پنجمین هفته متوالی ریزش بهای نفت

الهام بادپا (بیتا) تحلیلگر بازارهای جهانی -شرکت کارگزاری بهمن هفته گذشته در حالی آغاز شد که بازار نفت همچنان از مازاد عرضه رنج ‌برده و نگرانی از وخیم‌تر شدن اوضاع از ریسک‌پذیری معامله‌گران محافظه‌کاری که با نزدیک شدن به روزهای پایانی سال میلادی بستن موقعیت معاملاتی خود را بر تحمل ریسک بیشتر ترجیح می‌دهند کاسته است؛ در عین حال به نظر می‌رسید فعلا نفت قیمت ۶۰ دلار را برای استراحت انتخاب کرده است و در انتظار محرک بعدی به سر می‌برد. هفته گذشته درحالی‌که دلار قوی همراه با انتشار گزارش‌های مختلفی از اوضاع اقتصادی ژاپن، چین و آمریکا تا حدی کفه تقاضا را سبک و سنگین می‌کرد، سخنان مقامات عربی، کاهش تولید لیبی و افزایش قابل توجه موجودی ذخایر نفت آمریکا نیز از عوامل دیگری بودند که به نوبه خود نوساناتی را به بهای این کالای استراتژیک وارد ساختند.

در هفته‌ای که سپری شد گزارش‌های منتشر شده از هند و چین حاکی از آن بود تقاضا برای نفت در ماه نوامبر از سوی این کشورها بهبود یافته است. در هند میانگین مصرف به ۳.۶۱ میلیون بشکه در روز رسید که نشان می‌داد این رقم ۵ درصد از میانگین سالانه بیشتر بوده است. در چین نیز تقاضا تا ۲۹/۱۰ میلیون بشکه و ۳ درصد بالاتر از میانگین سالانه افزایش یافت. همچنین انتشار آمار و ارقام مطلوبی از تولید ناخالص داخلی آمریکا در سه ماهه سوم سال جاری که سریع‌ترین رشد را در ۱۱ سال اخیر به ثبت رساند با روشن کردن چشم‌انداز اقتصاد این کشور تاثیر مثبتی بر بهای نفت گذاشت.

تولید نفت لیبی هم که در ماه اکتبر به یک میلیون بشکه رسیده بود به دلیل جنگ داخلی دوباره تا ۳۵۲ هزار بشکه کاهش یافت، به حدی که این سطح از تولید حتی مصرف داخلی را تامین نمی‌کرد.

از آنجاکه پالایشگاه‌ها معمولا در پایان سال ترجیحا موجودی کالای کمتری در انبارهای خود نگهداری می‌کنند، گزارش‌های انجمن نفت و مرکز اطلاعات انرژی آمریکا با اعلام افزایش به ترتیب ۴/۵ و ۳/۷ میلیون بشکه موجودی ذخایر نفت آمریکا طی هفته گذشته حکایت از وجود مازاد عرضه فراوان در بازار داشت که باز هم بر نگرانی‌ها افزود. افزایش شاخص دلار نیز که به دلیل انتشار گزارش‌های مطلوبی از اوضاع اقتصادی آمریکا به بالاترین سطح خود در ۹ سال اخیر رسیده بود به‌عنوان عامل کاهنده دیگری تاثیر منفی خود را بر بهای نفت خام گذاشت.

این در حالی بود که واردات نفت ژاپن به‌عنوان چهارمین خریدار بزرگ کالای مزبور در جهان نیز ۳/۱۷ درصد در ماه نوامبر کاهش یافت که نشانه خوبی از وضعیت بخش تقاضا نبود.

از سوی دیگر پیرو اظهارات اخیر بسیاری از اعضای اوپک با تصریح بر اینکه با وجود نصف شدن بهای نفت از ژوئن سال جاری تمایلی برای مداخله در بازار مذکور وجود ندارد، وزیر نفت عربستان سعودی هم در کنفرانس بررسی اقتصاد خاورمیانه تاکید کرد اوپک در هیچ قیمتی حاضر به کاستن از تولید نیست. النعیمی در ادامه افزود امکان دارد درصورت بودن خریدار، بر میزان تولید کشورهای حوزه خلیج‌فارس افزوده شود، بهترین کار آن است که اجازه داده شود تولیدکنندگان در بالاترین سطح کارآیی خود فعالیت کنند.

النعیمی در روز یکشنبه گفت: پادشاه عربستان سعودی و روسای سایر کشورها در پی برگرداندن تعادل به بازار نفت بودند؛ اما نبود همکاری مشترک از سوی تولیدکنندگان غیر‌اوپکی و انتشار گمانه‌زنی‌ها و اطلاعات گمراه‌کننده منجر به تداوم افت بهای نفت شده است. به علاوه اگر تولیدکنندگان غیر‌اوپکی تصمیم دارند تولید خود را کاهش دهند،‌اوپک از آنها استقبال می‌کند؛ اما اوپک و قطعا عربستان، تولید خود را کم نخواهند کرد. وزیر نفت عربستان امیدواری خود را از بهتر شدن اوضاع بازار تا پایان نیمه دوم سال ۲۰۱۵ اظهار کرد و گفت: فقط می‌توان منتظر ماند و دید چگونه بازار به این ریزش قیمت واکنش نشان خواهد داد.

وزیر نفت کویت نیز معتقد بود تا ماه ژوئن، هیچ اتفاقی نخواهد افتاد و نشست فوق‌العاده‌ای تشکیل نخواهد شد. از نظر وی هم نیازی نیست اوپک از تولید خود بکاهد که اگر چنین کند، فرصت را در اختیار کسانی قرار داده‌است که تمایلی برای همکاری مشترک ندارند. وزیر نفت امارات متحده عربی نیز در کنفرانس مذکور بیان کرد کاهش بهای نفت فشار زیادی بر دوش کشورهای تولیدکننده وارد می‌کند که یکی از بزرگ‌ترین دلایل آن تولید غیر‌مسوولانه برخی از تولیدکنندگان غیراوپکی بوده است.

