واگذاری نام لیگ فرصتی که از دست رفت

گروه ورزش: در حالی که در بسیاری از کشورهای دنیا فوتبال یک صنعت بسیار خوب و پر درآمد است، درفوتبال نیمه حرفه‌ای ایران تا به حال شرایط درآمدزایی مطلوب برای این رشته ورزشی مهیا نشده است. این در حالی است که مخصوصا در چند سال گذشته فوتبال ایران از دریافت منابع کلیدی مختلف مانند حق پخش تلویزیونی که مهم‌ترین کانال درآمدزایی است عاجز بوده و درخصوص اسپانسر تبلیغات محیطی که دومین راه درآمد درفوتبال حرفه‌ای محسوب می‌شود نیز با مشکلات عدیده‌ای دست به گریبان بوده است. در چنین شرایطی سازمان لیگ فوتبال ایران باید گزینه‌های دیگری را بررسی و عملی کند. در حال حاضر یکی از راه‌های رایج کسب درآمد در لیگ‌های معتبر فوتبال جهان، فروختن امتیاز نام و عنوان لیگ به شرکت‌ها است. مثلا لیگ برترانگلیس عنوان لیگ خود را برای سال‌ها به بانک معروف «بارکلی» فروخته بود یا درسری A ایتالیا برند لیگ این کشور برای مدت‌ها در اختیار یک اپراتور تلفن همراه بوده که از این طریق سود‌ سرشاری نصیب فوتبال شده است.

شاید امروز خیلی‌ها فراموش کرده باشند؛ اما در ایران نیز یک بار این اتفاق رخ داد و با برگزاری مراسم امضای قراردادی بین سازمان لیگ برترفوتبال کشور و شرکت ایرانسل، مسابقات فوتبال لیگ حرفه‌ای در فصل ٩٠-٩١ با نام لیگ بر‌تر خلیج‌فارس، «جام ایرانسل» کلید خورد. موضوعی که البته در‌‌ همان سال با چالشی متفاوت برای فوتبال ایران همراه شد. در آن زمان تعدادی از نماینده‌های مجلس و سایر مسوولان به این طرح اعتراض کردند و مدعی شدند چنین ایده‌ای، عنوان «خلیج‌فارس» را که نام اصلی مسابقات لیگ برتر در ایران به شمار می‌رود، تحت‌الشعاع قرار داده و کمرنگ کرده است. شاید به دلیل همین اعتراض‌ها بود که در سال‌های بعد موضوع انعقاد قراردادهای مشابه جدی گرفته نشد و همه چیز مغفول ماند.

بازگشت، از فصل آینده

درخصوص اینکه چرا سازمان لیگ دیگر نتوانست از این ظرفیت ویژه برای درآمدزایی استفاده کند، محمدرضا ساکت، مشاور امور مالی و بازاریابی سازمان لیگ باروزنامه «دنیای اقتصاد» گفت‌وگو کرده است. وی با تاکید براینکه هیچ زمانی نام خلیج‌فارس از اسم لیگ بر‌تر حذف نخواهد شد، گفت: «نام خلیج‌فارس چون برای ما ارزشمند و به نوعی مقدس است روی لیگ فوتبال کشورمان قرار گرفته و این نام برای همیشه باقی خواهد ماند. با این وجود ما می‌توانیم به‌عنوان حامی مالی از حضور شرکت‌ها درهر فصل از مسابقات لیگ بر‌تر در کنار نام خلیج‌فارس استفاده کنیم. این یکی از راه‌های عرف بازاریابی است. حتی گاهی اسم استادیوم‌ها نیز فروخته می‌شود. برای سال آینده پیش‌بینی شده که از حضور شرکت‌ها برای همکاری و بهره‌برداری از نام لیگ استفاده شود. برای این منظور و همچنین انتخاب اسپانسرتبلیغات محیطی، چند مزایده و فراخوان برگزار خواهد شد.» ساکت همچنین در ادامه به چالش‌های پیش روی سازمان لیگ اشاره می‌کند: «سازمان لیگ در حوزه درآمد برای سال آینده دو ماموریت ویژه دارد. یکی به سرانجام رساندن حق پخش و دیگری پیدا کردن اسپانسر مناسب برای تبلیغات محیطی. درخصوص حق پخش ما کماکان به‌طورجدی پیگیر ماجرا هستیم و با آقای سرافراز نامه‎‌نگاری کردیم که بدهی ۲۲ونیم‌ میلیاردی قبل را پرداخت کنند و برای سال بعد نیز پرداخت مبلغ حق پخش را میسر کنند. برای تبلیغات محیطی نیز همان‌طور که اشاره کردم قراراست به زودی فراخوان و مزایده‌ای برگزار شود و مجری تبلیغات به این صورت انتخاب شود.»

