غلامرضا تختی که بود، افسانه ...؟ یا واقعیت ...؟

گروه ورزش - هفدهم دی‌ماه روز فراق یاری است که پس از گذشت چهل سال، همگان هنوز هم با شنیدن نام او ناخودآگاه مردانگی و جوانمردی را در ذهن خود تداعی می‌کنند.

او نه از غیر بود و نه از ما. او خود معنای واقعی انسانیت بود. شاید ساعت‌ها قلم‌فرسایی درمورد این ابرمرد تاریخ ورزش ایران باز هم نتواند واقعیت جهان پهلوان غلامرضا تختی را به شکلی مطلوب بیان کند. جلال آل احمد در مورد غلامرضا تختی می‌گوید: «او پوریای ولی نبود. او هیچ کس نبود، او خودش بود. بگذار دیگران را به نام او و با حضور او بسنجیم.

او مبنا و معنای آزادگی است... و هرگز به طبقه خود پشت نکرد. فاتح قلب‌های مردم رنج کشیده، پنجم شهریورماه ۱۳۰۹ شمسی در محله خانی‌آباد تهران دیده به جهان گشود.

غلامرضا تختی در یک خانواده متوسط زندگی خود را آغاز کرد وتا زمانی که در قید حیات بود، هیچ گاه از قشر مستضعف جامعه غافل نشد و همین خصلت بزرگ انسانی وی در کنار سایر سجایای اخلاقی باعث شد که مردم ایران لقب برازنده «جهان پهلوان» را به وی تقدیم کنند.

در وصف مردمداری و حس نوع دوستی این انسان وارسته کافی است نگاهی به خاطرات وی بیندازیم.

«... زندگی همچنین به من آموخت که مردم را دوست بدارم و تا آنجا که در حد توان است به آنان کمک کنم. حال این کمک از چه طریقی باشد و از چه راهی، مهم نیست. هرکس به قدر توانایی‌اش... .»

تختی برای نخستین بار در سال ۱۳۲۹ یعنی در سن بیست سالگی به باشگاه پولاد رفت و به دلیل علاقه وافری که به کشتی داشت، مورد توجه مدیر باشگاه پولاد، «حسین رضی» قرار گرفت. او با پشتکاری مثال زدنی تمرینات خود را با وجود فرازونشیب‌های زندگی شخصی‌اش انجام داد تا برای اولین بار در سال ۱۳۳۰ در وزن ۷۹کیلوگرم به عضویت تیم ملی درآید.

تختی در اولین حضور خود در رقابت‌های جهانی سال ۱۹۵۱در هلسینکی فنلاند با وجود اینکه ۲۱سال داشت به فینال این مسابقات راه‌یافت و در دیدار فینال، مغلوب «حیدر ظفر» از ترکیه شد، تا اولین حضور خود را با کسب یک مدال نقره جهانی جشن بگیرد.

وی یک سال بعد در رقابت‌های المپیک هلسینکی و در دیدار فینال در برابر «کویدرزه» از شوروی سابق مغلوب شد تا یک نشان نقره ارزشمند دیگر را برای کشورمان کسب نماید. تختی در المپیک ۱۹۵۶ملبورن با غلبه بر حریفانی از کشورهای شوروی، آمریکا، ژاپن، آفریقای جنوبی، کانادا و استرالیا موفق شد به آرزوی بزرگ هر ورزشکار یعنی کسب مدال طلای المپیک نایل آید.

اسطوره ورزش ایران در بازگشت از بازی‌های المپیک ملبورن، کسب مدال طلای این رقابت‌ها را وظیفه خود عنوان کرده بود و در مصاحبه با یکی از نشریات ورزشی تصریح کرده بود: «من همیشه پیش خود فکر می‌کردم که درقبال مردم ایران تعهد وجدانی دارم. باور کنید از برد و باخت نمی‌ترسیدم؛ ولی می‌خواستم آنچه را که مردم در انتظار آن هستند به آنها بدهم... منتظر بودند که من با مدال طلا به مهرآباد وارد شوم؛ به این دلیل، گرفتن مدال طلا برای من وظیفه‌ای شده بود وهرگز این وظیفه را فراموش نکرده و خوشبختم با مساعدت تمام مردم ایران موفق شدم آن را طبق دلخواه آنها انجام دهم.»

