گزارش «دنیای‌اقتصاد» در مورد اجاره نام لیگ برتر فوتبال
گنج پنهان
به همین دلیل است که در کشورهای توسعه‌یافته مثل آلمان، انگلیس، اسپانیا و ایتالیا این ورزش نه تنها هزینه‌های خود را پوشش می‌دهد، بلکه سود سرشاری را هم نصیب گردانندگانش می‌کند. راه‌های مرسوم کسب ثروت در فوتبال مثل حق پخش تلویزیونی، تبلیغات محیطی، کشف و ترانسفر استعدادها یا فروش لباس و... آنقدر شناخته‌شده هستند که نیاز چندانی به بازگویی ندارند، اما این همه داستان نیست و راهکارهای جذاب دیگری هم برای تولید پول در فوتبال وجود دارد. یکی از این موارد که از قضا در ایران مورد استفاده قرار نمی‌گیرد، اجاره دادن نام لیگ است. درحال‌حاضر بسیاری از لیگ‌های معتبر و حتی کم‌اعتبار دنیا نام مسابقات‌شان را به اسپانسرها اجاره می‌دهند و درآمد بسیار خوبی به دست می‌آورند، اما در ایران تنها یک بار برای استفاده از این منبع مغفول درآمدی خیز برداشته شد که آن هم شکست خورد.
۹ سال پیش، حدود ۳ میلیارد
عزیزالله محمدی رئیس اتحادیه فوتبال ایران که ۹ سال پیش رئیس سازمان لیگ فوتبال برتر بود درخصوص موانع استفاده از این شیوه درآمدزایی به «دنیای‌اقتصاد» گفت: «در سال ۹۰ که ما در سازمان لیگ حضور داشتیم تلاش زیادی کردیم که نام لیگ برتر را اجاره بدهیم و از این محل درآمد کسب کنیم. به همین منظور وارد مذاکره با شرکت‌ها شدیم. طی توافقی که با شرکت ایرانسل داشتیم قرار شد برای یک فصل که از نام این شرکت بر روی لیگ استفاده می‌شود مبلغ ۲ میلیارد و ۷۵۰ میلیون تومان دریافت کنیم اما در ادامه با یک مشکل بزرگ روبه‌رو شدیم. از آنجا که لیگ برتر فوتبال ایران با نام «خلیج‌فارس» برگزار می‌شود، نمایندگان وقت مجلس با این طرح مخالفت کردند. ما در ادامه اعلام کردیم که قصد حذف نام خلیج‌فارس را نداریم و نام این شرکت تنها به‌عنوان پسوند یا داخل پرانتز درج خواهد شد؛ اما باز هم با این مساله مخالفت شد! البته نمایندگان وقت بعدتر وقتی که توضیحات ما را شنیدند متوجه این سوءتفاهم شدند اما دیگردیر شده بود. ناگفته نماند وزیر وقت ورزش نیز با این طرح مخالف بود.» عزیزالله محمدی در ادامه اعلام کرد اگر طرح موردنظر تا الان ادامه می‌یافت، قیمت فعلی برند لیگ برای اجاره در هر فصل می‌توانست چیزی حدود ۵۰ میلیارد تومان باشد. نکته کلیدی اینجاست که نمایندگان مجلس شورای اسلامی طی سال‌های اخیر با طرح مصوبات مختلف همچون ممنوعیت هزینه‌کرد دولت برای ورزش قهرمانی مانع دسترسی باشگاه‌ها به منابع سنتی مالی شده‌اند، اما در ازای این رفتارهای سلبی، جایگزینی برای پولسازی در ورزش نداشته‌اند و تازه با طرح اجاره رفتن برند لیگ هم مخالفت کرده‌اند.
الان ۱۰۰ میلیارد می‌ارزد
در ادامه صادق درودگر رئیس کمیته اقتصادی فدراسیون فوتبال نیز در مورد اینکه چرا از این طرح در طول سال‌های اخیر درآمدزایی نشده به «دنیای‌اقتصاد» توضیح داد. او گفت: «ما این موضوع را پیگیری کردیم و یکی از بندهای قرارداد با مجری تبلیغات محیطی نیز همین است. حداقل عدد درخواستی ما برای یک فصل اجاره نام لیگ برتر ۱۰۰ میلیارد تومان است اما فعلا مشتری مناسبی پیدا نشده است. البته پیشنهادهایی نیز بوده است؛ مثلا شرکت ایرانسل در یک گفت‌وگوی اولیه پیشنهاد ۵۰ میلیارد تومانی داد اما در ادامه منصرف شد! جدی‌ترین پیشنهاد اما ۳ میلیارد تومان بود که ما نپذیرفتیم. دلیل رد این پیشنهاد هم این بود که ما نمی خواهیم ارزش برند خود را پایین بیاوریم و آن را حراج کنیم حتی در روزهایی که به منابع مالی نیازمبرم داریم.» درودگر در توضیح اینکه چرا حامیان مالی از سرمایه‌گذاری در این بخش استقبال نمی‌کنند هم گفت: «متاسفانه هنوز در این مورد فرهنگ‌سازی خوبی انجام نشده و شرکت‌ها نیز ارزش این سرمایه‌گذاری تبلیغاتی را نمی‌دانند. مثلا شما توجه داشته باشید که درحال‌حاضر شرکت اتصالات که یک اپراتور تلفن همراه در کشور امارات است نام لیگ فوتبال این کشور را برای یک فصل خریداری کرده و مبلغ ۱۰۰ میلیون درهم (معادل ۵۴۰ میلیارد تومان) برای این منظور پرداخت کرده است.»
اجاره نام؛ حتی در ورزشگاه‌ها
فراموش نکنیم اجاره دادن نام، حتی در مورد استادیوم اختصاصی باشگاه‌ها هم بسیار مرسوم است و بزرگ‌ترین تیم‌های اروپا نیز نام ورزشگاه خانگی‌شان را در فواصل مختلف به اسپانسرها اجاره می‌دهند. با این حال این موضوع هم به یک دلیل ساده در فوتبال ایران عملیاتی نیست؛ اینکه اکثر قریب به اتفاق باشگاه‌های ما اصلا ورزشگاه اختصاصی ندارند که قرار باشد نام آن را اجاره بدهند!
آسمان همه جا همین رنگ است
اجاره دادن نام لیگ‌ها در جهان اتفاقی بسیار مرسوم است. در ایتالیا سال‌هاست که یک شرکت مخابراتی برند سری‌آ را اجاره کرده و از نشان آن در کنار لوگوی مسابقات استفاده می‌شود. در همین کشور اخیرا و در اوج گرفتاری‌های کرونا، شرکت کوکاکولا نام جام‌حذفی یا «کوپاایتالیا» را طی یک قرارداد مشخص و به مدت معلوم تصاحب کرد. در انگلستان برای یک دوره طولانی بانک بارکلیز برند لیگ را اجاره کرده بود. این همکاری آنقدر به درازا کشید که برخی تصور می‌کردند نام این بانک هم یک بخش دائمی از لوگوی لیگ برتر است! این سنت در آسیا نیز رواج دارد و چنان‌که در متن گزارش خواندید، به‌عنوان مثال لیگ، جام‌حذفی و سوپرجام امارات تحت برند اسپانسری «اتصالات» برگزار می‌شود. فوتبال ایران اما از این نعمت محروم است.
