همه چیز درباره جعبه سیاه هواپیما

جعبه سیاه هواپیما، جزء اسرارآمیزترین بخش‌های فناوری هوانوردی است. اگرچه نام این جعبه، سیاه گذاشته شده اما در واقع سیاه نیست و از دو بخش برای ضبط اطلاعات پرواز (FDR) و ضبط‌کننده صدای کابین خلبان (CVR) تشکیل شده است. این دستگاه، نقش مهمی در ایمنی و بررسی حوادث و سوانح هوایی ایفا می‌کند.

رپرتاژ آگهی: در این مقاله، قصد داریم به اهمیت، تاریخچه، فناوری و نگهداری جعبه سیاه هواپیما، بپردازیم و نقش محوری آن را در تضمین ایمنی سفرهای هوایی روشن کنیم.

جعبه سیاه هواپیما

جعبه سیاه به عنوان ابزاری ضروری در عرصه هوانوردی، مطرح است و تقریباً هیچ پروازی بدون جعبه سیاه از زمین بلند نمی‌شود. با گرفتن اطلاعات ضروری پرواز و مکالمات کابین خلبان و همین‌طور ارتباط با برج مراقبت، جعبه سیاه هواپیما به‌عنوان یک شاهد خاموش در هنگام حوادث غیرمترقبه عمل می‌کند. به این شکل پس از بروز هر سانحه و حادثه هوایی، بازرسان می‌توانند با مراجعه به جعبه سیاه، علت تصادفات و دیگر مسائل مهم را کشف و شناسایی کنند.

داده‌های ذخیره شده در جعبه سیاه به کارشناسان هوانوردی کمک می‌کند تا سیستم‌های معیوب، خطاهای خلبان و کمک خلبان و مشکلات‌ و اختلالات احتمالی ایمنی را شناسایی کنند. علاوه‌بر این، جعبه سیاه به ایجاد پاسخگویی و اطمینان از اجرای اقدامات پیشگیرانه موثر کمک کرده و در نهایت سفر هوایی را برای همه ایمن‌تر می‌کند.

به‌طور مثال اگر به پرواز تهران قشم سوار می‌شوید، شاید به این موضوع توجهی نداشته باشید، اما قطعاً هواپیما دارای یک جعبه سیاه مخصوص به خود است. در واقع این چیزی نیست که موقع چک کردن قیمت بلیط هواپیما ، هیچ مسافری به آن دقت داشته باشد اما مطابق قوانین هوایی، یکی از ضروریات هر پرواز و هواپیما، به‌حساب می‌آید.

تاریخچه و تکامل جعبه سیاه

مفهوم جعبه سیاه پس از سقوط هواپیمای دنباله‌ De Havilland، اولین هواپیمای تجاری جهان در سال ۱۹۵۳ میلادی، شکل گرفت. بروز این حادثه، نیاز به دستگاهی را برانگیخت که بتواند پارامترهای ضروری پرواز را برای اهداف تحقیقاتی ثبت کند. در پاسخ به این نیاز شکل گرفته شده، FDR برای ثبت اطلاعات حیاتی پرواز مانند ارتفاع، سرعت هوا، شتاب عمودی و موقعیت‌های کنترل توسعه داده شد.

پس از آن، ضبط‌کننده صدای کابین خلبان (CVR) برای ضبط مکالمات خلبان و خدمه معرفی شد. این سیستم، کمک کرد تا رویکردهای جدید در خصوص فرایندهای تصمیم‌گیری در طول عملیات پرواز، ایجاد شده و به‌طور کلی امنیت پرواز، ارتقا پیدا کند. چیزی که از این فناوری جدید در نهایت حاصل می‌شد، درک زنجیره‌ای از رویدادها بود که در نهایت به سوانح هوایی منجر می‌شد و با دنبال کردن این موضوع، می‌شد بسیاری از اشتباهات را برطرف کرد.

جنبه‌های تکنولوژیکی جعبه سیاه هواپیما

در جعبه‌های سیاه مدرن و امروزی، از پیشرفته‌ترین فناوری استفاده می‌شود که قابلیت سطح بالایی در ذخیره‌سازی داده‌ها دارد. FDR از حسگرهایی در سراسر هواپیما برای ثبت پارامترهای پروازی متعدد، از جمله عملکرد موتور، ورودی‌های کنترل پرواز و شرایط محیطی خارجی استفاده می‌کند. این نقاط داده‌ای در فرکانس‌های بالا گرفته می‌شوند و امکان تجزیه و تحلیل دقیق پس از حادثه را فراهم می‌کنند.

