گروه نفت و پتروشیمی: باز توضیحی برای قراردادهای جدید نفتی، این‌بار سید‌مهدی حسینی، رئیس کمیته بازنگری قراردادهای نفتی در بین برخی دانشجویان در دانشگاه صنعتی امیرکبیر حاضر شد و درخصوص مدل جدید قراردادهای نفتی ایران (IPC) توضیحاتی ارائه کرد. به گزارش خبرگزاری فارس، در ابتدای این نشست، حسینی توضیحاتی درباره بازار جهانی نفت، قیمت آن و همچنین سیر تحولات قراردادهای صنعت نفت از زمان ملی شدن صنعت نفت تا بیع متقابل و سپس توضیحاتی نیز درباره مبانی قانونی تنظیم مدل جدید قراردادهای نفتی ایران ارائه داد. اما قسمت دوم نشست با طرح سوالات و ابهامات حاضران در این نشست همراه شد و رئیس کمیته بازنگری در قراردادهای نفتی به تفصیل به سوالات پاسخ داد. به گفته وی در تنظیم شکل جدید قراردادهای نفتی دستمزد(Fee) تولید هر بشکه نفت به اندازه تولید از میادین پر ریسک در نظر گرفته شده است و همین موضوع جذابیت سرمایه‌گذاری در میادین نفتی مشترک را افزایش می‌دهد.

حسینی درخصوص قالب جدید قراردادهای نفتی با تاکید بر اینکه براساس بند ۳ بخش «ت» ماده ۳ قانون وظایف و اختیارات وزارت نفت، بازنگری در قراردادهای بالادستی نفتی تکلیف قانونی وزارت نفت بوده است، گفت: IPC هم مشابه بیع متقابل قرارداد خدماتی محسوب می‌شود. من از لحاظ کارشناسی قراردادهای مشارکت در تولید را برای ایران قبول ندارم، گفت: اعتقاد دارم این قرارداد برای کشورهای با ریسک اکتشاف بالا مناسب است و ریسک اکتشاف در ایران پایین است. حسینی اهداف تدوین IPC را به کارگیری مدیریت، تکنولوژی و منابع مالی، سرعت در اجرا و ارتقای فناوری‌ها برای افزایش بازیافت نفت را دانست و افزود: اگرچه تامین مالی بسیار مهم است ولی هدف اصلی تدوین IPC استفاده از فناوری‌ها است.

در ادامه نشست یکی از دانشجویان حاضر در این جلسه از حسینی پرسید: چرا ابتدا میادین مشترک را ارائه ندادیم و بعد سراغ مستقل‌ها نرفتیم؟ حسینی در پاسخ به این سوال گفت: تلاش کرده‌ایم بیشترین جذابیت و انگیزه را برای میادین مشترک ایجاد کنیم. در تعیین Fee‌ها هم fee میادین مشترک را معادل میادین پرریسک گرفتیم. حسینی با تاکید بر اینکه معرفی همزمان ۵۰ میدان در کنفرانس تهران به این معنا نیست که تمامی این میادین را با هم توسعه می‌دهیم و اولویت‌بندی نداریم، گفت: اولویت‌بندی داریم و مطابق با همین اولویت‌بندی هم مناقصه‌ها را برگزار می‌کنیم و وارد فاز اجرا می‌شویم. در ادامه جلسه، حسینی در برابر ابراز نگرانی یکی دیگر از دانشجویان حاضر درخصوص تکرار تجربه بیع متقابل و وارد نشدن شرکت‌های خارجی در میادین مشترک، گفت: البته در بیع متقابل هم برای بعضی میادین مشترک‌ مثل آزادگان خارجی‌ها (ژاپن) آمدند ولی در اواسط مذاکرات به‌خاطر قضیه هسته‌ای مذاکرات متوقف شد. این نکته را برای اولین‌بار است که مطرح می‌کنم، کل قرارداد آزادگان با ژاپن ۲ میلیارد دلار بود ولی ما برای اینکه درباره این موضوع با این کشور پای میز مذاکره برویم، ۲/ ۴ میلیارد دلار از ژاپنی‌ها گرفتیم، البته این پول، فاینانس نبود، بلکه پول نقد بود و به شرکت نیکو داده شد.

