بازار جهانی چشم انتظار نفت ایران !

غلامعلی رحیمی* طی هفته گذشته به دنبال افزایش امیدواری‌ها نسبت به بهبود رشد و رونق اقتصاد جهانی و رشد مصرف جهانی نفت خام در سال و افزایش تقاضا برای سوخت در پی سرمای شدید از یک سو و همچنین پیش‌بینی تحلیلگران بازار نفت مبنی بر افزایش صادرات نفت خام ایران در ماه‌های آتی با کاهش فشارهای تحریمی و پیش‌بینی کاهش روند رشد اقتصادی چین در ۲ سال آتی از سوی دیگر، بهای نفت خام در بازارهای جهانی از یک روند افزایشی همراه با نوسان برخوردار بود.
بر این اساس بهای نفت خام در بازار آمریکا (بورس نیویورک) طی هفته گذشته (۱۷ الی ۲۴ ژانویه) از یک روند افزایشی همراه با نوسان برخوردار بوده و ابتدا از حدود ۳۷/۹۷ دلار در هر بشکه تا بیش از ۳۲/۹۷ دلار در هر بشکه در تاریخ ۲۳ ژانویه افزایش یافت، ولی مجددا تا سطح ۶۴/۹۶ دلار کاهش یافت.

بر این اساس بهای نفت خام در بازار آمریکا (بورس نیویورک) طی هفته گذشته (۱۷ الی ۲۴ ژانویه) از یک روند افزایشی همراه با نوسان برخوردار بوده و ابتدا از حدود ۳۷/۹۷ دلار در هر بشکه تا بیش از ۳۲/۹۷ دلار در هر بشکه در تاریخ ۲۳ ژانویه افزایش یافت، ولی مجددا تا سطح ۶۴/۹۶ دلار کاهش یافت. طی هفته گذشته عمده ترین عوامل تقویت کننده قیمت نفت خام در بازارهای جهانی عبارت است از:

• افزایش امیدواری‌ها به بهبود رشد و رونق اقتصاد جهانی در سال؛

• افزایش پیش‌بینی صندوق بین‌المللی پول از رشد اقتصادی جهان برای اولین بار در حدود ۲ سال گذشته؛

• پیش‌بینی آژانس بین‌المللی انرژی مبنی بر رشد مصرف جهانی نفت خام در سال ٢٠١٤ در پی بهبود شرایط اقتصادی؛

• افزایش تقاضا برای سوخت در پی سرمای شدید در آمریکا؛

• افزایش ۶۵۵ هزار بشکه‌ای واردات روزانه نفت خام آمریکا طی دوره ۱۰ ژانویه الی ۱۷ ژانویه و رسیدن آن به سطح

۵۴۴/۷ میلیون بشکه در روز؛

• کاهش ۱۰۷ هزار بشکه‌ای تولید روزانه نفت خام آمریکا طی دوره ۱۰ ژانویه الی ۱۷ ژانویه و رسیدن آن به سطح ۰۵۲/۸ میلیون بشکه در روز؛

• کاهش ارزش دلار در مقابل یورو طی دوره ۲۴-۲۰ ژانویه؛

• افزایش ۴ درصدی واردات نفت خام کره جنوبی از ایران در دسامبر ٢٠١٣ در مقایسه با ماه نوامبر؛

• توقف صادرات نفت خام از پایانه مرسی الحریقه لیبی؛

• کاهش ۲۱۰ هزار بشکه‌ای صادرات روزانه نفت خام اوپک (به استثنای آنگولا واکوادور) در ۴ هفته منتهی به ۸ فوریه در مقایسه با

۴ هفته منتهی به ۱۳ ژانویه و رسیدن آن به سطح ۶۶/۲۳ میلیون بشکه در روز، بر اساس پیش‌بینی موسسه اویل موومنتس؛

• ناآرامی‌های سیاسی در منطقه خاورمیانه و نگرانی معامله گران از بروز اختلال در مبادی استراتژیک حمل و نقل نفت خام.

البته طی هفته گذشته، انتشار برخی اخبار و اطلاعات منفی موجب تضعیف قیمت نفت خام در بازارهای جهانی شده و از افزایش بیشتر قیمت‌ها جلوگیری کرد. بر این اساس طی دوره مذکور، عمده ترین عوامل تضعیف کننده قیمت نفت خام در بازارهای جهانی عبارت است از:

• اعلام وزارت خزانه داری آمریکا مبنی بر توقف برخی تحریم‌ها علیه ایران مانند تلاش‌ها برای کاهش صادرات نفت خام، با اجرایی شدن توافق هسته‌ای ژنو؛

• آسانتر شدن مبادلات نفتی جمهوری اسلامی ایران، با اجرایی شدن فاز نخست توافق هسته‌ای ژنو؛

• اعلام آژانس بین‌المللی انرژی مبنی بر افزایش ۵۰ هزار بشکه‌ای صادرات روزانه نفت خام ایران در ماه دسامبر ۲۰۱۳ در مقایسه با ماه قبل از آن؛

