بلیت مجانی؛ آری یا نه؟

گروه ورزش: بلیت مجانی؛ این ترکیبی است که گاه و بیگاه ورزش و به خصوص فوتبال ایران از آن متاثر می‌شوند. در سال‌های نه‌چندان دور هر زمان که تیم‌های ملی کشور به خصوص در رده‌های پایه و فرعی وارد مسابقات سرنوشت‌ساز می‌شدند و بیم خالی ماندن سکوها به وجود می‌آمد، فدراسیون‌ها تصمیم می‌گرفتند ورود تماشاگران را رایگان اعلام کنند. در تازه‌ترین نمونه از این قاعده، می‌توان به مجانی شدن تماشای مسابقات آسیایی والیبال اشاره کرد که اخیرا با حضور تیم دوم ایران در سالن مجموعه ورزشی آزادی برگزار شد.

نکته جالب اما اینجاست که طی یکی، دو سال گذشته اپیدمی رایگان اعلام کردن تماشای مسابقات، به برخی بازی‌های باشگاهی فوتبال هم رسیده است. در شرایطی که پیش از این حضور گسترده هواداران در ورزشگاه‌ها مایه مباهات فوتبال ایران بود، رفته رفته سکوها خالی شدند تا خیلی‌ها به فکر ایجاد مشوق برای کشاندن مردم به استادیوم‌ها بیفتند. در این میان برخی باشگاه‌ها مثل استیل‌آذین و سایپا اقدام به اهدای جوایزی مثل خودرو کردند و البته کمی بعدتر داستان بلیت مجانی هم پیش آمد.

در مسابقات گروهی لیگ قهرمانان آسیا، حسین هدایتی با خرید کلیه بلیت‌های سه مسابقه پرسپولیس در ورزشگاه آزادی، باعث شد هر سه این بازی‌ها با استقبال بیش از صد هزار نفری هواداران مواجه شود. این مساله در آن زمان موجی از شگفتی را به همراه آورد و خیلی‌ها با خودشان فکر کردند ۱۰ برابر شدن حضور مردم در ورزشگاه با این حربه، جای تامل دارد. حتی سازمان لیگ فوتبال ایران تحت تاثیر همین ماجرا از احتمال ارزان شدن بهای بلیت‌ها در لیگ پانزدهم یا حذف بلیت‌فروشی اینترنتی خبر داد، هرچند هیچ‌یک از این دو اتفاق رخ نداد! همچنین همان روزها باشگاه تراکتورسازی تبریز هم که در کورس قهرمانی قرار داشت اقدام به رایگان کردن بهای بلیت‌ها در برخی از مسابقات انتهایی فصل کرد. حالا هم بعد از سه بازی ناکامی پرسپولیس در آغاز فصل جدید، هدایتی بار دیگر از آمادگی‌اش برای خرید تمامی بلیت‌های مسابقه این تیم با ذوب‌آهن در انتهای همین هفته خبر داده؛ آنچه هنوز به تایید مسوولان باشگاه پرسپولیس نرسیده است. در همین راستا دیروز هم برخی رسانه‌ها مدعی شدند مدیران باشگاه پدیده در صدد خرید کلیه بلیت‌های ورزشگاه ثامن و رایگان کردن تماشای مسابقه این تیم با تراکتورسازی در هفته چهارم لیگ برتر هستند. همه این مسائل به وضوح نشان می‌دهد قصه بلیت مجانی در فوتبال ایران همچنان ادامه دارد و هر روز ابعاد تازه‌تری پیدا می‌کند.

