گروه نفت و پتروشیمی، نسیم علایی: پس از عربستان، عراق و کویت این بار نوبت ایران بود که بهای نفت خود را کاهش دهد. این مساله‌ در کنار احتمال جنگ قیمت بین تولید‌کنندگان نفت موجب شد شاخص‌های هر دو نوع نفت همچنان زیر ۶۰ دلار نوسان کنند. در این بین، وزیر نفت کشورمان، بیژن زنگنه اعلام کرد که افت بهای نفت در ابتدا تنها به دلیل مازاد عرضه رخ داد اما تداوم روند کاهشی یک توطئه سیاسی همراه با افراط و تفریط است. روز گذشته تا لحظه تنظیم این گزارش بهای نفت برنت با بیش از ۸۰ سنت کاهش در کانال ۵۹ دلار نوسان کرد، هر بشکه نفت خام آمریکا نیز با بیش از یک دلار کاهش نسبت به روز پیش از آن حدود ۵۵ دلار معامله شد. در این بین، براساس سایت رسمی اوپک بهای سبد نفتی این سازمان نیز روز سه شنبه با ۲ دلار افت نسبت به روز پیش از آن به ۹۱/۵۵ دلار به ازای هر بشکه رسید.

تخفیف ایران به خریداران آسیایی

ایران بهای نفت سبک تحویلی در ماه ژانویه را با یک دلار و ۸۰ سنت تخفیف به مشتریان آسیایی خود عرضه کرده است، این درحالی است که رقم تخفیف برای نفت سنگین کشورمان ۵۱/۳دلار بوده‌است. عربستان اولین کشوری بود که حدود دو هفته پیش دور جدیدی از فروش نفت با تخفیف یا به تعبیری دیگر جنگ قیمتی را شروع کرد. شرکت آرامکوی این کشور قیمت نفت سبک عربی خود را در ماه ژانویه برای مشتریان آسیایی نسبت به ماه دسامبر یک دلار و ۹۰ سنت و برای مشتریان آمریکایی ۷۰ سنت کاهش داد.

به گفته تحلیلگران این میزان تخفیف از سوی سعودی‌ها از سال ۲۰۰۲ تا کنون بی‌سابقه بوده است. پس از عربستان، عراق و پس از آن کویت نیز به ترتیب در تاریخ ۸ و ۱۰ دسامبر با تخفیف‌های مشابه به جنگ عربستان برای جذب مشتریان خود و نگه داشتن سهم‌شان از بازار رفتند.

به گزارش بلومبرگ، چهار منبع آگاه به این سایت خبری گفتند که شرکت ملی نفت ایران قیمت رسمی فروش نفت خود را به آسیا برای تحویل در ماه ژانویه یک دلار و ۸۰ سنت در هر بشکه کمتر از قیمت منطقه اعلام کرد که این میزان تخفیف طی ۱۴ سال گذشته بی‌سابقه بوده است.

به گزارش «دنیای اقتصاد»، اعمال تخفیف ایران در نفت تحویلی در ماه ژانویه دور از انتظار نبود. در واقع با اقدامات ۳ کشور یاد شده ایران و دیگر اعضای اوپک چاره‌ای جز اعمال تخفیف ندارند. هر سه کشور عربستان، عراق و کویت سه تولیدکننده بزرگ اوپک هستند که سهم آنها از بازار تفاوت قابل توجهی با ایران دارد و اگر کشورمان نفت را با تخفیف عرضه نکند به مرور سهم خود را از بازار آسیا از دست خواهد داد.قیمت نفت روز به روز در حال کاهش است به‌طوری‌که ظرف یک ماه گذشته بیش از ۲۰ درصد افت کرده است. در این میان اوپک که طبق اساسنامه این سازمان بنا بود حامی تولیدکنندگان نفت باشد و از افت و خیز‌های شدید در بهای نفت جلوگیری کند، با تصمیم به ثابت نگه داشتن سقف تولید از اهداف تعریف شده خود فاصله گرفته است، پس از آن تنش بین اعضای اوپک بالا گرفت، چراکه بیشتر اعضای این سازمان موافق با کاهش تولید اوپک بودند اما عربستان که به تنهایی یک سوم نفت اوپک را تولید می‌کند با این تصمیم مخالفت کرد و حال با عرضه نفت با تخفیف بیشتر شائبه وجود اختلاف بین اعضای این سازمان را تقویت می‌کند. به گزارش «شانا»، زنگنه، وزیر نفت کشورمان دیروز در یازدهمین گردهمایی سراسری فرماندهان و مدیران قرارگاه سازندگی خاتم الانبیا (ص) با بیان اینکه ادامه روند کاهشی قیمت نفت یک توطئه سیاسی همراه با افراط و تفریط است، با اشاره به موضع ایران در نشست ١٦٦ اوپک تصریح کرد: من در آن نشست عنوان کردم ایران با توجه به کاهش صادرات نفت به دلیل تحریم در سال‌های اخیر حاضر نیست به هیچ عنوان از سهمیه خود در بازار نفت کوتاه بیاید. وی با اشاره به تحریم بین‌المللی و دسیسه کشورهای غربی برای مقابله با ایران گفت: باید تلاش شود با مقاومت و اقتدار از سد تحریم‌ها بگذریم.

