مدیرعامل شرکت بهره‌برداری و تعمیرات نیروگاه «صبا» در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» عنوان کرد
مشکلات مالی بخش خصوصی برای تعمیرات نیروگاه‌ها
کارشناسان مهم‌ترین علت عقب‌ماندگی تولید برق در ایران را نادیده گرفتن اقتصاد برق و سودآوری نیروگاه‌ها می‌دانند که علاوه بر تعطیلی برنامه‌های توسعه، باعث شده تا فرسودگی بر این صنعت سایه بیندازد؛ حتی وضعیت به گونه‌ای پیش رفته که وزارت نیرو از توانایی پرداخت بودجه برای تعمیرات و اورهال نیروگاه‌ها برخوردار نیست چرا که این محصول باارزش را با وجود صرف هزینه‌های گزاف، به نرخ بسیار ارزان در اختیار مشترکان بخش خانگی و صنایع قرار می‌دهد؛ نتیجه اینکه موضوع عبور از پیک مصرف ۱۴۰۲ در حالی مطرح می‌شود که برخی نیروگاه‌ها با بدهی‌های سنگین توانسته‌اند خود را برای این ماراتن نفس‌گیر آماده کنند اما واقعیت این است که بسیاری از نیروگاه‌ها به تعمیرات اساسی نیاز دارند که پرداخت هزینه‌های آن با توجه به نرخ خرید تضمینی برق توسط دولت، هیچ‌گونه توجیه اقتصادی برای سرمایه‌گذاران و مالکان ندارد.
در همین خصوص مدیرعامل شرکت بهره‌برداری و تعمیرات نیروگاه «صبا» می‌گوید: دولت ممکن است برای نیروگاه‌های خودش هزینه کرده باشد اما می‌توان گفت مبلغی که دولت برای تعمیرات نیروگاه‌های بخش خصوصی پرداخت می‌کند، به هیچ عنوان کفاف هزینه‌ها را نمی‌دهد و صرفا بخش عمده‌ای از آن برای پرداخت حقوق پرسنل صرف می‌شود؛ به طور نمونه در سال گذشته بابت تامین قطعات برای تعمیرات نیروگاه خرمشهر حدود ۳۵۰ میلیارد تومان خرید قطعات یدکی داشتیم و بودجه اندک دولت صرفا برای حقوق پرسنل این نیروگاه صرف شد.
به گفته امیر یعقوبی بهترین گزینه جایگزینی نیروگاه‌های جدید به جای واحدهای قدیمی است؛ چرا که هر اندازه هزینه صرف تعمیرات شود، باز هم راندمان نیروگاه‌های قدیمی حدود ۲۵درصد است و از طرفی در زمستان هم این نیروگاه‌ها مصرف بسیار بالای سوخت دارند؛ در حالی که راندمان نیروگاه‌های جدید گازی حداقل ۳۵درصد است؛ بنابراین معتقدم تعمیرات نیروگاه‌های قدیمی تقریبا یک کار بیهوده است و بعد از عمر ۳۰ ساله نیروگاه‌ها، هزینه کردن پول و انرژی بالا برای تعمیرات و تامین برق منطقی نیست. متن پیش رو ما‌حصل گفت‌وگوی «دنیای‌اقتصاد» با امیر یعقوبی، مدیرعامل شرکت بهره‌برداری و تعمیرات نیروگاه «صبا» در رابطه با چالش‌های سرمایه‌گذاری در صنعت برق و آماده‌سازی نیروگاه‌ها برای مواجهه با پیک تابستان امسال است که در ادامه می‌آید.
با توجه به نزدیک شدن به پیک مصرف تابستان اهمیت تعمیرات نیروگاه‌ها برای افزایش راندمان مطرح می‌شود. روند تعمیرات را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
با توجه به اینکه احداث نیروگاه جدید یا افزایش ظرفیت نیروگاه‌ها را در سال‌های اخیر متناسب با افزایش مصرف شاهد نبوده‌ایم، در نتیجه بار تامین برق را باید نیروگاه‌های قدیمی بر دوش بکشند و در صورتی این نیروگاه‌ها قادرند در پیک بار به تامین برق پایدار شبکه بپردازند که نوسازی و تعمیرات را در زمستان و پاییز سال گذشته انجام داده باشند اما مساله اینجاست که با توجه به محدودیت منابع شرکت‌ها و سیاست‌های انقباضی وزارت نیرو، موضوع تعمیرات هم با سرعت لازم انجام نشده است؛ با وجود این گروه برق و انرژی صبا با استقراض از منابع بانکی همواره تعمیرات را در دستور کار قرار داده است؛ در واقع یکی از مهم‌ترین مباحث در تعمیرات، نیروی انسانی مجرب است و با تامین به موقع حقوق آنها توانسته‌ایم در این بخش موفق عمل کنیم اما در بخش تامین لوازم یدکی و تجهیزات با توجه به نیاز به نقدینگی بالا، تعمیرات تا حدودی با تاخیر انجام می‌شود.
