آمار هواداران باشگاه‌ها

دنیای اقتصاد: پس از یک سال آمار هواداران سه باشگاه پرطرفدار در سامانه هواداری ۳۰۹۰ اعلام شد. به واسطه نقشی که این هواداران در تجهیز منابع باشگاه‌های محبوب خود دارند، می‌توان این رقم را آمار رسمی هواداران اسپانسر عنوان کرد. «دنیای‌اقتصاد» در گفت‌وگو با مدیر این پروژه، برای اولین بار اطلاعات رسمی مربوط به تعداد هواداران عضو سه باشگاه، هزینه پرداختی آنها و نحوه تقسیم درآمدها را بررسی کرد. درآمد سالانه این سه باشگاه از محل این سامانه در مجموع بیش از ۳۰ میلیارد تومان است که براساس تعداد هوادار تقسیم می‌شود.

دنیای اقتصاد-رضا خدادادی، حمید رجبی: در وانفسای مشکلات مالی باشگاه‌های بزرگ کشور و محرومیت آنها از درآمدهای معمول در دنیای فوتبال مثل حق پخش تلویزیونی، یک سامانه هواداری، هواداران سه باشگاه بزرگ یعنی استقلال، پرسپولیس و تراکتور‌سازی را برای حمایت مالی از این باشگاه‌ها با پرداخت حق عضویت به این سامانه فراخواند. طرحی تا حدودی مبتکرانه که البته هرگز درمورد نحوه تقسیم عدد حق عضویت و اینکه چه میزان از این عدد به جیب باشگاه‌ها می‌رود شفاف‌سازی صورت نگرفت تا تردیدها برای عضویت در آن همیشه وجود داشته باشد. درمقطعی حضور یک سامانه موازی در سازمان لیگ هم به این شائبه‌ها دامن زد تا سامانه هواداری این سه باشگاه با ریزش بسیاری همراه باشد. تمام این ابهامات بهانه‌ای بود برای گفت‌وگو با مهندس حسین نصر مدیرسامانه ۳۰۹۰ که اتفاقا به‌صورت شفاف و با جزئیات نحوه تقسیم عدد پرداختی توسط هواداران و تعداد افراد عضو در باشگاه هواداران هر تیم را رسما اعلام کرد.

سوال‌ اول اینکه اصلا سامانه‌های هواداری فکر و ایده‌اش از کجا شکل گرفت و چطور 3090 وارد این ماجرا شد؟

حدود ۳ سال پیش در جلسه‌ای با یکی از مدیران شرکت‌های آی‌تی این ایده شکل گرفت که منجر به ایجاد سامانه‌ای برای والیبال و حمایت از آن شد چون خیلی گل کرده بود و پیشرفت می‌کرد. در حالی که می‌خواستیم با والیبال شروع کنیم کار با فوتبال آغاز شد و سراغ استقلال و پرسپولیس رفتیم. یک رالی هواداری با شرکت ایرانسل راه انداختیم که دو سرشماره گرفتیم. پروژه نسبتا موفقی بود. بعد جلوتر آمدیم به تیم ملی فوتبال رسیدیم و سامانه ۹۰۹۰ را انجام دادیم و موفقیت و حجم کمک خوبی به فدراسیون فوتبال شد. تیم استقلال و پرسپولیس هم سال گذشته همین‌طور بود. وقتی شروع کردیم به‌واسطه مشکلاتی که شرکت قبلی پیش آورده بود سامانه از طریق صداوسیما قطع شد و مجوزها را لغو کردند که با کمک دکتر پورمحمدی که معاونت سیما بودند و کسب اجازه از دکتر سرافراز که رئیس آن موقع صداوسیما بودند سامانه ۳۰۶۰ و بعد سامانه ۳۰۹۰ راه‌اندازی شد.

