تاثیر داعش بر بازار جهانی نفت

گروه نفت و پتروشیمی- نسیم علایی: همزمان با آشوب آفرینی تروریست‌های وابسته به گروه تکفیری داعش در عراق و افزایش نگرانی‌ها از اختلال در عرضه نفت این کشور، قیمت‌ نفت برنت طی دو هفته گذشته تقریبا به بشکه‌ای ۱۱۵ دلار رسید که بالاترین قیمت از ماه سپتامبر تاکنون است. چند روز پیش آژانس بین‌المللی انرژی در گزارشی اعلام کرد که درگیری‌های عراق به کاهش عرضه نفت منجر نمی‌شود و افزایش قیمت نفت در چند وقت اخیر جنبه روانی داشته و به دلیل ترس از کاهش عرضه نفت بوده‌است. این در حالی است که پیش از این نیز همه پیش‌بینی‌ها از قیمت نفت در سال ۲۰۱۴ و ۲۰۱۵، افزایشی بوده‌ است؛ چراکه پیش از این کارشناسان اقتصادی افزایش رشد اقتصادی و خروج از رکود را برای اقتصاد جهانی پیش‌بینی می‌کردند. هرچند که افزایش قیمت نفت در سال جدید با افزایش سطح تقاضا همخوانی نداشته یا به عبارتی دیگر قیمت نفت خیلی بیشتر از آنچه تقاضا بر آن اثر داشته، افزایش یافته، اما بخش مهمی از این موضوع به دلایل سمت عرضه بازمی‌گردد. به گزارش «دنیای اقتصاد» دلیل اصلی این افزایش قیمت، جو روانی و نگرانی از کاهش عرضه نفت است. براساس گزارش بلومبرگ، چهار عامل به عنوان عوامل اصلی افزایش قیمت نفت بیان می‌شود که اولین مورد کاهش سطح ذخایر نفتی آمریکا به دلیل آغاز فصل مسافرت‌ها و افزایش تقاضا برای بنزین است؛ دوم، نگرانی از توقف کامل عرضه نفت لیبی به دلیل، ادامه درگیری‌ها در این کشور است؛ سومین مورد ادامه وقایع اوکراین و در پی آن نگرانی از اختلال در عرضه نفت روسیه به عنوان دومین دارنده ذخایر نفتی جهان است و آخرین و جدیدترین مورد نیز نگرانی از اختلال در عرضه نفت عراق به عنوان دومین تولید‌کننده نفت اوپک است. آنچه مشخص است این موارد بیشتر از لحاظ روانی روی بازار نفت اثرگذار هستند، چراکه تا به حال در عرضه نفت کاهشی رخ نداده است.در این بین تازه‌ترین و مهم‌ترین خبر حملات تروریستی گروه داعش است که باعث می‌شود فعالان بازار نفت اخبار مربوط به عراق را با دقت بیشتری رصد کنند. عراق طی سال گذشته با تولید روزانه ۳/۳ میلیون بشکه‌ نفت جایگاه دوم تولید‌کنندگان اوپک را به دست آورد که این خود به اهمیت عرضه نفت این کشور در بازار اشاره دارد. آنچه تحلیلگران بازار نفت بر آن معتقدند این است که حتی در صورت ادامه این حملات بعید است عراق همه تولید نفت خود را از دست بدهد؛ چراکه دو سوم ظرفیت تولید نفت عراق در جنوب این کشور و به دور از ناآرامی‌ها قرار دارد، هرچند که ممکن است قسمت بزرگی از تولید نفت این کشور از بازار