تعیین سقف قرارداد بازیکنان موثر نیست

مجتبی فریدونی

تعیین سقف قرارداد برای بازیکنان یکی از مباحث روز فوتبال ایران است که در آستانه فصل نقل و انتقالات اهمیتی مضاعف یافته و نیازمند بررسی بیشتر است. اصولا قیمت گذاری یکی از موارد مداخله دولت در بازار است که با هدف تنظیم بازار صورت می‌گیرد. وقتی دولت اعتقاد دارد که قیمت‌های تعادلی در بازار غیرواقعی هستند اقدام به مداخله برای کنترل قیمت می‌کند. قیمت تعادلی قیمتی است که از برخورد عرضه و تقاضا شکل می‌گیرد و بدین معنی است که در یک قیمت خاص تقاضایی برای کالا یا خدمت عرضه شده وجود دارد. وقتی دولت به عنوان ناظر می‌پندارد که قیمت تعادلی بالا است‌، سقف قیمت را که همیشه زیر قیمت تعادلی بازار است تعیین می‌کند، اما آنچه مسلم است تعیین سقف قیمت یک راه‌حل موقت برای تنظیم بازار است؛ چرا که اگر این سیاست ادامه داشته باشد منجر به بروز پدیده بازار سیاه خواهد شد که قیمت رسمی‌با قیمت واقعی متفاوت بوده و به صورت غیررسمی‌ یا به اصطلاح زیر میزی پرداخت می‌شود. را ه حل اصلی تنظیم بازار کنترل عرضه و تقاضا است. از آنجا که صنعت فوتبال به حکم آن که یک صنعت و تجارت است‌، نمی‌تواند از این قاعده مستثنی باشد این اصول در این بازار نیز حکمفرما است. تعیین سقف قرارداد چاره کار نیست، زیرا به طرق مختلف موجب عدم تخصیص بهینه منابع خواهد شد. بازاری را در نظر بگیرید که در آن همه ملزم باشند کالا یا خدمات خود را تا یک سقف محدود قیمت عرضه کنند. اولین مساله‌ای که در این بازار اتفاق می‌افتد آن است که کیفیت از بین می‌رود؛ زیرا کیفیت بالاتر مستلزم هزینه بیشتر است و اگر نتوان قیمت واقعی را دریافت نمود باید کیفیت را در سطح قیمت تعیین شده کاهش داد. در نتیجه در بازاری با سقف قیمتی محدود‌، کالاها و خدمات با کیفیت تقریبا برابر عرضه خواهد شد و بازار بدون تنوع بازاری غیرجذاب و یکنواخت است که مشتری چندانی نخواهد داشت. بازار لیگ فوتبال نیز با تعیین سقف قیمت بی‌شباهت به این بازار ملال آور نخواهد بود. اگر همه باشگاه‌ها مجاز باشند در یک محدوده خاص هزینه کنند قاعدتا تفاوت چشمگیری در بین آنها وجود نخواهد داشت. اگر باشگاهی توان کسب درآمد و هزینه بیشتر را دارد چرا باید با باشگاهی که این قابلیت را ندارد یکسان باشد ؟ اگر منظور محدود کردن باشگاه‌های دولتی و شبه دولتی از پرداخت مبالغ گزاف است‌، بهتر آن است بودجه آنها را محدود کنند که یک راه حل اقتصادی است؛ زیرا برای کنترل قیمت یا باید عرضه را افزایش داد یا تقاضا را کاهش داد.

با توجه به محدودیت‌های ایجاد شده برای بخش دولتی جهت هزینه کردن در بخش ورزش حرفه‌ای بر اساس قانون برنامه پنجم و بودجه سال ۹۰ انتظار می‌رود که امسال به طور طبیعی شاهد افتی در بازار نقل و انتقالات باشیم، اما آنچه که مسلم است تعیین سقف قرارداد نمی‌تواند موثر باشد؛ چرا که نتیجه آن یا ایجاد بازار سیاه یا شکل گیری بازاری غیر رقابتی است و نتیجه عدم رقابت چیزی جز حرکت به سمت افول نخواهد بود.