نام «خلیج‌فارس» در خطر نبود

اما اجرایی شدن بحث واگذاری عنوان لیگ برتر به اپراتور دوم تلفن همراه که در سال ۱۳۹۰ به وقوع پیوست، مربوط به دوران ریاست عزیزالله محمدی در سازمان لیگ بود. وی نیز در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» درخصوص درآمدزایی از این راه گفت: «برند یکی از سرمایه‌های باشگاه‌ها به شمار می‌رود که از آن بهره‌برداری مالی صورت می‌گیرد. لیگ‌ها هم می‌توانند اسم‌شان را برای مدت معینی بفروشند، مثل تبلیغاتی که روی لباس بازیکنان صورت می‌گیرد. در آن سال ما سعی داشتیم درآمد‌های لیگ را بالا ببریم که باشگاه‌ها دچار تنگناهای مالی نشوند؛ بنابراین تصمیم گرفتیم برای لیگ آن سال یک اسپانسر پیدا کنیم. در این میان با شرکت ایرانسل به یک توافق مالی مناسب رسیدیم. البته در‌‌ همان سال چون بعضی‌ها از جمله برخی نمایندگان مجلس تصورمی کردند ما قصد داریم نام لیگ بر‌تر را که با عنوان لیگ خلیج‌فارس برگزار می‌شود بفروشیم، سروصدای زیادی ایجاد کردند. البته ما هم اعلام کردیم هیچ کس حق ندارد نام «خلیج‌فارس» را حذف کند و اصلا چنین تصمیمی نداریم.

طرحی که فراموش شد

رئیس اتحادیه باشگاه‌های کشور رقم دقیق دریافتی از شرکت ایرانسل برای اسپانسری لیگ یازدهم را افشا می‌کند و در مورد چرایی توقف این طرح اقتصادی می‌گوید: «ما در آن سال دریافتی مناسبی از این محل داشتیم و طبق قراردادمان مبلغ ۲ میلیارد و ۷۵۰ میلیون تومان از شرکت ایرانسل برای مدت یک سال گرفتیم. این شرکت مصر بود تا این قرار داد برای چند سال آینده نیز منعقد شود؛ اما چون دوره ریاست من در سازمان لیگ تمام شد و دوستان جدید سکاندار این سازمان شدند این قرارداد ادامه پیدا نکرد. قطعا اگر دوران حضور ما در سازمان لیگ بیشتر بود مبلغ این قرارداد هر سال بیشتر نیز می‌شد. من دقیقا نمی‌دانم چرا در این سال‌ها در سازمان لیگ به فکر این شکل درآمدزایی نبودند؛ اما امیدوارم با توجه به مشکلات موجود مالی به آن توجه بیشتری شود. درآن سال ما فضا را رقابتی کرده بودیم. به این شکل که در تبلیغات استادیوم‌ها دو اپراتور تلفن همراه همواره تاکید می‌کردند که آنها حامی بر‌تر و اصلی فوتبال ایران هستند. این تبلیغات و رقابت کاملا به نفع فوتبال ما بود.»

درآمد 25 میلیاردی سرخابی‌ها از سامانه تبلیغاتی

عزیز محمدی در بخشی از گفت‌وگویش با «دنیای اقتصاد» با اشاره به مشکلات مالی فعلی سازمان لیگ و باشگاه‌ها، از رفتار سازمان لیگ در قبال اسپانسر تبلیغات محیطی گلایه می‌کند: «الان پرسپولیس و استقلال و اکثر باشگاه‌های لیگ برتری در گیر مشکلات مالی هستند. مدیران عامل باشگاه‌ها که چندی پیش در جلسه اتحادیه باشگاه‌ها حضور داشتند همگی به وجود شرایط بد مالی اعتراض و ابراز نگرانی می‌کردند. من کاری به مجری تبلیغات محیطی و قیمتش ندارم؛ ولی سازمان لیگ باید در قبال قراردادش محکم‌ترعمل می‌کرد چون باشگاه‌ها روی این مبلغ حساب کرده بودند ولی وقتی کامل پرداخت نشد دچار مشکل شدند. قبلا دو سامانه تبلیغاتی با سازمان لیگ قرار‌داد داشتند که هیچ‌گونه عایدی برای فوتبال ما نداشتند؛ اما مدیران باشگاه‌ها به خصوص سرخابی‌ها در جلسه اتحادیه باشگاه‌ها از حضور و شرایط سامانه ۳۰۹۰ که با برخی باشگاه‌ها همکاری می‌کند ابراز رضایت می‌کردند. طبق ادعای مدیران آنها پرسپولیس تا به حال از این سامانه مبلغ ۱۳ونیم میلیارد تومان دریافت کرده و استقلال نیز مبلغ ۱۱ونیم میلیارد دریافتی داشته است. پس راه درآمدزایی وجود دارد، ولی باید بتوانند از این پتانسیل و شرایط پیش‌رو بهره‌برداری کنند.»