هفته متلاطم در بازار نفت

گروه نفت و پتروشیمی- نسیم علایی: هفته گذشته نفت خام آمریکا دومین هفته مثبت خود را بعد از ۸هفته پیاپی نزول پشت سر گذاشت.

هفته گذشته نفت خام آمریکا ۸۳ سنت رشد کرد و از قیمت ۲۲/ ۴۵ دلار در هر بشکه به ۰۵/ ۴۶ دلار رسید. اما نفت برنت افت اندکی را تجربه کرد. این نوع نفت ۴۴سنت افت کرد و در طول هفته گذشته از قیمت ۰۵/ ۵۰ دلار در بشکه به ۶۱/ ۴۹ دلار در آخرین روز معاملاتی هفته میلادی گذشته رسید.

در این بین به گزارش اداره امور اوپک و روابط با مجامع انرژی قیمت نفت ایران همگام با دیگر شاخص‌های نفت در هفته منتهی به ۲۸ آگوست حدود ۳ دلار کاهش یافت و به ۹/ ۴۱ دلار رسید.

هفته‌ای که گذشت، هفته پر نوسانی برای نفت بود. به‌طوری‌که در اولین روز معاملاتی حدود ۴دلار در هر بشکه رشد کرد و روز بعد از آن شاهد افتی کمی کمتر از ۴ دلار بود. برخی کارشناسان نفتی نوسانات شدید بهای نفت در بازارهای جهانی را نه به دلیل تغییر در عوامل واقعی و بنیادی در بازار بلکه به دلیل سفته‌بازی در این بازار می‌دانند. در واقع بخشی از این کاهش قیمت‌ها را می‌توان به سودگیری‌های کوتاه‌مدت (فروش پس از رشد ناگهانی قیمت‌ها) نسبت داد.با وجود افزایش قیمت نفت در دو هفته اخیر تحلیلگران همچنان فضای حاکم بر بازار نفت را «خرسی» (انتظار کاهش قیمت) می‌دانند. چراکه همچنان نگرانی از اقتصاد چین مهم‌ترین‌ عامل اثرگذار بر بازار نفت است.

تعیین مسیر نفت در هفته گذشته توسط آمریکا

اولین هفته رشد قیمت نفت بعد از ۸ هفته سقوط پیاپی که به رشد ۱۰ دلاری قیمت‎‌ها در یک هفته منتهی شد توسط سیگنال‌های مثبت رشد اقتصادی آمریکا رقم خورد. اما در هفته گذشته نیز خبرهای خوش بازار نفت باز از سوی این کشور اعلام شد. هرچند که افزایش حجم ذخایر نفت این کشور در کنار افزایش آمار بیکاری سیگنال ضعف تقاضا را به بازار مخابره کرد.

بر اساس آمار اداره اطلاعات انرژی آمریکا در هفته منتهی به ۲۸ آگوست(۶ شهریور) سطح ذخیره‌سازی‌های تجاری و راهبردی نفت خام در پی کاهش تولید پالایشگاه‌های آمریکا برای چهارمین هفته پیاپی، با افزایش روبه‌رو‌ بوده است، در حالی که ذخیره‌سازی‌های بنزین با کاهش و فرآورده‌های تقطیری آمریکا با افزایش همراه بوده است. این آمار نشان می‌دهد که به فصل کاهش تقاضا در آمریکا نزدیک شده‌ایم. برخی پالایشگاه‌های این کشور وارد فصل تعمیر و نگهداری شده‌اند و این موجب کاهش تقاضای نفت خام می‌شود. از سوی دیگر بر اساس گزارش اداره اطلاعات انرژی آمریکا، واردات نفت خام این کشور در همین بازه زمانی با افزایش روزانه ٦٥٦ هزار بشکه‌ای به هفت میلیون و ٤٠٠ هزار بشکه در روز رسیده است و این خود یکی دیگر از دلایل افزایش موجودی نفت آمریکا است.

اما بالاخره تعداد دکل‌های نفتی فعال در میادین نفتی آمریکا رو به کاهش گذاشت. بر اساس آمار شرکت بیکر هیوز، تعداد دکل‌های فعال در میادین نفتی آمریکا هفته گذشته ۱۳ دستگاه افزایش یافته است. اولین بار است که طی ۸ هفته اخیر با وجود افت‌های مداوم قیمت نفت، این آمار روند کاهشی داشته است، با این حال به دلیل اینکه رشد این آمار در هفته‌های اخیر با شیب ملایمی اتفاق می‌افتاد، کاهش ۱۳ عددی تعداد دکل‌ها در هفته گذشته رشدهای هفته‌های پیش از آن را خنثی کرد و مجموع دکل‌های حفاری به ٦٦٢ عدد رسید که پایین‌ترین رقم از اواسط ماه ژوئیه به شمار می‌آید.

بهای نفت از اولین روزهای ماه ژوئن رو به کاهش گذاشت. با این وجود طی ۷ هفته شاهد افزایش تعداد دکل‌های حفاری نفتی بودیم. برخی کارشناسان پیش از این اعلام کردند که تغییرات قیمت نفت بر تعداد دکل‌ها با ۲ ماه تاخیر تاثیر‌گذار است. حال به نظر می‌رسد دور جدید افت تعداد دکل‌ها آغاز شده است.