چه مشکلاتی با تلویزیون وجود داشت؟

به این صورت بود که مردم یکسری اعتراضات داشتند و یکسری هم می‌خواستند سوءاستفاده کنند و یکسری هم نمی‌خواستند این سامانه پا بگیرد. به هرحال هرچیزی که موفق بشود یکسری چالش‌ها و مقاومت‌ها از هر طریقی برایش به وجود می‌آید. از طرف صداوسیما گفته شد که مردم یکسری شکایت کردند که این سامانه مثلا تقلبی است و ما هرچه می‌خواهیم آف کنیم، شدنی نیست که مستندات آن موجود است که هرگاه کلمه آف را می‌زدند از لیست خارج می‌شدند. تمام سیستم‌های حفاظتی و بازرسی‌ها نظارت داشتند؛ حتی صداوسیما روی جایزه‌ها و ... نظارت داشت. این موضوع را حل کردیم و گفتیم عوض اینکه هزینه‌ای برای حق پخش بدهید ما می‌آییم یک استودیو برای شما تدارک می‌بینیم و مسابقات را هم از همان‌جا پخش کنید.

آن موقع مجریان فوتبالی اعلام می‌کردند که بازی شروع شد و در زمین می‌رویم و بازی را نشان می‌دادند و یکسری آگهی پخش می‌شد و بازی که تمام می‌شد نتایج دیگر بازی‌ها اعلام می‌شد. ما رنگ و بوی خاصی به این برنامه دادیم و برای آنها استودیوی خوبی تجهیز کردیم و کارشناسان را آوردیم و برنامه خیلی خوبی تهیه دیدیم. تایم گرفتیم و آنجا سامانه را اعلام و هزینه‌ای هم می‌دادیم. نه تنها پولی از صداوسیما به‌عنوان پخش نمی‌گرفتیم بلکه یک پولی هم می‌دادیم بلکه یک سامانه که مربوط به فوتبال است را بتوانیم عرضه کنیم. سازمان صداوسیما خیلی کمک کرد و جایزه‌ها را به موقع شروع کردیم. فوتبال را وقتی تحویل گرفتیم ۷ مهر ۹۴ و هفته هفتم بود که با بازی پرسپولیس و تراکتورسازی شروع کردیم و باعث شد دوباره تهیه استودیو را ببینیم و برنامه را بعد از دو سال وقفه شکل بدهیم. پول به باشگاه‌ها تزریق شد و اتفاقات خوبی افتاد. استقلال پنجم بود و پرسپولیس پانزدهم. اما آخر فصل جایگاهشان بسیار بالاتر بود.

چه عددی از هر هوادارگرفته می‌شود؟

روزی ۲۰۰ تومان و ماهی ۶هزار تومان کف عددی است که هر هوادار پرداخت می‌کند. با همین عدد هم بازیکن خریداری شد، هم هزینه‌های جاری پرداخت شد و هم بخشی از بدهی‌ها. یکسری امتیازات قبلی به‌دلیل بدهی به خارجی‌ها و پرونده‌های شکایت آنها در فیفا از دست می‌رفت که ۱۸ امتیاز برای پرسپولیس و ۱۲ امتیاز برای استقلال بود که خدا را شکر پرداخت شد و امتیازات ماند.

بر‌می‌گردیم به سوال اول و اینکه آیا این روش ابتکاری بود یا معادلی در باشگاه‌های خارجی داشت؟‌

معادل در دنیا دارد اما ما الگوبرداری نکردیم چون روش تیمداری و اقتصاد در ورزش ایران با تمام دنیا متفاوت است. مساله حق پخش دردنیا حل شده است. با این وجود چون رسانه ما ملی است و این امتیازات را نداریم فقط با تعامل می‌توان موضوع راحل کرد. الان فوتبال به صداوسیما احتیاج دارد و همچنین صداوسیما به ورزش و مخصوصا فوتبال نیازمند است. صداوسیما پولی ندارد که بخواهد برای سریال‌های فاخر خودش هزینه بکند اما فوتبال و ورزش در صداوسیما جاری است. مسابقات ملی،‌آسیایی، لیگ و... روی اینهاست که صداوسیما با پخش آگهی‌ها و... کسب و درآمد می‌کند ما سعی می‌کنیم به تعامل برسیم به این صورت که هیچ پولی از صداوسیما نمی‌خواهیم و پولی هم می‌دهیم و درآمدزایی می‌کنیم و می‌گوییم این استودیو که مربوط به والیبال یا فوتبال است درآمدزایی می‌کند و آن را می‌توان طبق یک درصد مشخص تقسیم کرد!‌ چون مردم اعتماد می‌کنند و می‌بینند که از هواداری خودشان به وجود آمده و تمام ریز هزینه‌ها و درآمدها مشخص است. خدا را شکر همه چیز به خوبی انجام شده است.