خارج شود که در صورت وقوع آن کارشناسان قیمت نفت برنت به ازای هر بشکه را تا ۱۵۰ دلار نیز پیش‌‌بینی کرده‌اند. این در حالی است که حتی پیش از شروع درگیری‌های عراق، آژانس بین‌المللی انرژی به دلیل پیش‌بینی افزایش تقاضا خواهان افزایش تولید نفت عربستان شده بود. عربستان با داشتن مازاد ظرفیت تولید نفت ۹۶/۱ میلیون بشکه‌ای در روز توانایی جبران کاهش عرضه نفت در صورت کاهش تولید عراق را دارد. به گزارش «دنیای اقتصاد»، بسیاری از کارشناسان اقتصادی بر این باورند که در صورت افزایش چشمگیر قیمت نفت به دلیل اینکه اقتصاد جهانی در حال خروج از رکود است، کشش قیمت بالای نفت را ندارد و در صورت وقوع این اتفاق چندی نمی‌پاید که قیمت این محصول، روند کاهشی خود را آغاز می‌کند. در همین رابطه آژانس بین‌المللی انرژی نیز در گزارش میان مدت از بازار نفت که در روز سه‌شنبه منتشر شد، اعلام کرد که رشد جهانی تقاضا برای نفت ممکن است تا پایان دهه جاری‌تا‌حدی به دلیل قیمت‌های بالا شروع به کاهش کند و تولید نفت شیل در خارج از آمریکا نیز گسترش یابد.آژانس بین‌المللی انرژی با اشاره به پیش‌‌بینی سابق خود از افزایش دو میلیون بشکه‌ای ظرفیت تولید نفت عراق تا سال ۲۰۱۹ هشدار داد تهدیدات تروریستی اخیر می‌تواند مانع تحقق این هدف شود.رئیس آژانس بین‌المللی انرژی در مقدمه گزارش جدید آژانس نوشت: «در درون اوپک، عراق همچنان به عنوان منبع اصلی بخش عمده ای از رشد ظرفیت تولید پیش‌بینی شده محسوب می‌شود، اما به نظر می‌رسد که این افزایش تولید به نحو فزاینده‌ای در معرض خطر قرار گرفته است.»به گزارش خبرگزاری تسنیم به نقل از رویترز، در حالی که تهدیدات سمت عرضه نفت به دلیل بی ثباتی سیاسی و خشونت‌ها در عراق همزمان با بالا رفتن تقاضا افزایش یافته است، اهداف عراق برای رشد تولید نفت در معرض خطر قرار گرفته است.صادرات نفت از شمال عراق از ماه مارس تاکنون متوقف شده است. میزان تولید اوپک همچنین از ناآرامی‌ها در لیبی و تحریم‌ها علیه ایران و همچنین سرقت نفت در نیجریه آسیب دیده است.در حال حاضر، آژانس بین‌المللی انرژی پیش‌‌بینی می‌کند که اوپک میزان تولید خود را تا سال ۲۰۱۹ روزانه ۰۸/۲میلیون بشکه افزایش دهد و انتظار می‌رود که بیش از ۶۰ درصد این رشد تولید از جانب عراق باشد. این گزارش برخلاف برآوردهای گزارش قبلی آژانس بین‌المللی انرژی در ماه مه‌۲۰۱۳ است که در آن پیش‌بینی شده بود، نفت شیل آمریکا به تامین بخش عمده‌ای از تقاضای جدید برای نفت کمک خواهد کرد و فضای کمی را برای اوپک جهت افزایش تولید بدون ریسک کاهش قیمت‌ها باقی خواهد گذاشت.

