سایه کسری بودجه بر اقتصاد سعودی‌ها

گروه نفت و پتروشیمی، نسیم علایی: در اولین روز پس از تعطیلات کریسمس قیمت نفت متاثر از سفته‌بازی در این بازار و نزدیک شدن به آخرین روزهای سال ۲۰۱۴ بدون اینکه جهت خاصی را دنبال کند مدام در نوسان بود به‌طوری که تا نیمه‌های روز نسبت به روز چهارشنبه گاهی صعودی و گاهی نزولی شد. روز گذشته تا لحظه تنظیم این گزارش، ساعت ۱۴ به وقت تهران، نفت خام آمریکا با ۴۰ سنت صعود به ۲۵/۵۶ دلار رسید. از سویی هر بشکه نفت برنت نیز با ۱۸ سنت صعود در قیمت ۴۲/۶۰ دلار معامله شد. از مهم‌ترین‌ عوامل تاثیر‌گذار بر بازار نفت می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: بسته شدن بودجه عربستان با نفت ۸۰ دلاری، تداوم درگیری‌ها در لیبی و کاهش تولید نفت این کشور، تداوم اعتصابات نیجریه، افزایش سطح موجودی نفت آمریکا بر‌خلاف پیش‌بینی‌های قبلی، انتشار آمار واردات نفت ژاپن که نشان از کاهش واردات این کشور دارد و اظهارات وزیر نفت عراق مبنی بر دخالت نکردن اوپک در بازار.

اختلافات بین دولت لیبی و شورشیان این کشور بر خلاف وعده‌های مقامات این کشور مبنی بر اقدامات فوری برای حل این اختلافات و افزایش تولید نفت، همچنان ادامه دارد؛ به‌طوری‌که در چند روز گذشته یکی از دو بندر نفتی این کشور که طی هفته اخیر به دلیل در‌گیری‌ها در نزدیک آن تعطیل شده بود مورد اصابت موشک قرار گرفته است.

به گفته یکی از مقامات لیبی تولید روزانه این کشور در پی درگیری‌های اخیر ۲۳۰ هزار بشکه کاهش داشته است.

از طرفی بر اساس آخرین گزارش ماهانه اوپک، تولید لیبی در ماه نوامبر با کاهش حدود ۲۵۰ هزار بشکه‌ای به ۶۳۰ هزار بشکه در روز رسیده بود که با لحاظ کردن کاهش ۲۳۰ هزار بشکه‌ای کنونی به حدود ۴۰۰ هزار بشکه رسیده است. به غیر از لیبی، نیجریه نیز دیگر کشور عضو اوپک است که اعتصابات کارکنان صنعت نفت این کشور بر تولید نفت آن تاثیر است.

کاهش عرضه از سوی این دو کشور در حالی است که سمت تقاضای بازار همچنان ضعیف است. بر اساس گزارش وزارت اقتصاد و تجارت ژاپن، واردات نفت این کشور در ماه نوامبر امسال با کاهش ۱۸ درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل مواجه شده است که نشان از ضعف اقتصادی این کشور دارد. ژاپن به‌عنوان سومین وارد‌کننده نفت در دنیا چندی است که با رکود مواجه است و با وجود اینکه کاهش قیمت نفت بر اقتصاد کشورهای وارد‌کننده اثر مثبت دارد، اما به دلیل شرایط خاص این کشور که در تلاش برای افزایش تورم خود است تاثیر منفی داشته و تلاش آن را برای افزایش تورم بی‌اثر کرده است. از طرفی حجم ذخایر آمریکا، بزرگ‌ترین‌ مصرف‌کننده نفت دنیا در هفته منتهی به ۱۹ دسامبر (۲۸ آذر)، بیشترین مقدار خود در ماه دسامبر را بیش از ۷ میلیون بشکه داشته است. پیش از این بلومبرگ پیش‌بینی کاهش ۳/۲ میلیون بشکه‌ای این ذخایر را کرده بود. افزایش سطح ذخایر آمریکا نشان از ضعف تقاضا در این کشور است.