درمورد تقسیم درآمد سامانه به‌صورت مشخص گفتید، آیا این شفافیت وجود دارد که در مورد درصد و نحوه تقسیم صحبت کنید که از 6هزار تومانی که هر هوادار در ماه می‌دهد چقدر سهم اپراتور، چقدر سهم شرکت شما و چقدر سهم باشگاه است. روایاتی وجود دارد که سهم باشگاه‌ها خیلی ناچیز است.

تا حالا این مساله‌ را کسی به این شفافی نگفته است و من برای اولین بار قصد دارم آن را همینجا اعلام کنم. با نظر آقای صدوقی مدیرعامل همراه اول نحوه تقسیم ۹۰ به ۱۰ است. یعنی ۱۰ درصد همراه اول و ۹۰ درصد باشگاه‌ها می‌برند. درصدی از ۹۰ درصد را ما به‌عنوان شرکت فنی نه شرکت واسطه برمی‌داریم. بین ۲ تا ۴ درصد حق فنی مجموعه ماست. یعنی همه محتواها را بدهیم و هر روز اتوشارژها برای مردم می‌رود در همه رشته‌ها. یکسری موارد هر روز انجام می‌گیرد. کار سخت است و تا آخرین ساعات شب و صبح زود باید کارهای محتواها را بفرستند و دو، سه جا تایید بشود و بعد برای مردم ارسال شود. اینها شامل خبرهای استقلال، پرسپولیس، تراکتورسازی و... است و حجم بالایی از کار را دارد. حدود ۴ درصد هم شرکت پردیس برمی‌دارد یعنی از کل عدد حدود ۲۰ درصد کم می‌شود و ۸۰ درصد به باشگاه می‌رسد. همه اینها بابت حساب و کتاب‌هایی است که همراه اول به ما می‌دهد و ما روی این مساله به مردم امتیاز می‌دهیم و بگوییم امروز با این امتیاز می‌توانید در چه قرعه‌کشی شرکت کنید. مثلا برای والیبال سه نفر را به المپیک فرستادیم و جالب بود که می‌گفتند ما در خواب هم چنین چیزی نمی‌دیدیم. در کل مواردی است که همه راضی هستند و شور و شعف‌ را در ورزشگاه‌ها می‌بینیم.

معمولا عدد تقسیم به این شکل نیست و اپراتورها سهم بیشتری برمی دارند؛ چطور شد که همراه اول به این سهم کم رضایت داد؟

به‌خاطر این است که همراه اول زیاد به این مساله اعتقاد نداشت و اعتماد نمی‌کرد. ما دو سال پیش در رشته‌های والیبال، تکواندو و کشتی این کار را انجام دادیم بعد دیدند خیلی برای آنها خوشایند نبود و بعد طرح را به آقای شیرازی گفتیم و نهایی شد. همراه اول این را قبول کرد چون به مردم کمک می‌کند و استفاده تبلیغاتی هم می‌کند. وقتی این تقسیم‌بندی را انجام می‌دهد روی سه، چهار تیم اول لیگ تبلیغ همراه اول است و دور زمین و فدراسیون هم هست. همراه اول هم می‌تواند استفاده ببرد مثل بیلبوردهایی که می‌بینید و تیزرهایی که ستاره‌های این دو تیم در آن شرکت کردند پس سود دو طرفه است.

یک سامانه دیگر یعنی 3040 اسپانسر سازمان لیگ شد که خیلی چالش‌برانگیز شد و دعوای سه باشگاه بزرگ با سازمان لیگ بالا گرفت.