گفته می‌شود هزینه تولید در میادین نفتی شیل بین ۴۰ تا ۶۰ دلار در هر بشکه در نوسان است و بر همین اساس این بازه قیمتی بازه تغییرات بهای نفت است. چراکه زمانی که قیمت به زیر ۴۰ دلار برسد بر تولید نفت اثر‌گذار بوده و عرضه را کاهش می‌دهد. از طرف دیگر زمانی که قیمت‌ نفت به بالای ۶۰ دلار برسد، سرمایه‌گذاری در میادین نفتی افزایش یافته و شاهد افزایش تولید و افت مجدد قیمت‌ها خواهیم بود. بنابراین در حال حاضر نفت نمی‌تواند در مدت زمان طولانی از این بازه قیمتی فاصله بگیرد. در این بین اداره اطلاعات انرژی آمریکا اعلام کرد تولید نفت این کشور کمتر از برآوردهای قبلی این سازمان بوده است. اداره اطلاعات انرژی آمریکا در یک پیام وبلاگی اعلام کرد که با استفاده از روش پژوهشی جدید، برآورد خود از تولید نفت در پنج ماه نخست امسال را بین ۴٠ تا ١٣٠ هزار بشکه در روز کاهش داده است. علاوه بر این، داده‌های اداره اطلاعات انرژی آمریکا حاکی از آن است که تولید نفت خام در ماه ژوئن با ١٠٠ هزار بشکه کاهش به ۳/ ۹ میلیون بشکه در روز رسید و در نتیجه، میانگین تولید نفت این کشور در نیمه نخست امسال به ٩,۴ میلیون بشکه در روز خواهد رسید.

نگرانی از سمت تقاضا

اما در حال حاضر مهم‌ترین‌ عامل که از رشد قیمت نفت جلوگیری می‌کند نگرانی از سمت تقاضای بازار است. در واقع در سمت تقاضا به غیر از آمریکا دیگر متقاضیان بزرگ نفت جهان با مشکل اقتصادی مواجهند که احتمال کاهش رشد تقاضای نفت را به دنبال دارد. بزرگ‌ترین‌ نگرانی در سمت تقاضا از سوی چین است؛ این کشور چندی است که رشد اقتصادی رو به کاهشی داشته است ولی با اقدامات اخیر دولت چین (کاهش ۲ درصدی ارزش پول و اتخاذ برخی سیاست‌های انبساطی) مشخص شد که اوضاع اقتصادی این کشور نگران‌کننده است به‌طوری‌که دولت چین را به واکنش در برابر آمار منفی اقتصادی خود وادار کرده است. همچنین هفته گذشته آمار دولتی شاخص خرید مدیران این کشور اعلام شد که نشان می‌داد در ماه آگوست به ۷/ ۴۹ رسیده و کمتر از ۵۰ است.

بانک مرکزی این کشور ۲۵/ ۰ درصد نرخ بهره مربوط به وام‌ها و سپرده‌های یکساله را کاهش داد. این بانک همچنین نرخ ذخیره قانونی را ۵/ ۰ درصد کاهش داده و به ۱۸ درصد رساند. کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند سیاست‌های انبساطی پولی بانک مرکزی چین می‌تواند حداقل سبب تزریق حدود ۶۵۰ میلیارد یوآن (۱۰۱ میلیارد دلار) نقدینگی به اقتصاد این کشور شود. با این وجود افت قیمت نفت و روند نزولی شاخص بازارهای سهام نشان می‌دهد هنوز فعالان بازار نگران وضعیت اقتصادی چین و افت تقاضای نفت از سوی این کشور هستند.

در این بین با وجود اینکه رشد اقتصادی آمریکا در سه ماه دوم سال ۲۰۱۵ معادل ۷/ ۳ درصد اعلام شد و تغییر مسیر قیمت نفت را موجب شد، اما روز جمعه اعلام شد که آمار اشتغال‌زایی این کشور کمتر از انتظارات کارشناسان بوده است، در عین حال نرخ بیکاری آمریکا کاهش یافته و به ۱/ ۵ درصد رسید بنابراین آمار نتوانستند روی قیمت نفت تاثیر چندانی بگذارند. اما کاهش آمار اشتغال‌زایی و از سوی دیگر کاهش آمار تولید این کشور خوش‌بینی به اقتصاد آمریکا را قدری تعدیل کرد.

با تداوم افت قیمت‌ها و مازاد عرضه در بازار نفت، اوپک در مقدمه بولتن ماهانه خود اعلام کرد که برای به تعادل رساندن بازار حاضر به همکاری با دیگر تولیدکنندگان نفت است. این در حالی است که این سازمان همچنان حدود ۲ میلیون بشکه بیشتر از سقف تولید خود نفت استخراج می‌کند. بنابراین احتمال کاهش تولید در راستای حمایت از قیمت‌ها از سوی این سازمان دور از انتظار است. البته قابل توجه است که تولید‌کنندگان خارج از این سازمان نیز به نظر نمی‌رسد قصد همکاری برای کاهش تولید نفت با اوپک را داشته باشند. به‌طور مثال روسیه، سومین تولیدکننده بزرگ نفت جهان بعد از عربستان و آمریکا به تازگی اعلام کرده است که قصد دارد تولید نفت خود را در ماه جاری میلادی ۱۴ درصد افزایش دهد و از سوی دیگر این کشور در چشم‌انداز ۲۰۲۵ تولید نفت خود را ۱۴ میلیون بشکه در روز برآورد کرده است، یعنی حدود ۵ میلیون بشکه بیش از مقدار کنونی. بر همین اساس تداوم افت قیمت‌ها یا معامله قیمت نفت در سطوح کنونی در ماه‌های آینده محتمل‌ترین سناریوی پیش روی بازار نفت است.