در این میان نه تنها دبیرکل اوپک اذعان کرد جهان به رهایی از رکود نیاز دارد و قیمت نفت‌‌ از اواخر سال آینده رو به رشد خواهد بود، بلکه تولیدکنندگان عرب عضو اوپک هم اعلام کردند انتظار دارند بهای کالای مزبور تا پایان سال آینده تا ۷۰ و ۸۰ دلار افزایش یابد؛ چراکه بهبود اقتصاد جهانی تقاضا برای نفت را قوت خواهد بخشید.

همچنین به نقل از یکی از تحلیلگران موسسه مک کوئری قیمت نفت پایین‌تر از ۶۰ دلار، پروژه‌های حفاری با هدف اکتشاف نفت در سال ۲۰۱۵ را به تاخیر خواهد انداخت یا حتی متوقف خواهد نمود؛ چراکه افت قیمت از جذابیت سرمایه‌گذاری در تولید نفت شیل آمریکا خواهد کاست؛ اگرچه ظاهرا ۶ تا ۱۲ ماه زمان می‌برد تا کاهش تولید آنقدر که باید بر بهای کالای فوق تاثیرگذار باشد.

در حالی‌که بانک ملی استرالیا پیش‌بینی کرده است بهای نفت برنت و آمریکا در سال ۲۰۱۵ به ترتیب حدود ۶۸ و ۶۴ دلار خواهند بود، گلدمن ساکس، تحلیلگر بلومبرگ، بانک‌های مورگان استنلی، ‌ای‌بی‌ام امرو و نومیسما انرژیا به ترتیب انتظار نفت برنت ۸۵، ۸۲، ۷۰، ۸۵ و ۵۹ دلاری را تا پایان سال آینده دارند. در این بین تحلیلگران بارکلیز بر این باورند احتمالا هنوز از مرحله کاهش قیمت نفت عبور نکرده‌ایم، کی‌بی‌سی انرژی اکونومیست انتظار دارد قیمت نفت تا پایان سال ۲۰۱۵ در سطوح پایین فعلی باقی بماند و سیتی فیوچرز هم تنها عامل محرک بهای نفت خام در حال حاضر را ارزان قیمت بودن آن می‌داند.

به‌علاوه بانک مریل لینچ آمریکا پیش‌بینی کرده قیمت نفت برنت طی ۶ ماه آینده تا کمتر از ۶۰ دلار و WTI تا ۵۰ دلار تنزل خواهد یافت؛ چراکه موجودی این کالا در جهان رشد قابل‌توجهی یافته است. همچنین هرچه روند کاهشی بهای آن سریع‌تر باشد، تخریب صنعت نفت در جهان عمیق‌تر خواهد بود. این بانک انتظار دارد قیمت نفت از پایان سال ۲۰۱۵ با شتاب بهبود یابد.

بانک استاندارد چارترد هم گفته است فعالیت در حوزه تولید نفت شیل آمریکا این اواخر در مسیری کاهشی قدم می‌گذارد که این می‌تواند نویدبخش قوت گرفتن بهای نفت در سال ۲۰۱۵ باشد. چنین روند نزولی تولید احتمالا طی سه ماه اول سال آینده، ادامه خواهد یافت، مگرآنکه ناگهان قیمت نفت افزایش چشمگیری یابد که در نهایت با منفی کردن رشد تولید به کاهش مازاد عرضه نفت در جهان در نیمه اول سال ۲۰۱۵ کمک خواهد نمود.

در این راستا دویچه بانک هم معتقد است چنانچه نفت برنت برای مدتی قیمتش کمتر از ۶۰ دلار باشد و در نیمه اول سال آینده نیز در آن سطح قیمتی باقی بماند، تاثیر زیادی بر پروژه‌های عرضه نفت شیل آمریکا خواهد گذاشت.

بازار نفت برنت در هفته پیش رو: به نظر می‌رسد همچنان رقابت بر سر حفظ سهم بازار ادامه خواهد یافت و تنها زمانی این بازی به پایان می‌رسد که ضعیف‌ترهایی که نمی‌توانند با نفت ۶۰ یا ۵۰ دلاری به فعالیت خود ادامه ‌دهند از گود خارج شوند.

در حوزه تقاضا اگرچه افت بهای نفت تا حدی مصرف‌کنندگان را به خرید ترغیب می‌کند اما اروپا همچنان در رکود به سر می‌برد، هنوز نشانه‌هایی دال بر اینکه رشد اقتصادی چین بهتر شده است وجود ندارد و ظاهرا تنها آمریکا اوضاع مناسب‌تری دارد که البته این مساله هم با تقویت ارزش دلار تا حدی از میزان خرید می‌کاهد. در بخش عرضه نیز تولیدکنندگان اوپک تمایلی برای کاستن از تولید خود ندارند. تولیدکنندگان آمریکایی به این دلیل که در قیمت‌های فعلی عملیات حفاری بسیار پرهزینه است، کم‌کم اقدام به کاهش فعالیت خود نموده‌‌اند که خود از محرک‌های حمایت‌کننده بهای نفت در آینده نه چندان نزدیک خواهد بود. با این حساب می‌توان گفت فعلا انتظار رشد خاصی در قیمت نفت وجود ندارد و اگر روند نزولی تولید نفت شیل آمریکا جالب توجه نباشد، چه بسا شاهد ریزش بیشتر بهای نفت هم باشیم.