واکاوی اولین ترازنامه مالی در فوتبال ایران؛ ۴۷ سال پیش
نیم قرن بعد کجاییم؟
در چند روز گذشته این سوال به وفور از مدیران باشگاه پرسپولیس پرسیده شد که با این پول چه کرده‌اند، اما جواب روشنی نیامد؛ همان‌طور که در دوران مدیران قبلی نیز پرسش‌هایی از این دست همواره بی‌پاسخ می‌ماند. جالب است که باشگاه‌هایی با این همه هوادار، خود را حتی مکلف به ارائه کمترین اطلاعات مالی هم نمی‌دانند. این داستان اما زمانی دردناک‌تر می‌شود که بدانیم ۴۷ سال پیش مدیران همین باشگاه پرسپولیس تراز مالی‌شان را به شکل شفاف در اختیار مردم قرار دادند؛ آنچه از معدود اسناد مالی به جا مانده در تاریخ فوتبال ایران است و نشان می‌دهد شفافیت مالی در این حوزه، چقدر بیشتر از حالا بوده است. امروز مردم می‌پرسند عواید مالی پرسپولیس کجا رفته که باشگاه به خاطر بدهی‌های بین‌المللی در آستانه محرومیت نقل‌وانتقالاتی قرار دارد، در حالی که ۴۷ سال پیش همین باشگاه –آن هم در شرایط مالکیت خصوصی- حتی هزینه آب، برق، تلفن و باغبان ورزشگاهش را هم شفاف‌سازی کرده بود!
* ترازنامه‌ای که تصویرش را هم می‌بینید، مربوط به مداخل و مخارج باشگاه پرسپولیس در ۹ ماه ابتدایی سال ۱۳۵۲ است. این سند احتمالا کامل نیست و مثلا آیتم مهمی مثل مبلغ پرداختی بابت دستمزد بازیکنان به‌طور تفکیک‌شده در آن ذکر نشده است، اما همین هم گواهی بر اراده مدیران وقت باشگاه برای شفاف‌سازی تلقی می‌شود.
* اداره پرسپولیس در سال ۵۲ چیزی حدود ۷۸۰ هزار تومان خرج داشته و البته درآمدهای این باشگاه هم رقمی نزدیک به ۶۴۵ هزار تومان بوده است. بنابراین باشگاه‌داری در همان مقطع هم از نظر اقتصادی امری زیان‌بار بوده است. تراز مالی پرسپولیس در دوره زمانی مذکور، ضرری ۱۳۵ هزار تومانی را نشان می‌دهد.
* صد البته فوتبال در آن دوره هرگز شکل صنعتی و تجاری کنونی را پیدا نکرده بود. بزرگترین گواه این ادعا هم غیبت درآمد اسپانسری در ستون عواید باشگاه است. اولین حامیان تجاری از اواخر دهه شصت و به ویژه اوایل دهه هفتاد وارد فوتبال ایران شدند.
* در ستون مخارج، دو مورد پرداختی به بازیکنان دیده می‌شود. مورد اول رقم ۱۹۸ هزار تومان بابت ایاب و ذهاب است و رقم دوم مبلغ ۹۸ هزار تومان که تحت عنوان پاداش در اختیار آنها قرار گرفته است.
* پرداختی بابت اجاره زمین استادیوم در سال ۵۲، مجموعا ۲۴ هزار تومان بوده است. امروز پرسپولیس و استقلال به ازای هر یک میزبانی در ورزشگاه آزادی باید حدود ۱۵۰ میلیون تومان پرداخت کنند!
* هزینه نگهداری استادیوم شامل حقوق کارگران و باغبان‌ها حدود ۴۸ هزار تومان قید شده است. چند روز پیش گزارشی در همین صفحه داشتیم که در آن هزینه سالانه نگهداری از ورزشگاه آزادی حدود ۱۰ میلیارد تومان تخمین زده شده بود.
* هزینه بیمه و درمان نزدیک به ۱۷ هزار تومان، هزینه اردوهای طول فصل حدود ۴۰ هزار تومان و مخارج سفر سرخپوشان به چند کشور عربی رقمی معادل ۶۵ هزار تومان قید شده است.
* سرفصل‌های ذکر شده در ستون درآمدهای باشگاه، مربوط به میزبانی‌های تیم در اولین دوره مسابقات لیگ تخت جمشید است. احتمالا رقم قید شده مقابل هر بازی، شامل درآمد بلیت‌فروشی و حق تبلیغات محیطی است. تصاویر به جا مانده حاکی از برقراری تبلیغات محیطی ورزشگاه آزادی در آن مقطع زمانی است. بیشترین درآمد پرسپولیس از این بازی‌ها مربوط به عایدی ۹۷ هزار تومانی از بازی با تاج است. پرسپولیس اولین دوره مسابقات جام تخت جمشید را با قهرمانی پشت سر گذاشت.
* حالا اگر توانستید، یک ترازنامه مالی، ولو در همین سطح و با همین مقدار اطلاعات، از یک تیم خصوصی یا دولتی در ۲۰ سال گذشته پیدا کنید. به قول معروف گشتیم، نبود!