باید کمی حق داد اما به‌صورت درصدی. یعنی ۳۰‌درصد حق داشتند و ۷۰ درصد حق نداشتند. یعنی اگر می‌آیند دور زمین را واگذار می‌کنند به هرحال یک عددی مثل ۱۶۰ میلیارد شده باید پولش را بگیرند، اگر نشده همان چند ماه اول این قرارداد را ملغی کنند و به یک کنسرسیوم دیگر مثل تلویزیون بدهند تا پول در بیاید و اگر این عدد نیست آن را تعدیل کنند و این پول را بگیرند و به باشگاه‌ها بدهند. اگر قرار است این کار موفق سامانه‌ها با صداوسیما انجام شده و نظرشان این است که در اختیار همه باشد و این سه باشگاه تصمیم‌گیرنده نباشد باید سوءتفاهمی که به وجود آمده برطرف شود. این سامانه ما فقط در اختیار این سه باشگاه نیست و برای همه است.

مشکل همین‌جا اتفاق می‌افتد. سامانه شما مبتنی بر هوادار است و باشگاهی که هوادار ندارد نمی‌تواند از این امکان استفاده بکند. اینکه می‌گویید برای همه قابل استفاده است، باید یک فرمول ارائه کنید؟‌

بله این کار را انجام دادیم. سایپا هیچ‌وقت طرفدار ندارد و تعداد آنها می‌شود خانواده‌های بازیکنان و پرسنل. آمدیم برای سایپا طراحی کردیم که تعداد ۷ میلیون ماشین و محصولات سایپا در ایران هستند. ما بیاییم یک تسهیلات ویژه از طریق هواداران خودروسوار سایپا داشته باشیم که این تسهیلات را در سرویس و خدمات به خودرو آنها ارائه کنیم تا هم به تیم کمک کنند و هوادار باشند و هم شاهد تشکیل تیم‌های دیگردر سایپا باشیم. ۷ میلیون سایپا سوار به این ترتیب جذب می‌شوند. ما برای سایپا و نفت برنامه داریم. برای علی دایی آمدیم ماشین ایشان را جایزه گذاشتیم تا کسانی که دایی را دوست دارند و نفتی هستند، عضو شوند. من اصفهانی هستم و عاشق سپاهان و ذوب‌آهن اما عاشق استقلال یا پرسپولیس هم هستم. اغلب مردم ایران یا استقلالی هستند یا پرسپولیسی.

سامانه شما با تمرکز روی این سه باشگاه استقلال، پرسپولیس و تراکتورسازی جلو رفته؛ احساس می‌شود که سازمان لیگ با این تفکر که حق بقیه چه می‌شود سامانه 3040 را راه‌اندازی کرد؟

این کار را کرد و یکسری مسائل دیگر که خودشان دیدند اشتباه است. مردم به یک سامانه اعتقاد و اعتماد دارند و وقتی چند سامانه بیاید مثل ۳۰۴۰ اعتماد سلب می‌شود. وسط این دعوا یک شرکت دیگر هم آمد که از آن اسم نمی‌آورم، خودشان گفتند از دو بازی فوتبال بیشتر از برنامه دورهمی آقای مدیری که با آن کار می‌کردند درآمد داشتند. بیشتر درآمد آنها به جیب خودشان می‌رود ولی در حالی که این مال باشگاه‌ها و فوتبال است و باید درصد بیشتری به باشگاه‌ها برسد.

البته یک روایتی هم بود که به‌خاطر ارتباط شما با آقای طاهری و وزارت ورزش کفه ترازو به نفع شما بود.

اصلا موضوع این نیست. هر کسی باید عقل و منطق و شعور داشته باشد که وقتی خودم می‌بینم این کاره نیستم و تخصص ندارم نباید به زور وارد بشوم. آقای وزیر و باشگاه‌ها حمایت کردند از این سامانه.

با چه تعداد عضو در این سامانه یک باشگاه یا کل لیگ خودکفا می‌شوند؟

باور کنید از ۸۰ میلیون جمعیت ما اگر بین ۲۰۰ هزار تا یک میلیون عضو داشته باشد همه به آن چیزی که می‌خواهند می‌رسند. شما یک عددی بین ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار بگیرید با ماهی ۶ هزار تومان طی سال. از حاصل جمع این عدد اگر ۸۰ درصد به باشگاها برسد تمام هزینه‌هایشان پوشش داده می‌شود.