نفت ۸۰ دلاری در بودجه عربستان

در این بین مهم‌ترین خبری که توجه بسیاری از فعالان بازار نفت را به خود جلب کرد احتمال ارائه بودجه عربستان با نفت ۸۰ دلاری است. بر اساس گزارش بلومبرگ، مشاور سابق اقتصادی دولت عربستان اعلام کرده است که احتمالا بودجه سال ۲۰۱۵ این کشور بر مبنای نفت بشکه‌ای ۸۰ دلار تنظیم شده که نشانه اعتماد به بازگشت قیمت نفت است.

جان سفاکیاناکیس، با اعلام این خبر افزود: همه انتظار داشتند که عربستان بودجه خود را با نفت حدودا ۶۰ دلاری ببندد، اما این رقم پیام منفی به بازار نفت ارسال می‌کرد، حال با تعیین قیمت ۸۰ دلاری برای نفت در بودجه سال ۲۰۱۵، دولت عربستان این پیام را به بازار ارسال کرد که ما انتظار داریم شاهد بازگشت قیمت نفت باشیم. قیمت ۸۰ دلاری در بودجه عربستان درحالی مطرح شده است که علی النعیمی، وزیر نفت این کشور به تازگی اعلام کرد که بعید می‌داند قیمت نفت دوباره به ۱۰۰ دلار برگردد. از طرفی اغلب موسسات بین‌المللی انرژی و کارشناسان این بازار پیش‌بینی تداوم افت قیمت در سال آتی را داشته‌اند. بر اساس این پیش‌بینی‌ها بهای نفت حداقل در ۶ ماه اول سال آتی میلادی نزولی خواهد بود و حتی بعد از اینکه در ماه‌های آخر سال صعودی شد همچنان رسیدن به میانگین قیمت حدود ۸۰ دلاری دور از دسترس به نظر می‌رسد و همین نکته‌ای است که بودجه‌بندی عربستان را عجیب کرده است.

در این بین دیگر کشورهای عضو اوپک قیمت کمتری در بودجه سال آینده خود لحاظ کرده‌اند. به‌طور مثال کشورمان بودجه سال ۹۴ را با نفت ۷۲ دلاری به مجلس ارائه داده است. عراق و کویت نیز قیمت هر بشکه نفت در بودجه سال ۲۰۱۵ را ۶۰ دلار در نظر گرفته‌اند.

به گزارش «دنیای اقتصاد»، در حالی مشاور سابق اقتصادی عربستان نفت ۸۰ دلاری در بودجه این کشور را ارسال سیگنال مثبت به بازار می‌داند که تا‌کنون هیچ اقدامی از سوی سعودی‌ها انجام نشده که که نشان از علاقه این کشور به ارسال این گونه سیگنال‌ها به بازار نفت داشته باشد. بارها پس از اظهارات وزیر نفت عربستان، علی النعیمی مبنی بر اینکه این کشور تولید نفت خود را کاهش نخواهد داد، نفت با افت شدید مواجه شده است یا اینکه این کشور بارها قیمت نفت خود را با تخفیف به آسیا و آمریکا فروخته و موجب افت قیمت و ایجاد رقابت بر سر سهم بازار بین تولید‌کنندگان نفت شده است.

شاید راز نفت ۸۰ دلاری در بودجه این کشور را بتوان در هزینه‌های این کشور و کسری بودجه آن پیدا کرد. در واقع پیش از این عربستان قیمت ۱۰۳ دلاری را برای نفت در بودجه خود لحاظ کرده بود و حال با کاهش آن به ۸۰ دلار مجبور است بسیاری از هزینه‌های خود را کاهش دهد. از طرفی وزارت اقتصاد عربستان اعلام کرد که در بودجه سال آینده هزینه‌های این کشور ٨٦٠ میلیارد ریال (٢٢٩ میلیارد دلار) برآورد شده، در حالی که درآمدهای آن به ٧١٥ میلیارد ریال (۱۹۰ میلیارد دلار) می‌رسد. در واقع عربستان با همین نفت ۸۰ دلاری با کسری بودجه بیش از ۳۹ میلیارد دلار مواجه است. درآمدهای نفتی ۸۹ درصد درآمدهای دولت عربستان در سال ۲۰۱۴ را به خود اختصاص داد.