موافقان چه می‌گویند؟

طرح رایگان کردن ورود مردم به استادیوم‌ها موافقان و مخالفان زیادی دارد. آنهایی که از این ایده حمایت می‌کنند بیشتر روی هزینه‌های اصلی و فرعی رسیدن به سکوها تمرکز دارند؛ آنچه در شرایط اقتصادی فعلی کمی کار را برای طبقه ضعیف جامعه سخت می‌کند. با در نظر گرفتن بهای ۱۰ هزار تومانی بلیت مسابقات در تهران و نیز میانگین ۱۰ هزار تومانی رفت و برگشت به ورزشگاه، تماشای هر بازی برای هر نفر حداقل حدود ۲۰ هزار تومان هزینه خواهد داشت که اگر آن یک نفر، پدری با یک فرزند باشد، این بها به ۴۰ هزار تومان برای یک بازی افزایش خواهد یافت. بدیهی است که در ایران هم مثل خیلی از دیگر نقاط جهان بسیاری از هواداران فوتبال را عامه کم‌درآمد تشکیل می‌دهند و طبعا آنها برای خرج کردن چنین پولی، اولویت‌های مهم‌تری دارند. همچنین استدلال دیگر موافقان این است که بازگشت مردم روی سکوها می‌تواند دوباره شور و هیجان را به فوتبال کشور بازگرداند و این به سود سیاست‌های کلی ورزش کشور است. به علاوه این نکته را هم باید در نظر گرفت که راه‌های مطلوب‌گذران اوقات فراغت در ایران زیاد نیست و اگر بشود با ترفندی مثل حذف بلیت‌فروشی، هزاران جوان ایرانی را برای چند ساعت در هفته سرگرم کرد، یک اتفاق سازنده رخ داده است.

مخالفان چه می‌گویند؟

در نقطه مقابل کسانی که موافق رایگان شدن مسابقات نیستند هم دلایل خودشان را دارند. آنها در درجه اول معتقدند مردم باید عادت کنند بابت چیزی که به آن علاقه دارند هزینه بپردازند که این مساله علاوه بر فوتبال، شامل پدیده‌هایی مثل کتاب و سینما هم می‌شود. آنها می‌گویند بهای ورود به استادیوم‌ها در ایران نه تنها با اروپا، بلکه حتی با کشورهای آسیایی هم قابل مقایسه نیست و بسیار نازل به شمار می‌آید. به علاوه این گروه بر این باورند که در شرایط فعلی، فوتبال ایران باید گام به گام به استانداردهای حرفه‌ای نزدیک‌تر شود و مجانی شدن مسابقات با چنین اصلی در تضاد است. بدیهی است که وقتی سعی می‌کنیم صندلی‌ها را شماره‌دار کنیم و بلیت‌ها را اینترنتی بفروشیم، مجانی شدن ورود به استادیوم کاملا فاقد معنی خواهد بود. یک برهان مخالف دیگر هم این است که اگر تماشاگران به تماشای رایگان بازی‌ها عادت کنند، ممکن است دیگر رغبت چندانی برای خرید بلیت و حضور در مسابقات بعدی نداشته باشند. این یعنی آنکه ممکن است مجانی شدن بلیت در مقطعی باعث افزایش هیجانی نرخ تماشاگران شود، اما در بلندمدت کاهش حضور هواداران روی سکوها را به دنبال خواهد آورد؛ چرا که برخی از آنها عادت کرده‌اند فقط به شکل مجانی رقابت‌ها را دنبال کنند.

یک نکته ظریف

در کشاکش نقدها و نظرها پیرامون رایگان شدن یا نشدن مسابقات فوتبال در ایران، یک نکته ظریف هست که عمدتا نادیده گرفته می‌شود، گرچه در مورد سهم درآمد باشگاه‌ها از بلیت‌فروشی در هر فصل فوتبال ایران اطلاعات شفافی منتشر نمی‌شود، اما برخی محاسبات نشان می‌دهد با توجه به میانگین حضور مردم در ورزشگاه‌ها و نرخ بلیت استادیوم‌ها، کل درآمد تیم‌هایی مثل پرسپولیس و استقلال هم از بلیت‌فروشی به سالی یک میلیارد تومان نمی‌رسد؛ پولی که می‌دانیم این روزها حتی برای خرید یک بازیکن خوب هم چندان کافی نیست! بر این اساس برخی بر این باورند که کشاندن مردم به استادیوم‌ها به هر طریقی، می‌تواند اسپانسرها را برای عقد قرارداد با باشگاه‌ها و فدراسیون فوتبال ترغیب کند و در نتیجه سودی خیلی بیشتر از این یک میلیارد تومان را برای تیم‌های مهم فوتبال ایران به ارمغان بیاورد. در حقیقت نوع مذاکره یک حامی مالی با تیمی که ۷۰ هزار تماشاگر دارد، بسیار متفاوت با زمانی است که آن تیم فقط از حضور ۱۰ هزار هوادار سود می‌برد. به بیان دیگر با توجه به چشمگیر نبودن سهم بلیت‌فروشی در سبد درآمد باشگاه‌ها، شاید بشود با تسهیل حضور مردم در استادیوم‌ها به درآمدهای جایگزین فکر کرد.