هرچقدر هم شما این پکیج‌های تشویقی را چرب کنید ممکن است این اتفاقات در مورد نفت، سیاه‌جامگان، پدیده و دیگر تیم‌ها نیفتد و تیم‌های دیگر که بستر ضعیف اقتصادی در شهرشان وجود دارد. آیا شما می‌توانید تضمین بدهید که از طریق این دو تیم کل تیم‌های لیگ را پوشش می‌دهید و اگر این اتفاق می‌افتاد این نگرانی بین هواداران به‌وجود نمی‌آید که مثلا من برای پرسپولیس هزینه می‌کنم و ممکن است تقسیم بشود بین تیم‌های دیگر و...

این مساله خیلی مهم است که تمام سرشماره‌ها و کدهای مخصوص تفکیک شده است. یعنی ۲۴ برای نفت است. تعداد کاربران نیز مشخص است. یعنی هیچ تداخلی ایجاد نمی‌کند. سایپا و دیگر تیم‌ها همین‌طور هستند. اگر هم از آن پرداخت الکترونیک بهره ببرند با کد خودشان وارد می‌شوند و وقتی این کارت را کشیده یعنی پرسپولیسی است. وقتی جایزه‌ها را تقسیم می‌کنیم و طبق قرعه‌کشی‌های رسمی مشخص می‌شود که استقلالی است یا پرسپولیسی و جایزه بعد از احراز هویت سر تمرین پرسپولیس به او داده می‌شود. اگر مسابقات لیگ در جریان نیست در باشگاه و فدراسیون آنها جایزه را می‌دهند و همه چیز ملموس است. تنها چیزی که مشکل است به دلیل یکسری مسائل که با صداوسیما داریم هزینه‌ها را بالاتر برده است. یعنی برای پرداخت هر پخش تلویزیونی در استودیو که خودمان آن را تجهیز می‌کردیم باید یک عدد بالا پرداخت کنیم که این چند بار اعلام سامانه ۳۰۶۰ یا ۳۰۹۰ را داشته باشیم. این اصلا به صرفه نیست برای ما و از پول مردم نمی‌خواهیم به صداوسیما بدهیم و می‌گوییم بیایید تعامل کنیم و این سه بار گویش را ۱۰ بار بگوییم و شما هم انتفاع ببرید و درصد بگیرید.

پس حالا که سامانه موفق بوده صداوسیما حق بیشتری می‌خواهد.

بله الان هم طبق جلسه‌ای که داریم با خود رئیس صداوسیما و سردار شهریاری که خودشان فوتبالی هستند این مسائل را در میان گذاشتیم و نتیجه‌گیری نهایی می‌کنیم تا به تعامل برسیم وعدد کمتر شود و گویش بهتر و بیشتر شود.

یک پرسش مهم دیگر تعداد هواداران عضو شده در این سامانه است، چون یکی از نزدیکان باشگاه پرسپولیس مدعی شده بود این تعداداز مرز یک میلیون نفر گذشت و در عوض آقای قلعه‌نویی گفت سامانه هواداری تراکتور فقط 30 هزار عضو دارد.

من سعی کردم همه کارهایم شفاف باشد. این درصد و آمار را کسی نگفته اما من می‌گویم چون مردم باید در جریان باشند. عددها اصلا این نیست. آقای قلعه‌نویی گفتند برای تراکتورسازی ۳۰ هزار نفر عضو سامانه شدند که کاملا درست است و کاربران تراکتور ۳۲ هزار نفراست. آمار استقلال خیلی افت کرد به خصوص به‌خاطر آن سامانه ۳۰۴۰ و چیزی حدود ۲۰۰هزار کاربر است. پرسپولیس یک مقدار بالاتر است و لی اصلا به یک میلیون نفر نمی‌رسد.

به 500 هزار رسید؟

یک مدت کوتاهی رسید و برگشت. بین ۳۰۰تا ۴۰۰هزارنفر.