این صحبت‌های بزرگمردی است که حتی در اوج دوران افتخار ورزشی‌اش و با کسب بهترین نشان ورزش جهان، نه تنها فخر نمی‌فروشد که تحقق این مهم را وظیفه خود تلقی می‌کند!

تختی طی چهار دوره حضور در بازی‌های المپیک ۲۴بار به مصاف حریفان خود رفت و حاصل این حضور ۲۰پیروزی، یک تساوی و تنها سه شکست بود. اما همه اینها حکایت از افتخارآفرینی این ورزشکار دارد.

تاریخ ورزش ایران مدال آوران زیادی داشته است؛ ولی این قهرمانان هیچ گاه همانند تختی نتوانستند دل‌ها را تسخیر کنند.

چهل سال پس از درگذشت این مرد هنوز هم نسلی که تنها در کتاب‌ها و نشریات با تختی آشنا شده‌ است، او را یک اسطوره می‌داند: تختی را صفحات تاریخ به خاطر انسانیت دوست دارند.

هنگامی که حادثه تلخ زلزله بویین‌زهرا رخ داد، غلامرضا تختی دست یاری به سوی مردم دراز کرد و مردم عاشقانه به این ابرمرد اعتماد کردند و تختی به‌عنوان یک الگوی واقعی مقادیر زیادی کمک برای مردم زلزله‌زده بویین‌زهرا جمع‌آوری کرد.

در تاریخ ورزش ایران، نام‌های بلندآوازه بسیارند؛ اما فقط یک نام جاودانه، همیشگی و درخشان است و آن کسی نیست به جز «جهان پهلوان غلامرضا تختی» که به درستی پوریای ولی زمانه و معاصر لقب گرفت.

نسل جوان و امروز ایران، «تختی» را به خاطر نمی‌آورد؛ اما شرح سینه به سینه خصایل پهلوانی، عیاری و جوانمردی این پهلوان واقعی سبب شده است تا «تختی» همچنان به عنوان نماد واقعی پهلوانان ایران و نماد ورزش ایران باقی بماند.

افتخارات جهان پهلوان غلامرضا تختی:

بازی‌های المپیک:

۱۹۵۲ هلسینکی: مدال نقره ۷۹‌کیلوگرم

۱۹۵۶ ملبورن: مدال طلا ۸۷‌کیلوگرم

۱۹۶۰ رم: مدال نقره ۸۷‌کیلوگرم

۱۹۶۴ توکیو: چهارم۹۷‌کیلوگرم

قهرمانی جهان:

۱۹۵۱ هلسینکی: مدال نقره ۷۹‌کیلوگرم

۱۹۵۴ توکیو: نفرپنجم ۸۷‌کیلوگرم

۱۹۶۱ یوکوهاما: مدال طلا ۸۷‌کیلوگرم

۱۹۶۲ توکیو: مدال نقره ۹۷‌کیلوگرم

بازی‌های آسیایی:

۱۹۵۸ توکیو: مدال طلا ۸۷ کیلوگرم

جمع مدال‌های غلامرضا تختی: هشت، ۴ طلا، ۴ نقره

المپیک ۳ - جهانی ۴ - بازی‌های آسیایی

تختی اولین کشتی‌گیر ایرانی است که موفق شد در سه وزن مختلف صاحب مدال‌های جهانی و المپیک شود: جهانی ۱۹۵۱ و المپیک ۱۹۵۲ (در ۷۹ کیلوگرم)، المپیک ۱۹۵۶، ۱۹۶۰، جهانی تهران و یوکوهاما (در ۸۷ کیلو) و جهانی ۱۹۶۲ توکیو و در ۹۷ کیلو.

مراسم چهلمین سالگرد درگذشت جهان‌پهلوان تختی امروز، دوشنبه ۱۷دی‌ماه در ابن‌بابویه، خانه ابدی مرد ماندگار کشتی و ورزش ایران برگزار خواهد شد. روحش شاد.