سرمایه‌گذاران نفت عراق در حالت آماده‌باش

روند دو هفته گذشته بازار نفت نشان می‌دهد وقایع عراق روی قیمت نفت اثرگذار بوده و در نتیجه ایران نیز به عنوان یکی از تولیدکنندگان عمده نفت با توجه به این وقایع باید سیاست‌‌های جدیدی را برای نفت خود پیش‌بینی کند. رئیس کمیته بازنگری قراردادهای نفتی در این خصوص معتقد است: حمله داعش به عراق سرمایه‌گذاری در پروژه‌های نفتی این کشور را به شدت تحت تاثیر قرار داده و سبب شده است که سرمایه‌گذاران برای خروج از این کشور در حالت آماده باش باشند. مهدی حسینی که با شانا گفت‌وگو کرده، افزود: سرمایه و سرمایه‌گذار جایی که احساس عدم امنیت نکند، نمی‌رود، البته خیلی از شرکت‌ها برای تامین نفت حاضر هستند ریسک‌های سرمایه‌گذاری را بپذیرند، همانند شرکت شل که با وجود گروگانگیری کارگرانش در نیجریه همچنان حضور فعالی در این کشور دارد.وی با اشاره به اینکه بسیاری از سرمایه‌گذاران مجبور به ادامه فعالیت در عراق هستند، افزود: کشورهایی که از قبل سرمایه‌گذاری زیادی در پروژه‌های صنعت نفت این کشور انجام دادند، همچنان در عراق می‌مانند، اما سرمایه‌گذاری‌های جدید در این کشور به شدت دچار تزلزل می‌شود.کارشناس ارشد اقتصاد انرژی درباره اینکه درصورت حذف نفت عراق از بازار آیا ایران می‌تواند جایگزین آن شود یا باید منتظر ماند تا عربستان بار دیگر تولید خود را افزایش دهد، گفت: اگر تحریم‌ها برداشته شوند قطعا ایران می‌تواند جایگزین نفت عراق شود، چون ظرفیت اسمی تولید نفت ایران هم اکنون ۴ میلیون و ۱۰۰ هزار بشکه در روز است. حسینی استفاده از ذخایر استراتژیک را بهترین گزینه برای آرامش بازار دانست و گفت: در صورت افزایش تنش‌ها در عراق، ذخایر استراتژیک می‌تواند جایگزین مطمئن برای کمبود احتمالی نفت خام در بازار باشد.

چالش‌های نفت عراق ادامه دارد

مقام‌های امنیتی و کارکنان پالایشگاه بایجی اعلام کردند که گروهک تروریستی داعش با اتومبیل‌های مسلح و خمپاره‌انداز دیروز به بزرگ‌ترین پالایشگاه نفت عراق، پالایشگاه بائیجی حمله کردند. این منابع خبر دادند: این حمله ساعت چهار صبح به وقت محلی عراق‌از بیرون دو در ورودی از سه ورودی اصلی پالایشگاه به سمت تاسیسات رخ داده است. یک انبار نگهداری قطعات یدکی هدف حمله یک خمپاره قرار گرفت.

کره جنوبی پروژه گازی خود را در عراق متوقف کرد

وزارت انرژی کره جنوبی اعلام کرده‌ است که توسعه میدان گازی عکاظ در عراق به دلیل بحران اخیر امنیتی در این کشور متوقف شده است.وزارت انرژی کره جنوبی و شرکت گاز این کشور (کوگاز) اعلام کرد از آنجا که کارگرانی که روی خطوط لوله نزدیک مناطق ناآرام در عراق کار می‌کردند منطقه را ترک کرده‌اند این پروژه به تاخیر افتاده است.یک منبع آگاه در کوگاز گفت: اگر جنگ داخلی در عراق تشدید شود و ارتش آمریکا وارد عمل شود این احتمال وجود دارد که توسعه این میدان به‌طور موقت متوقف شود و در بدترین حالت ممکن است ما از این پروژه منصرف شویم.

کردستان خواهان یک‌چهارم درآمد نفت عراق شد

سخنگوی دولت منطقه کردستان اعلام کرده است که این دولت خواستار سهم ۲۵ درصد از مجموع فروش نفت خام عراق است. سخنگوی دولت کردستان با توجه به رشد جمعیت در این منطقه و افزایش تولید نفت کشور عراق، خواستار افزایش سهم کردستان از درآمد‌های نفتی شده است.وزیر انرژی ترکیه، تانر ییلدیز اخیرا اعلام کرده است که به دنبال درگیری دولت مرکزی عراق با گروهک تروریستی داعش، کردستان به افزایش محموله‌های ارسالی ازطریق بندر سیهان ترکیه و استقلال بیشتر در صادرات نفتی اقدام خواهد کرد.