جنگ قیمت‌ها در بازار نفت؟

گروه نفت و پتروشیمی- وقتی وزیر نفت در اوپک اعلام کرد نفت را به هر قیمتی باشد با ۴ میلیون بشکه تولید در بازار می‌فروشد، پیش‌بینی شد که برخی کشورهای منطقه دچار نگرانی شوند. این تصور که عربستان باید سطح تولید خود را کاهش دهد یا برنامه‌های توسعه‌ای عراق تا حدی باید مهار شوند برای این کشورها نگران‌کننده است. این در حالی است که بیژن زنگنه، وزیر نفت کشورمان پیش از این از استقبال اعضای اوپک برای بازگشت ایران به بازار جهانی نفت خبر داده اما به نظر می‌رسد عراق و کشورهای عربی عضو اوپک با کاهش بهای نفت خود در بازارهای آسیایی، جنگ قیمت نفت با ایران را آغاز کرده‌اند.

به گزارش خبرگزاری مهر، روسیه اولین کشوری بود که به اظهارات وزیر نفت ایران واکنش نشان داد، به طوری‌که الکساندر نواک، وزیر انرژی روسیه با بیان اینکه ما بحثی برای هماهنگ کردن برنامه‌های خود با اوپک نداریم، از افزایش ظرفیت تولید نفت و گاز روسیه در بلندمدت خبر داد.

عراق دومین کشوری بود که روز گذشته رسما جنگ قیمتی با ایران را در بازارهای آسیایی طلای سیاه راه انداخته و بهای هر بشکه نفت خام صادراتی بصره را ۱۰ سنت برای تحویل در ماه ژانویه سال ۲۰۱۴ میلادی برای پالایشگاه‌های آسیایی کاهش داده است.این در حالی است که همزمان با کاهش ۱۰ سنتی بهای نفت بصره عراق، کشورهایی همچون عمان و امارات متحده عربی این سیاست فروش را در ماه گذشته با کاهش ۸۰ سنتی در هر بشکه در دستور کار خود قرار داده‌اند.از سوی دیگر بهای نفت بصره در سال جاری که با کاهش متوسط ۴۰ سنت تا ۱/۱ دلار در هر بشکه مواجه شده، می‌تواند این اجازه را به عراق بدهد تا برای صادرات نفت به چین، رقیبی برای ایران شود.

نکته قابل توجه در‌باره عراق آن است که این کشور رقیب ایران در ماه گذشته میلادی با ۱۹۲ هزار بشکه افزایش بیشتر تولید روزانه نفت در بین کشورهای عضو اوپک است.بیژن زنگنه وزیر نفت هم پیش‌تر در گفت‌وگو با خبرگزاری‌ مهر با انتقاد از اقدامات عراق که در شرایط تحریم به نوعی نفت خود را جایگزین ایران کرده است، اعلام کرده بود: این اقدامات نفتی عراق دوستانه نیست.

در این بین پیش از این برخی از کارشناسان اقتصاد انرژی ایران نسبت به کاهش و ارزان فروشی نفت توسط شرکت ملی نفت ایران برای بازگشت به بازار جهانی نفت هشدار داده بودند.غلامحسین حسن تاش رییس اسبق موسسه مطالعات بین‌المللی انرژی اخیرا در پاسخ به این سوال که آیا ارزان فروشی نفت می‌تواند تاکتیک مناسبی برای ایران به منظور تصاحب بازارهای از دست رفته باشد؟ گفته است: قطعا ارزان فروشی نفت موفق نخواهد بود و شرکت ملی نفت ایران باید از ظرفیت اوپک برای بازگشت به بازار نفت استفاده کند.

محمدعلی خطیبی نماینده سابق ایران در اوپک هم با بیان اینکه ارزان فروشی نفت یا راه انداختن جنگ قیمتی فقط به سود مصرف کنندگان خواهد بود، خاطرنشان کرد: باید یکسری از مذاکرات در سطح بالا توسط وزارت امور خارجه برای افزایش صادرات نفت انجام شود.

در این میان ارتقای جایگاه نفتی ایران در بین کشورهای عضو اوپک یکی از سیاست‌های کلان دولت تدبیر و امید بوده که با گذشت حدود چهار ماه تاکنون امکان دسترسی به هدف کلان فراهم نشده است.

ایران تا پیش از افزایش تحریم‌های بین‌المللی، پس از عربستان سعودی جایگاه دومین تولیدکننده نفت اوپک را در اختیار داشت اما در رده بندی جدید اعلام شده توسط اوپک، جایگاه ایران پس از چهار کشور عربی به رتبه پنجم تنزل یافته است.از سوی دیگر پیش بینی می‌شود با کاهش برخی از مشکلات فنی و ژئوپلیتیک در نیجریه و حتی ونزوئلا در ماه‌های آینده حتی این دو کشور آفریقایی و آمریکای جنوبی به نوعی تهدید کننده جایگاه ایران در اوپک باشند.

بر‌اساس گزارش دبیرخانه اوپک، هم اکنون عربستان با ۶/۹ میلیون بشکه، عراق با ۱/۳ میلیون بشکه، کویت با ۷۸/۲ میلیون بشکه و امارات متحده عربی با ۷۳/۲ میلیون بشکه تولید روزانه نفت، سهم بیشتری را نسبت به ایران دراوپک دارند.ایران هم هرچند ماه گذشته تولید روزانه نفت خود را حدود ۳۷ هزار بشکه افزایش داده، اما پس از این چهار کشور عربی با تولید روزانه دو میلیون و ۷۱۶ هزار بشکه جایگاهی بهتر از پنجمی برای خود در اوپک دست و پا نکرده است.