاد و اجرای قوانین کاهش پیدا کرده است، اما در عین حال چون از گذشته کشوری واردکننده بودیم، بیشتر تسهیلات برای واردکنندگان در نظر گرفته شده است.
حسینی با بیان اینکه تغییرات مکرر قوانین در دولت دهم مشکلات زیادی را ایجاد کرد، عنوان می‌کند: متاسفانه در زمینه صادرات شاهد یک‌سری موازی‌کاری‌هایی هستیم که باید برطرف شودتا زمینه روان‌سازی صادرات محقق شود.


ارائه یارانه به صادرکنندگان
برای تسهیل صادرات
pic۴
عضو هیات رئیسه انجمن مدیران صنایع خراسان رضوی نیز با بیان اینکه صادرات محصولات خراسان رضوی علاوه بر مرزهای خود این استان از طریق سایرمرزهای کشور نیز انجام می‌شود، می‌گوید: در حال حاضر به خاطر شرایط امنیتی که در عراق حاکم شده صادرات به این کشور محدود شده که این امر مشکلاتی را به‌وجود آورده است.
حسین متین راد می‌افزاید: برای خروج از رکود چاره‌ای جز توجه به تولید و افزایش مصرف کالاهای داخلی نداریم؛ البته ممکن است این امر در کوتاه‌مدت بازدهی زیادی نداشته باشد اما با تسهیل صادرات می‌توانیم طی چند سال، شاهد بهبود وضعیت اقتصادی کشور باشیم.
متین راد می‌گوید: در حال حاضر پایه اقتصادی کشور بر درآمدهای نفتی گذاشته شده و برای رشد و رونق اقتصادی باید اتکای خود را از درآمدهای نفتی برداریم و زمینه را برای حضور بخش خصوصی فراهم کنیم.
عضو هیات رئیسه انجمن مدیران صنایع خراسان رضوی با اشاره به مشکلات صادرکنندگان عنوان می‌کند: در یک هفته اخیر کشور افغانستان عوارض ورودی کالاها را به گونه‌ای افزایش داده که صادرات برای صادرکنندگان ما گران تمام می‌شود، بنابراین دولت باید تصمیماتی را که کشورهای هم‌جوار ما به صورت دفعی می‌گیرند، رصد کند و برای تسهیل صادرات یارانه بپردازد. وی می‌گوید: به عنوان مثال زمانی‌که بحث استراتژی صادراتی چین مشخص شد، اولویت تولیدکنندگان داخلی آن‎ها صادرات بود و دولت هزینه حمل و نقل را به آن‎ها پرداخت می‎کرد؛ اما متاسفانه در کشور ما مشکلات زیادی در زمینه حمل و نقل و بارگیری وجود دارد که این مساله فعالیت صادرکننده را محدود می‌کند.
متین راد بیان می‌کند: امروزه صادرات در جهان بر اساس رقابت و روابط شکل می‌گیرد، بنابراین برای گسترش صادرات به سایر کشورها باید از تولیدکننده حمایت کنیم، زیرا ورود به بازارهای جدید نیازمند تعامل و ارتباط موثر است و زمانی می‌توانیم در این امر موفق باشیم و برای کشور ارزآوری کنیم که قیمت تمام‌شده تولید مقرون به‌صرفه باشد.
pic۵