گروه نفت و پتروشیمی- نسیم علایی: هفته گذشته بازار نفت برای چهارمین هفته پیاپی شاهد ریزش قیمتی بود. قیمت نفت در هفته یاد شده در پی افزایش ارزش دلار و همچنین افزایش ذخایر نفت آمریکا و از سوی دیگر سیگنال کاهش تقاضا از سوی چین و در مجموع به دلیل نگرانی از افزایش مازاد عرضه رخ داد.

با افت این هفته، قیمت نفت خام آمریکا به کمترین مقدار خود طی تقریبا چهار ماه اخیر و به زیر ۵۰ دلار رسید. برخی کارشناسان قیمت ۵۰ دلار را مرز خوش‌بینی به بازار نفت می‌دانند و حال با شکسته شدن آن فعالان بازار نفت امید خود را به رشد مجدد قیمت نفت از دست داده و شروع به فروش کردند.

تداوم افت قیمت نفت و کاهش ۲۲ درصدی آن در بازه تقریبا یک ماهه گمانه ورود مجدد بازار نفت به فاز خرسی را تقویت کرده است. فاز خرسی اصطلاحا به شرایطی اطلاق می‌شود که فعالان و معامله‌گران انتظار رشد قیمت نفت را ندارند. به گزارش مارکت واچ، قیمت نفت در حال حاضر در محدوده‌ای قرار گرفته است که فعالان این بازار امیدی به رشد قیمت آن ندارند و سرمایه‌گذاران در بلند‌مدت نسبت به افزایش قیمت، بدبین هستند.

در این هفته قیمت نفت خام آمریکا بیش از ۵ درصد، معادل ۷۵/ ۲ دلار در هر بشکه کاهش یافت و از قیمت ۸۹/ ۵۰ دلار به ۱۴/ ۴۸ دلار در هر بشکه رسید. قیمت نفت برنت نیز در این بازه زمانی بیش از ۴ درصد، معادل ۴۸/ ۲ دلار در هر بشکه افت کرد و از قیمت ۱/ ۵۷ دلار به ۶۲/ ۵۴ دلار بر بشکه رسید.

این در حالی است که تا لحظه تنظیم این گزارش قیمت سبد نفتی اوپک در روز جمعه هنوز منتشر نشده است. اما بر اساس آخرین به‌روز‌رسانی سایت رسمی این سازمان قیمت سبد نفتی اوپک روز پنج‌شنبه به ۰۴/ ۵۳ دلار در بشکه رسید که نشان از افت ۷۵ سنتی قیمت تا روز پنج‌شنبه دارد. در عین حال بر اساس آمار سایت رسمی امور اوپک و ارتباط با مجامع انرژی، بهای نفت ایران در هفته منتهی به ۱۷ ژوئیه(۲۶لیتر) بیش از ۳ دلار کاهش یافت و به مرز ۵۵ دلار در هر بشکه رسید.

افزایش موجودی و تعداد دکل‌های حفاری

هفته گذشته دو آمار حجم موجودی و تعداد دکل‌های نفتی آمریکا غیر منتظره بود. در هفته منتهی به ۱۷ ژوئیه شاهد افزایش حجم ذخایر نفتی آمریکا و تعداد دکل‌های فعال در میادین نفتی این کشور بودیم. بر‌اساس گزارش اداره اطلاعات انرژی آمریکا، حجم ذخایر نفتی این کشور در هفته منتهی به ۱۷ ژوئیه ۵/ ۲ میلیون بشکه افزایش یافت و به ۹/ ۴۶۳ میلیون بشکه رسید که ۸/ ۹۲ میلیون بشکه بیشتر از مدت مشابه سال پیش است. طی یک سال اخیر به دلیل مازاد عرضه تشکیل شده در بازار نفت آمریکا و دیگر کشورهایی که دارای مخازن ذخیره‌سازی نفت هستند با استفاده از فرصت نفت ارزان شروع به ذخیره‌سازی نفت خام کردند. به‌طوری‌که برخی بر این باورند اگر مازاد عرضه همچنان در بازار نفت در سطح بالایی باقی بماند خطر پر شدن این ذخایر و افت شدید قیمت نفت وجود دارد. چراکه با پر شدن این ذخایر مازاد عرضه در بازار نفت انباشت شده و افت شدیدی در قیمت نفت رخ خواهد داد.