• پیش‌بینی تحلیلگران بازار نفت مبنی بر افزایش صادرات نفت خام ایران در ماه‌های آتی با کاهش فشارهای تحریمی؛

• گزارش رویترز از رقابت مشتریان اروپایی برای دریافت نفت خام ایران (میزان واردات نفت خام مشتریان اروپایی از ایران قبل از تحریم‌ها در حدود ۷۴۰ هزار بشکه در روز برآورد شده است)؛

• اعلام آژانس بین‌المللی انرژی مبنی بر رشد سریع تولید نفت مازاد بر نیاز آمریکا در پی انقلاب نفت شل و ممنوعیت صادرات نفت خام در این کشور؛

• کاهش روند رشد اقتصادی چین (پیش‌بینی می‌شود رشد اقتصادی چین در ۲ سال آینده به تدریج کاهش یابد چراکه دولت این کشور برنامه اصلاحات ساختاری خود را پیش می‌برد و همچنین به دنبال متوقف کردن سطح بدهی‌های روبه افزایش خود است)؛

• افت تولید و فروش کارخانه‌های چین در ژانویه برای نخستین بار طی ۶ ماه گذشته؛

• افزایش یک میلیون بشکه‌ای سطح ذخیره سازی‌های نفت خام آمریکا طی دوره ۱۰ ژانویه الی ۱۷ ژانویه و رسیدن آن به سطح ۳۵۱/۲ میلیون بشکه؛

• کاهش ارزش شاخص‌های بورس در بازارهای جهانی طی دوره ۲۴-۲۱ ژانویه.

بر‌اساس آمار دبیرخانه سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک)، قیمت سبد نفتی اوپک طی دوره ۱۷ الی ۲۳ ژانویه، از یک روند افزایشی برخوردار بوده و از حدود ۹۸/۱۰۳ دلار در هر بشکه تا بیش از ۱۰۶/۱۱ دلار در هر بشکه افزایش یافت. میانگین هفتگی بهای سبد نفتی اوپک در هفته منتهی به

۲۳ ژانویه، با یک دلار و ۱۹ سنت افزایش نسبت به هفته پیش از آن به هر بشکه ۱۰۵ دلار و ۲۹ سنت رسیده است. میانگین هفتگی بهای سبد نفتی اوپک در هفته منتهی به ۱۷ ژانویه معادل ۱۰۴ دلار و ۱۰ سنت بود.

همچنین میانگین ماهانه بهای سبد نفتی اوپک طی ماه ژانویه (تا ۲۳ ژانویه)، با ۲ دلار و ۹۵ سنت کاهش نسبت به میانگین ماه دسامبر ۲۰۱۳، به هر بشکه ۱۰۴ دلار و ۷۲ سنت رسیده است. میانگین بهای سبد نفتی اوپک در ماه دسامبر ۲۰۱۳ معادل ۱۰۷ دلار و

۶۷ سنت در هر بشکه بود.

متوسط قیمت نفت خام سنگین ایران نیز طی دوره ۱۷ ژانویه الی ۲۳ ژانویه از یک روند افزایشی برخوردار بوده و از حدود

۷۱/۱۰۳ دلار تا بیش از ۴۷/۱۰۵ دلار در هر بشکه افزایش یافت.

روند تغییرات روزانه قیمت نفت خام

در بازارهای مختلف

همچنین قیمت نفت خام برنت دریای شمال در بازار بورس لندن (ICE) برای تحویل در ماه مارس، از یک روند افزایشی همراه با نوسان برخوردار بوده و ابتدا از حدود ۴۸/۱۰۶ دلار در تاریخ

۱۷ ژانویه تا بیش از ۲۷/۱۰۸ دلار در هر بشکه در تاریخ ۲۲ ژانویه افزایش یافت، ولی مجددا تا سطح ۱۰۷/۸۸ دلار در هر بشکه در تاریخ ۲۴ ژانویه کاهش یافت. همچنین در روز ۲۴ ژانویه، نفت خام برنت از حق مرغوبیت ۲۴/۱۱ دلار در هر بشکه نسبت به نفت خام WTI برخوردار بود.

تولید نفت خام آمریکا طی دوره ۱۰ الی ۱۷ ژانویه به میزان ۱۰۷ هزار بشکه در روز کاهش یافته و در سطح ۰۵۲/۸ میلیون بشکه در روز قرار گرفته است و معادل ۰۶۳/۱ میلیون بشکه بیشتر از میزان مشابه سال قبل در تاریخ ۱۸ ژانویه ۲۰۱۳ است. در همین زمان میزان واردات نفت خام آمریکا از ۸۸۹/۶ میلیون بشکه به ۵۴۴/۷ میلیون بشکه در روز (معادل ۶۵۵ هزار بشکه در روز) افزایش یافته است که معادل ۱۸۶ هزار بشکه کمتر از میزان مشابه سال قبل است.

*کارشناس موسسه مطالعات بین‌المللی انرژی

(www.iies.org)