دلیل این ریزش هم همان سامانه 3040 است؟‌

دلیل ریزش این بود که ما پخش تلویزیونی نداشتیم و اعتبارمان کم شد و شک کردند که چرا هر هفته بودند وحالا نیستند و باید پول زیادی پرداخت می‌کردیم نه از جیب من بلکه از جیب مردم. به عدد یک میلیون نفر نرسیدیم و تعداد همین است که می‌گویم و درآمد همین‌قدر است و از جاهای دیگر درآمدزایی می‌کنیم مثلا از کارت اعتباری کوثر که مردم حساب باز می‌کنند از طریق سپرده به باشگاه کمک می‌شود که توانستیم کمک کنیم و همه از سامانه نبوده است.

عدد حاصل برای باشگاه‌ها با این اعداد قابل محاسبه است.

۳۰۰ هزارنفررا با میانگین همان ۶هزار تومان هم درنظر بگیرید. ۸۰ درصد آن را هم درنظر بگیرید بین ۱۵ تا ۲۰ میلیارد تومان در سال می‌شود که بخش زیادی از هزینه‌های این باشگاه‌ها را مرتفع می‌کند.

خودتان با توجه به تبلیغ تلویزیونی برآوردتان چقدر بود، چون این دیدگاه وجود داشت که شاید از مرز یک میلیون گذر کنید؟

در صحبت‌هایی که بعدا دوستان سوء‌استفاده کردند نظر من این بودکه کل سامانه ۳۰۹۰ بین این سه باشگاه به ۴ تا ۵ میلیون نفر برسد. اگر سازمان صداوسیما و دوستان و سازمان لیگ و فدراسیون همکاری می‌کردند به این عدد خیلی راحت می‌رسیدیم به خصوص با آن منویی که بابت خرید و دیگر سرویس‌ها داده بودیم. به‌خاطر مشکلاتی که با صداوسیما به وجود آمد و دیگر موارد مردم اعتماد نکردند.

با آمدن وزیر جدیدتغییرات در این سه باشگاه محتمل است. نحوه قرارداد شما با این سه باشگاه به چه شکل است و آیا مربوط به شخص است یا تغییر مدیریت‌ها تاثیر می‌گذارد و روند را مختل می‌کند یا مبنا ‌طوری است که اگر دستی هم به مدیریت بخورد متوجه این قراردادها نمی‌شود؟‌

یک مطلبی بگویم که خیلی مهم است. ما را اسپانسر یا طرف قرارداد باشگاه‌ها ندانید و این را به آقای طاهری،‌افشارزاده و حتی افتخاری هم گفته‌ایم. ما فقط مشاور هستیم و می‌گوییم ورزشی هستیم و کمک می‌کنیم چطور پول دربیاورید تاکنون هم به تعهداتمان عمل کرده‌ایم. ما این کار را کردیم حالا وزیر جدید آمدند و خواستند مدیران باشگاه‌ها را عوض کنند خودشان حتما بهترین تصمیم را می‌گیرند اما من صلاح نمی‌دانم که آقای طاهری و افتخاری که شب و روز زحمت می‌کشند تغییر کنند. ما این مدت فقط جنگیدیم و کار خودمان را پیش نبرده‌ایم. اگرآن چیزی که به شما گفتم انجام بگیرد و فضا آرام شود و مثلا موضوع تبلیغات دور زمین حل شود و بفهمیم که دست کیست و مساله صداوسیما هم حل شود بلافاصله ما به آن عدد دقیق که به باشگاه‌ها می‌رسد خواهیم رسید و خیلی شفاف با مردم صحبت می‌کنیم.

مشخص است که کدام هوادار استقلال و پرسپولیس بیشترین عدد را برای حمایت تیمشان می‌پردازند و این عدد چقدراست؟

در مورد تیم ملی خانمی بود که در کل ۸ میلیون تومان در سال کمک کرده بودند، یا الان عدد داریم برای یک نفر در یک سال مبلغ ۴ تا ۵ میلیون تومان بوده است که کمک کرده و بقیه با اختلاف فاحشی وجود دارند. درمورد استقلال و پرسپولیس هم بالاترین عدد حدود ۴میلیون تومان در سال است.