دولت همواره خبر از پرداخت به موقع هزینه‌های تعمیرات نیروگاه‌ها می‌دهد و این در حالی است که نیروگاه‌ها عنوان می‌کنند که برای تامین هزینه‌های اساسی و میان‌دوره‌ای دچار چالش نقدینگی هستند. نظر کدام یکی از این دو گروه را تایید می‌کنید؟
به طور طبیعی بخشی از نیروگاه‌ها دولتی و برخی دیگر خصوصی هستند. دولت ممکن است برای نیروگاه‌های خودش هزینه کرده باشد اما می‌توان گفت مبلغی که دولت برای تعمیرات نیروگاه‌های بخش خصوصی پرداخت می‌کند، به هیچ عنوان کفاف هزینه‌های تعمیرات را نمی‌دهد و بخش عمده‌ای از پرداخت‌ها برای پرداخت حقوق پرسنل صرف می‌شود؛ به طور نمونه در سال گذشته بابت تامین تجهیزات برای تعمیرات نیروگاه خرمشهر حدود 350 میلیارد تومان خرید قطعات یدکی داشتیم و بخش عمده‌ای از بودجه اندک دولت صرفا برای حقوق پرسنل این نیروگاه صرف شد.
با توجه به عمر بالای 40 سال برخی نیروگاه‌ها، کدام یک از دو راه جایگزینی نیروگاه‌های جدید یا تعمیرات اساسی را پیشنهاد می‌کنید؟
بهترین گزینه جایگزینی نیروگاه‌های جدید به جای واحدهای قدیمی است؛ چرا که هر اندازه هزینه صرف تعمیرات شود، باز هم راندمان نیروگاه‌های قدیمی که حدود 25درصد است کم است و از طرفی در زمستان هم این نیروگاه‌ها مصرف بالای سوخت را دارند؛ در حالی که راندمان نیروگاه‌های جدید گازی حداقل 35درصد است؛ بنابراین معتقدم تعمیرات نیروگاه‌های قدیمی تقریبا یک کار بیهوده است و بعد از عمر 30 ساله نیروگاه‌ها، هزینه کردن پول و انرژی بالا برای تعمیرات و تامین برق منطقی نیست.
با توجه به اینکه دولت از توانایی مالی لازم برای پرداخت هزینه‌های تعمیرات برخوردار نیست، چه راه دیگری برای کمک به نیروگاه‌ها در شرایط کنونی وجود دارد؟
امروز بسیاری از نیروگاه‌ها تعمیرات اساسی مانند تعویض پره‌ها را به دلیل مقرون به صرفه نبودن انجام نمی‌دهند چرا که درآمد لازم را با توجه به قیمت پایین خرید برق ندارند؛ بنابراین با نرخ‌های کنونی تولیدکننده و مالکان نیروگاه‌ها اقدام به تعمیرات اساسی نمی‌کنند چرا که حتی زمان بازگشت این سرمایه‌گذاری شاید بیش از 5 سال طول بکشد و از سوی دیگرسرمایه‌گذار احداث نیروگاه‌های جدید را در دستور کار قرار نمی‌دهد؛ بنابراین یکی از مهم‌ترین اقدامات که می‌تواند به مساله تعمیرات کمک کند، تعدیل نرخ برق است. از طرفی وزارت نیرو حتی در پرداخت مطالبات نیروگاه‌ها به‌صورت حواله ارزی که کمک به تامین قطعات نیروگاهی می‌کند نیز موفق عمل نکرده و این مورد نیز نیروگاه‌ها را در تامین کالا با مشکل مواجه کرده است.
آمارها حاکی از آن است که حدود 6درصد از برق کشور توسط هلدینگ صبا تامین می‌شود. در این خصوص توضیح دهید.
مجموعه صبا با 4800 مگاوات ظرفیت نیروگاهی شامل نیروگاه‌های خرمشهر، زرگان اهواز، خرم‌آباد، چابهار، علی‌آباد و نیروگاه قم است اما شرکت بهره‌برداری و تعمیرات نیروگاه صبا غیر از نیروگاه علی‌آباد، وظیفه بهره‌برداری و تعمیرات سایر نیروگاه‌های گروه را بر عهده دارد. گذشته از نیروگاه‌های مجموعه صبا که به صورت سالانه تحت تعمیر و نگهداری ما هستند، وظیفه بهره‌برداری و تعمیر و نگهداری نیروگاه زنجان را نیز بر عهده داریم و در سال گذشته نیز تعمیرات و اورهال سه واحد نیروگاهی در نیروگاه سبلان را انجام دادیم.
در پایان صحبت دیگری اگر دارید، بفرمایید.
نیروگاه‌ها در بحث تامین نقدینگی برای تعمیر و نگهداری دچار چالش‌های جدی هستند و این مساله چنانچه مورد توجه قرار نگیرد، صنعت برق را بیش از سال گذشته و امسال دچار چالش می‌کند. کما اینکه همین امروز هم زمزمه‌های خاموشی مطرح می‌شود و حتی چنانچه این خاموشی از بخش خانگی به صنایع منتقل شود، با کاهش تولید و افزایش قیمت‌ها، عواقب آن در نهایت متوجه عموم جامعه می‌شود. ضمن اینکه اصلاح قیمت خرید برق از نیروگاه‌ها باید به عنوان یکی از مهم‌ترین اولویت‌ها مورد توجه قرار بگیرد.