حسینی درباره نظام مالیاتی در قراردادهای IPC گفت: متاسفانه تکلیف مالیات در کشورمان به‌خوبی مشخص نیست و شرکت‌های خارجی در دوره مذاکرات برای قراردادهای بیع‌متقابل هم تکلیف خود را در این زمینه به خوبی نمی‌دانستند. حسینی با تاکید بر اینکه ما در متن قراردادهای IPC فقط می‌گوییم مالیات، گفت: قرار است گروهی با وزارت اقتصاد مذاکره کنند که میزان مالیات بین ۱۰ تا ۴۰ درصد تعیین شود.

حسینی بر این باور است که مدل جدید قراردادهای نفتی کشور را به خام فروشی تشویق نمی‌کند. وی در این‌باره اظهار کرد: برای افزایش تولید فرآورده‌های نفتی، باید تولید نفت افزایش یابد. ماموریت IPC هم تا مرحله تولید نفت و گاز است و هیچ ارتباطی به مراحل بعدی آن ندارد. این مراحل به سیاست‌های وزارت نفت بستگی دارد. یکی دیگر از حضار جلسه، از رئیس کمیته بازنگری قراردادهای نفتی پرسید: طبق اسناد بالادستی، توسعه میادین مستقل هیچ اولویتی ندارد. از سوی دیگر ما عقب‌افتادگی زیادی در میادین مشترک داریم،بنابراین به نظر می‌رسد اینکه میادین مستقل در اولویت توسعه قرار دارند باید در جایی فراتر از وزارت نفت تعیین شود. آیا IPC تنها راه توسعه تمامی میادین کشور است؟ مثلا چرا برای فاز سوم دارخوین که ریسک پایینی دارد یا توسعه میادین گلشن و فردوسی که نفت فوق سنگین و گاز ترشی دارند، سراغ استفاده از قراردادهای IPC رفته‌ایم؟ حسینی در پاسخ این سوال گفت: اولویت میادین مشترک به این معنا نیست که نباید سراغ سایر میادین برویم، بلکه باید توسعه میادین نفتی و گازی کشور صورت بگیرد و اولویت آن، میادین مشترک است. از سوی دیگر، باید سهم میادین مشترک در تولید نفت کشور را لحاظ کرد و سهم این بخش این‌قدر زیاد نیست که به سایر میادین نفتی کشور بی توجهی کنیم. رئیس کمیته بازنگری قراردادهای نفتی با تاکید بر اینکه یا باید میادین مستقل را توسعه ندهیم یا باید با ابزارهای متناسب توسعه دهیم، گفت: امروز شرکت ملی نفت ایران ۵۰ میلیارد دلار بدهکار است. آن افرادی که در شرکت ملی نفت ایران نشسته‌اند، اگر بیشتر از شما دلشان برای میادین مشترک نسوزد، کمتر نمی‌سوزد و البته در این زمینه مسوولیت قانونی دارند.

حسینی در پاسخ به این سوال که آیا واگذاری توسعه میدان اکتشافی یک شرکت به خود آن به منزله دادن امتیاز زیادی به خارجی‌ها نیست، گفت: دنیای رقابتی است و طبق بررسی‌های کمیته تدوین قراردادها از تجربیات جهانی، قاعده بازی در صنعت نفت در سطح جهان همین مدلی است که ما طراحی کرده‌ایم. باید توجه کنیم که بالاترین ریسک برای مرحله اکتشاف است. آخرین سوالی که از حسینی در این جلسه پرسیده شد، این بود که چون بازگشت سرمایه شرکت خارجی ظرف ۴- ۳ سال صورت می‌گیرد، شرکت‌های خارجی چه انگیزه‌ای برای EOR دارند؟ حسینی در پاسخ با تاکید بر اینکه تصور شما از نحوه بازگشت سرمایه در IPC اشتباه است، گفت: ظرف ۵ تا ۷ سال، هزینه‌های سرمایه‌گذاری اولیه به‌صورت قسط بندی برمی‌گردد و هر سال که آن شرکت سرمایه‌گذاری جدیدی در این میادین نفتی می‌کند، این سرمایه‌گذاری ۵ تا ۷ سال بعدتر برمی‌گردد. حتی ما نگرانی داریم که به‌خاطر هزینه سرمایه‌گذاری EOR، شرکت‌های خارجی ورود نکنند. ئیس کمیته بازنگری قراردادهای نفتی در پایان این جلسه به این نکته اشاره کرد که به دلیل شرایط موجود کشور درباره بعضی از بخش‌های IPC محافظه کاری کردیم و ممکن است بعدا به مشکل بخوریم و افزود: اگر من اختیار داشتم محدودیت ۲۰ تا ۲۵ سال را برای حضور شرکت‌های خارجی با اجرای مدل قراردادی IPC نمی‌گذاشتم.