در همین حال، CVR ارتباطات رادیویی، مکالمات کابین خلبان، آلارم‌ها و سایر سیگنال‌های صوتی مرتبط را ضبط می‌کند. این داده‎‌های شنیداری، به محققان کمک می‌کند تا اقدامات خلبانان، پاسخ آن‌ها به موقعیت‌های بحرانی و هرگونه ناهنجاری در طول پرواز را درک کنند. این درست همان رمزگشایی است که پس از هر سانحه و حادثه هوایی، از طریق جعبه سیاه برای کارشناسان میسر می‌شود و به همه چیزهایی که پیش از سانحه اتفاق افتاده، پی می‌برند.

هر دو FDR و CVR برای مقاومت در برابر شرایط شدید، از جمله نیروهای ضربه‌ای زیاد، گرمای شدید و غوطه‌ور شدن در آب ساخته شده‌اند. پوشش قوی و عایق از دستگاه‌ها محافظت می‌کند و از بقای داده‌ها حتی در صورت وقوع یک حادثه فاجعه بار، اطمینان می دهد.

به این ترتیب فارغ از این که چه اتفاقی برای هواپیما و سرنشینان آن بیفتد، انتظار می‌رود که جعبه سیاه هواپیما سالم مانده و بعدا کارشناسان بتوانند به آن مراجعه داشته باشند.

به‌طور نمونه اگر تصادفی در پرواز با بلیط هواپیما قشم به تهران صورت بگیرد، کلیه اطلاعات مربوط به آن پرواز، پیش از سانحه و مشکلات احتمالی، بعداً از جعبه سیاه، استخراج خواهد شد.

نگهداری و مقررات

برای تضمین و اطمینان داشتن نسبت به صحت و سلامت جعبه‌های سیاه پرواز، روش‌های تعمیر، نگهداری و آزمایش دقیق در محل وجود دارد. تولیدکنندگان این قطعات، آن‌ها را در طول تولید تحت بررسی‌های کیفی دقیق قرار می‌دهند تا از مطابقت آن‌ها با استانداردهای بین‌المللی اطمینان حاصل شود. همین‌طور بازرسی‌ها، آزمایش‌ها و کالیبراسیون‌های منظم برای بررسی عملکرد تک‌به‌تک جعبه‌های سیاه، قبل از نصب در هواپیما انجام می‌شود.

علاوه‌بر این، مقامات هواپیمایی، مانند سازمان بین‌المللی هوانوردی غیرنظامی (ایکائو)، دستورالعمل‌هایی را برای نصب و نگهداری جعبه‌های سیاه تعیین کرده‌اند که به‌عنوان یک استاندارد جهانی پذیرفته شده است. این مقررات جنبه‌هایی مانند مدت زمان نگهداری داده‌ها، مکان ضبط‌کننده و حقوق دسترسی به اطلاعات ضبط و ثبت شده را پوشش می‌دهد. البته همچنان تلاش‌هایی برای ارتقا کیفیت و افزایش ظرفیت ذخیره‌سازی اطلاعات در جعبه سیاه هواپیما، در جریان است و به نظر می‌رسد که در آینده از این فناوری به شکلی پیشرفته‌تر، بتوان استفاده کرد.

نتیجه‌گیری

جعبه سیاه هواپیما نشان‌دهنده پیروزی پیشرفت تکنولوژی در ایمنی هوانوردی است و شما هر پروازی را از اسنپ تریپ نیز خریداری کنید، قطعاً هواپیمایی با یک جعبه سیاه دارد. این قطعه و فناوری، از طریق قابلیت‌های ضبط داده‌های پرواز و ضبط صدای کابین خلبان، نقشی اساسی در تحقیقات پس از حادثه ایفا کرده و سفر هوایی را برای مسافران و خدمه ایمن‌تر می‌کند. همان‌طور که صنعت هوانوردی به تکامل خود ادامه می‌دهد، پیشرفت در فناوری جعبه سیاه نیز انتظار می‌رود و امید بر این است که تلاش مداوم برای جلوگیری از تراژد‌ی‌های هوایی در آینده جریان داشته باشد.