عربستان چرا با کاهش سقف تولید اوپک مخالفت کرد؟

در واقع از دیر باز اعضای اوپک به دو دسته تقسیم می‌شده‌اند؛ دسته اول بازها و دسته دوم کبوترها. بازها که برای سال‌های زیادی سرکردگی آنها را ایران به عهده دارد معتقدند، که اوپک باید حافظ قیمت‎ها باشد و با تغییر عرضه نفت خود قیمت‌ نفت را کنترل کند. طبیعی است که عربستان در گروه مقابل ایران و در دسته کبوترها قرار داشته باشد. کبوترها معتقدند که با کاهش سهم اوپک از بازار این سازمان کم‌کم قدرت خود را از دست می‌دهد. کما اینکه اوپک طی چند سال اخیر اثر‌گذاری سابق را ندارد و کمرنگ شدن نقش آمریکا در منطقه خاورمیانه طی چند سال مبین این نکته است. به اعتقاد برخی تحلیل‌ها عربستان و دیگر کشورهای حوزه خلیج فارس خواهان حضور موثر آمریکا در منطقه و حمایت این کشورها هستند، اما وابستگی آمریکا طی چند سال اخیر با افزایش تولید نفت این کشور به منطقه خاورمیانه و عربستان کاسته شده و بر همین اساس است که در برخی مسائل منطقه این دو کشور با هم زاویه پیدا کرده‌اند. بر همین اساس است که عربستان تمایل ندارد بیش از پیش سهم خود را از بازار کوچک کند.

حال باوجود اینکه کاهش شدید قیمت نفت عربستان و دیگر کشورهای همراه آن را غافلگیر کرده به نظر می‌رسد درگیری برای حفظ سهم بازار همچنان ادامه دارد و آنها را به کاهش تولید نفت متقاعد نکرده است. به‌طوری‌که در مدت ۳ هفته‌ای که از نشست اوپک می‌گذرد بارها بر درست بودن تصمیم اوپک و تداوم آن با وجود افت بیشتر قیمت‌ها حداقل تا نشست آینده اوپک تاکید کرده‌اند.در این بین، روسیه که همیشه بزرگ‌ترین برنده کاهش تولید اوپک بود در شرایطی متفاوت از قبل قرار گرفته است. چراکه روسیه که پیش از این در پی کاهش تولید اوپک هم سهم خود را در بازار افزایش می‌داد و هم از قیمت بالای نفت سود می‌برد، این بار در برابر درخواست عربستان قرار گرفت و عربستان کاهش سهم تولید خود را منوط به کاهش تولید روسیه کرد و البته با مخالفت روسیه مواجه شد.

در حال حاضر روسیه همچنان بر تداوم نقش خود به‌عنوان بزرگ‌ترین‌ تولید‌کننده نفت دنیا تاکید دارد. در این راستا الکساندر نواک، وزیر انرژی روسیه روز سه‌شنبه در حاشیه اجلاس کشورهای تولیدکننده گاز در دوحه تاکید کرد که تولید روزانه این کشوردر سال ۲۰۱۵ کاهش نخواهد یافت و در سطح ۶/۱۰ میلیون بشکه‌ای کنونی باقی خواهد ماند. بر همین اساس مازاد عرضه نفت که در حال حاضر حدود ۸/۱ میلیون بشکه است ادامه خواهد داشت و تحلیلگران ادامه جنگ قیمتی در بازار نفت را در سال ۲۰۱۵ محتمل می‌دانند.