نویسنده: تام مورگان، تحلیلگر و کارشناس حقوقی امنیت انرژی
مترجم: شادی آذری

گرچه ابهام در داده‌ها موجب دشوار شدن تحلیل‌های حوزه انرژی می‌شود، اما کارشناسان بازار در ماه آوریل توانستند متوجه شوند که چین با پشت سر گذاشتن ایالات متحده اکنون به بزرگ‌ترین‌ واردکننده نفت جهان تبدیل شده است. این تغییر جهت مصرف مستلزم آشنایی با شرایط جدید و جریان‌های نویی است که در مصرف نفت جهان شکل گرفته است. در شرایطی که صادرکنندگان بزرگ جهان نگران کاهش رشد اشتهای نفتی چین بودند، تغییرات اساسی در نرخ برابری ارز و اتخاذ استراتژی‌های مصرف داخلی در چین، موجب رشد دراز‌مدت مصرف کلی هیدروکربن در این کشور شده است.

در مقاله‌ای که کیت جانسون در روز یازدهم ماه مه ۲۰۱۵ در نشریه فارن پالسی به رشته تحریر درآورد، نوشته شده بود: «وابستگی مداوم و در حال تعمیق چین به مناطق ناآرام جهان برای تامین انرژی به ویژه وابستگی‌اش به خاورمیانه، از تداوم آسیب‌پذیری امنیتی پکن در دهه‌های پیش رو حکایت دارد.»

تنش‌های اخیر به‌وجود آمده در دریاهای جنوب چین این نظر کارشناسان را تایید می‌کند که پکن نگرانی‌های استراتژیکی در رابطه با عبور هیدروکربن‌ها از تنگه مالاگا دارد. در حال حاضر پکن از مزیت قیمت پایین نفت خام و عرضه فراوان نفت برای تقویت ذخایر خود استفاده می‌کند.

با توجه به افزایش وابستگی چین به واردات نفت خام از عربستان سعودی و واردات گاز طبیعی از روسیه، هرگونه ناآرامی سیاسی در خاورمیانه یا اروپای شرقی می‌تواند به معنای وقفه در عرضه باشد. افزایش ذخایر استراتژیک چین در کنار توانایی این کشور در واردات ال‌ان‌جی، برای ایجاد ثبات در جریان نفت خام و گاز طبیعی مورد نیاز این کشور ضروری است.

در یکی از مقالات نشریه وال‌استریت ژورنال که در روز ۲۱ مه ۲۰۱۵ به قلم «ویی‌گو» به چاپ رسید، نوشته شده بود: «شکی نیست که با گذشت زمان حجم عظیمی از پول نقد خارجی به سمت دارایی‌های چینی سرازیر خواهد شد.» این به آن معنا است که دارایی‌هایی که بخش اعظم آنها را یوآن تشکیل می‌دهد، شاهد افزایش ارزش خواهند شد. با افزایش استفاده یوآن در سطح جهان و افزایش ارزش آن، نفت خامی که قیمت آن به دلار آمریکا تعیین می‌شود، ارزان‌تر و موجب افزایش رشد مصرف هیدروکربن‌ها در چین خواهد شد.

عربستان سعودی که با وجود تولید روزانه ۱۰ میلیون بشکه نفت، هنوز واردکننده کامل محصولات پالایشگاهی است، چین هم‌اکنون یک صادرکننده کامل محصولات پتروشیمی است. سرمایه‌گذاری روزافزون چین در پالایش و تولید به این کشور امکان می‌دهد که محصولات خود را صادر کند و در عین حال به نیاز داخلی نیز پاسخ گوید. در حقیقت حالا صنعت پتروشیمی چین دارای سریع‌ترین رشد در کل جهان است. از سوی دیگر رشد تقاضا برای خودرو در چین نشان داده است که با وجود پیش‌بینی‌های قبلی در مورد افزایش استفاده از خودروهای برقی در این کشور، همچنان وابستگی چین به نفت ادامه خواهد داشت.

در واقع این گام سریع رشد مصرف نفت و گاز چین استثنایی است. رهبری چین با توجه به لزوم تغییر سبک زندگی مردم این کشور، سعی دارد ذخایر استراتژیک نفت خام و توانایی خود را در واردات گاز طبیعی افزایش دهد تا از ریسک ژئوپلیتیک بکاهد. ایجاد زیرساخت‌های پتروشیمی در کنار پاسخگویی به تقاضا برای سوخت خودروها نشان‌دهنده رشد تقاضای چین برای واردات نفت خام و گاز طبیعی در دراز‌مدت است.