تراژدی ریخت‌وپاش!

دنیای اقتصاد: مشکلات مالی با تار و پود فوتبال ایران گره خورده و باعث شده همیشه در مورد مسائلی مثل شکایت بازیکنان و بدهکاری باشگاه‌ها بحث شود. «مطالبات معوق»، تبدیل به کلیدواژه این فوتبال شده و روزی نیست که خبری در مورد آن نشنویم. حتی هستند بازیکنانی که نزدیک به یک دهه از حضورشان در باشگاه‌های بزرگی مثل پرسپولیس یا استقلال می‌گذرد، اما کماکان از این تیم‌ها طلبکارند! در اغلب موارد برای مهار چنین بحرانی، در مورد لیست درآمدها صحبت شده و اینکه اگر باشگاه‌ها بتوانند حق و حقوق واقعی‌شان را در زمینه پخش تلویزیونی یا تبلیغات محیطی زنده کنند، وضع خیلی بهتر خواهد شد. با این وجود اما، آن طرف معادله خیلی اوقات دیده نمی‌شود؛ آنجا که لیست هزینه‌های اضافی این فوتبال سر به فلک می‌کشد و باشگاه‌ها به هر دلیلی قادر نیستند با کنترل مخارج غیرضروری، اقتصاد باشگاه را تنظیم کنند. به این ترتیب راهی باقی نمی‌ماند غیر از اینکه تن به انباشت روزافزون بدهی‌ها بدهند یا برای کاهش هزینه‌ها رو به استراتژی‌های عجیب‌وغریب بیاورند.

این همه ریخت‌وپاش؟

هر سال کلی بازیکن در فوتبال ایران هستند که مبالغ گزافی به‌عنوان دستمزد دریافت می‌کنند، اما هرگز به اندازه کافی برای تیم‌شان کارآیی ندارند. همین امسال بازیکنی در استقلال وجود دارد که از این حیث تبدیل به ضرب‌المثل شده و مدام در موردش بحث می‌شود. حرف از امین حاج‌محمدی است که با قراردادی یک میلیارد و ۱۰۰میلیونی در عضویت باشگاه استقلال قرار دارد، اما در ۱۰هفته نخست لیگ برتر یک دقیقه هم برای آبی‌ها به میدان نرفته است! به علاوه آرش افشین هم که قراردادی ۵۰۰میلیونی با استقلال دارد، تا اینجای فصل فقط ۲۷دقیقه برای این تیم بازی کرده که واقعا آمار غم‌انگیزی است. انبوهی از این قبیل بازیکنان نه فقط در استقلال که در تیم‌های زیادی از لیگ برتر وجود دارند؛ کسانی که فقط پول می‌گیرند تا روی نیمکت و سکو بنشینند و اگر فقط قرارداد بخشی از آنها بسته نمی‌شد، وضع مالی تیم‌ها به شکل چشمگیری بهبود می‌یافت.

خوش به حال خارجی‌ها

بدون تردید یکی از اساسی‌ترین معضلات فوتبال کشورمان در سال‌های پس از حرفه‌ای شدن، مربوط به ورود بی‌ضابطه بازیکنان خارجی بوده است. در مورد بازیکنان ایرانی به هر حال مختصر شناختی وجود دارد و شاید افزایش چند برابری رقم قرارداد آنها باعث واکنش رسانه‌ها و افکار عمومی شود، اما خارجی‌ها را خیلی راحت با ارقام خیره‌کننده می‌توان جذب کرد و لابد از کنارشان پول‌های خوبی به جیب زد! واقعیت آن است که خیلی از بازیکنان وارداتی فوتبال ایران در این سال‌ها از حداقل کیفیت لازم برخوردار نبوده‌اند و با رشد چندصد برابری دستمزدشان به سمت لیگ ایران سرازیر شده‌اند. مثلا دو بازیکن اوکراینی پرسپولیس یعنی یانسکی و پریموف روی هم رفته بیش از یک میلیارد و ۷۴۰میلیون تومان پول از پرسپولیس می‌گیرند، در حالی که بسیار بعید است مجموع دریافتی همه سال‌های حضورشان در فوتبال اروپا به این اندازه بوده باشد!

درآمد چهار برابری!

دیروز مصاحبه‌ای منتشر شد از سنگربان کروات پرسپولیس که به خوبی بخشی از حقایق فوتبال ایران را روشن می‌کرد. رادوشویچ که این فصل ذخیره علیرضا بیرانوند است در گفت‌وگو با یک روزنامه در کشورش به دستمزدهای بالای بازیکنان فوتبال در ایران اشاره کرده و گفته بود: «در تیم دبرسن مجارستان من شماره ۲۲ را به تن می‌کردم و در پرسپولیس حالا شماره ۴۴ را در اختیار دارم و شرایط قراردادم هم چهار برابر بهتر است. از دلایلی که باعث شد به پرسپولیس بروم حضور ایگور پانادیچ، مربی دروازه‌بان‌های پرسپولیس و البته پروفسور برانکو ایوانکوویچ، سرمربی این تیم بود.» البته واضح است که یک بازیکن برای حضور در باشگاه خارجی باید دنبال یک دلیل دلگرم‌کننده باشد؛ عاملی که می‌تواند حضور دو مربی هموطن و همزبان باشد، اما انصاف باید داد که چهار برابر شدن رقم قرارداد هم در چنین انتقالی بی‌تاثیر نیست!

حالا بیایید کسر کنیم!

انعقاد قراردادهای گزاف در فوتبال ایران معمولا تبعاتی هم دارد؛ پیامدهایی که البته عمدتا موقتی هستند و بعد از یک التهاب اولیه، فروکش می‌کنند. در حال حاضر استقلالی‌ها با چنین التهابی مواجهند؛ چنان که الزام وزیر سابق ورزش برای تعدیل رقم قراردادها، منجر به عزل مدیرعامل پیشین آنها یعنی بهرام افشارزاده شد. با وجود تغییرات در وزارت ورزش، ظاهرا پروسه کاهش رقم قراردادها در استقلال همچنان ادامه دارد و گفته می‌‎شود علیرضا منصوریان مامور این کار شده است. واضح است بازیکنی که ابتدای فصل قرارداد «چرب» بسته، به این راحتی‌ها راضی نمی‌شود از رقم رویایی ابتدایی دست بکشد. با این شرایط طبعا مدیران باشگاه کار سختی برای پیاده کردن این ایده دارند. دیروز وریا غفوری، مدافع مصدوم استقلال به صراحت با مساله کاهش رقم قراردادها مخالفت کرده، همان‌طور که پیش‌تر امین حاج‌محمدی گفته بود: «بهتر است بزرگ‌ترهای تیم رقم قرارداد خودشان را کم کنند!» در پرسپولیس هم گفته می‌شود سازمان بازرسی نسبت به چند برابر شدن رقم بازیکنان خارجی نسبت به قیمت بین‌المللی آنها حساس شده و همین مساله می‌تواند مشکل‌آفرین شود. کماکان اما سوال اساسی این است که چرا جلوی انعقاد چنین قراردادهایی همان ابتدای فصل گرفته نمی‌شود تا این همه دردسر به وجود نیاید؟ آیا وقت آن نرسیده که با قطع مطامع یک عده، منافع باشگاه‌ها، هواداران و البته دولت و بیت‌المال تامین شود؟