در عین حال تعداد دکل‌های حفاری فعال در میادین نفتی آمریکا به‌طور غیرمنتظره‌ای افزایش یافت. بر اساس آمار منتشر شده توسط بیکر هیوز، تعداد دکل‌های حفاری در بازه زمانی یاد‌شده ۲۱ دستگاه افزایش یافته و به ۶۵۹ دستگاه رسید، در ساعات ابتدایی انتشار این آمار شاهد افت قیمت نفت به زیر ۴۸ دلار نیز بودیم. این افزایش تعداد دکل‌های حفاری بیشترین رشد طی ۳۳ هفته اخیر بوده است. به عبارتی طی ۳۳ هفته اخیر تنها در ۳ هفته شاهد افزایش تعداد دکل‌های حفاری آمریکا بوده‌ایم و رشد ۲۱ دستگاهی بیشترین رشد در این میان بوده است.

با افت قیمت نفت و رسیدن آن به کمترین مقدار طی شش سال اخیر در ژانویه سال جاری میلادی، تولید نفت شیل که هزینه استخراج بالایی نسبت به نفت‌های متعارف دارد صرفه اقتصادی خود را از دست داد. بنابراین تعداد دکل‌های حفاری روند کاهشی به خود گرفت به‌طوری‌که تنها ظرف ۲۹ هفته، تقریبا ۷ ماه، بیش از ۶۰ درصد آنها از دور خارج شده و از فعالیت باز ماندند. با شروع رشد دوباره قیمت نفت و رسیدن آن به محدوده ۶۰ دلاری بسیاری از کارشناسان نفتی اعلام کردند که ۶۰ دلار قیمت مناسبی برای تولید نفت شیل و بازگشت دکل‌های حفاری در میادین نفتی شیل است. بر همین اساس طی ۳ هفته شاهد رشد دوباره تعداد دکل‌ها بودیم. پیش از این کارشناسان نفتی درخصوص باز‌گشت فرکچرها هشدار داده بودند، فرکچر به دکل‌های حفاری اطلاق می‌شود که مراحل تولید و استخراج نفت را تا مرحله شکست هیدرولیکی انجام داده‌اند. بنابراین به بهره‌برداری رسیدن آنها چندان زمانبر نیست.

حال با افت مجدد قیمت نفت طی یک ماه اخیر و رسیدن مجدد قیمت‌ها به زیر ۵۰ دلار انتظار می‌رفت رشد تعداد دکل‌ها متوقف شود اما در هفته یاد شده شاهد رشد غیر منتظره‌ای در این آمار بودیم. هرچند که انتظار می‌رود این روند به زودی متوقف شود.

رشد مازاد عرضه از سوی اوپکی‎‌ها

اما مازاد عرضه که زمانی با رشد تولید در نفت آمریکا شروع شده بود و به افت ۶۰ درصدی قیمت نفت طی هفت ماه منجر شده بود، این بار اما متهم دیگری دارد. حال این کشورهای اوپکی هستند که افزایش مازاد عرضه نفت را رقم زده و موجب افت قیمت‌ها شدند. بر‌اساس گزارش رویترز، عراق همچنان روند رکورد‌زنی‌ خود را در میزان تولید و صادرات ادامه می‌دهد و صادرات نفت خام از پایانه‌های نفتی جنوب عراق در ٢٣ روز نخست ماه جولای، به میانگین ٣ میلیون و ٦٠ هزار بشکه در روز رسید که از رکورد روزانه سه میلیون و ٢٠ هزار بشکه در ماه ژوئن پیشی گرفت. عربستان بزرگترین عضو اوپک نیز طی چند ماه اخیر مدام بالای ۱۰ میلیون بشکه در روز نفت تولید کرده است که این نیز در آمار تولید نفت این کشور کم سابقه بوده است.

از سوی دیگر در حالی که عربستان و عراق در تولید نفت به رکورد‌زنی‌های پیاپی دست یافته‌اند وضعیت تقاضا در چین، یکی از بزرگ‌ترین کشورهای وارد‌کننده نفت چندان مساعد نیست. روز جمعه پیش برآوردی که از شاخص خرید مدیران چین منتشر شد نا‌امید‌کننده‌تر از قبل بود. بر این اساس آمار اولیه شاخص خرید مدیران چین در ماه ژوئیه به ۲/ ۴۸ کاهش یافته که کمترین مقدار در ۱۵ماه گذشته است. این آمار سیگنال افت تقاضای نفت خام را به دنبال دارد. کاهش تقاضای نفت چین که اکنون بزرگ‌ترین مصرف‌کننده نفت در جهان است، بر شدت فشارها بر قیمت نفت خواهد افزود.

بازگشت ناامیدی به بازار نفت