سیدحمیدرضا عظیمی*

در روزهایی که اتحادیه اروپا و سیاستمداران آن به شدت خود را غرق در مشکلات پولی و مالی ناحیه یورو می‌بینند، لهستان و اوکراین آماده برگزاری یکی از مهم‌ترین اتفاقات ورزشی اروپا هستند. اقتصاددانان نظر یکسانی در مورد نتایج اقتصادی برگزاری اتفاقات بزرگ (اعم از ورزشی، فرهنگی و سیاسی) روی اقتصاد ندارند. برخی مثل پلامر که روی بازی‌های المپیک سال ۱۹۹۶ آتلانتا مطالعه کرده است، معتقد هستند که اتفاقات ورزشی بزرگ تاثیر مثبت قابل توجهی روی اقتصاد کشورهای میزبان دارد، برخی مطالعات دیگر، روی تاثیر جام جهانی فوتبال در سال ۲۰۰۴ بر اقتصاد ژاپن و کره‌جنوبی نیز این ادعا را تایید می‌کند. اما بسیاری از اقتصاددانان معتقدند که تاثیر چنین اتفاقاتی چندان هم شایان‌ذکر نیست. به عنوان مثال مطالعات ماتسون در سال ۲۰۰۲ نشان داد که شهرهای میزبان جام‌جهانی ۱۹۹۴ آمریکا با کاهش رشد ۴ میلیارد دلاری در مقایسه با حالتی که مسابقات برگزار نمی‌گردید، روبه‌رو شده است.

افزایش سرمایه‌گذاری و نرخ اشتغال، تاثیراتی است که پیش از آغاز مسابقات یورو رخ داده و سپری شده است، اما افزایش درآمد صنعت گردشگری از روزهای قبل از مسابقات آغاز شده است و تا پس از پایان مسابقات نیز ادامه خواهد داشت. سرمایه‌گذاری‌های مرتبط با Euro ۲۰۱۲ در لهستان در فاصله سال‌های ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۲ معادل ۲۵ میلیارد یورو و در اوکراین ۱۱ میلیارد یورو برآورد شده است که این عدد معادل ۳/۱ درصد از تولید ناخالص داخلی سالانه لهستان و ۷/۱ درصد از تولید ناخالص داخلی اوکراین طی این مدت است. هر چند این میزان سرمایه‌گذاری تاثیر قابل توجهی بر اقتصاد این کشورها داشته است، اما باید توجه داشت که اثر آن سپری شده است و نباید انتظار داشته باشیم در ادامه بحران منطقه یورو این موضوع کمکی به لهستان یا اوکراین کند. از سوی دیگر هرچند تعداد شغل‌هایی که ایجاد شده است، قابل توجه است (این میزان در لهستان معادل ۴/۰ درصد از نیروی کار و در اوکراین ۱ درصد بوده است) اما اکثریت آنها موقتی است و با افزایش ریسک منطقه یورو ممکن است تاثیر معکوس بگذارند.

برگزاری مسابقات جام ملت‌های اروپا پس از سال‌ها برنامه‌ریزی و سرمایه‌گذاری کشورهای برگزار کننده در شرایطی که منطقه یورو شرایط نامناسبی را تجربه می‌کند احتمالا تاثیر منفی بر درآمد حاصل از بخش گردشگری این واقعه مهم ورزشی نیز خواهد داشت. از سوی دیگر تبلیغات منفی و نگرش منفی مردم کشورهای منطقه یورو به لهستان و اوکراین به دلیل بحث‌های نژادپرستی، تهدیدی است که می‌تواند این اثر را تشدید کند. برخی صاحبنظران نیز معتقدند این اتفاق مهم فرصتی است برای تغییر نگرش عمومی نسبت به این کشورها که در صورت موفقیت می‌تواند علاوه بر تاثیرات کوتاه مدت اشاره شده، تاثیر بلند مدتی بر صنعت گردشگری این دو کشور میزبان داشته باشد.

*کارشناس مهندسی صنایع- تولید صنعتی دانشگاه صنعتی امیرکبیر