بازار نفت تحت تاثیر عوامل اقتصادی و سیاسی!

غلامعلی رحیمی* طی هفته گذشته به علت خوش‌بینی در مذاکرات هسته‌ای ایران و 1+5 و از سرگیری عرضه نفت خام لیبی و نیز افزایش ذخایر آمریکا از یک سو و همچنین انتشار آمار و اطلاعاتی مبنی‌بر بهبود وضعیت اقتصادی آمریکا، پدیدار شدن نشانه‌های حاکی از طولانی بودن مسیر مذاکرات هسته‌ای ایران و افزایش واردات نفت خام آمریکا در هفته منتهی به 15 نوامبر 2013 از سوی دیگر، بهای نفت خام در بازارهای جهانی از یک روند افزایشی همراه با نوسان برخوردار بود.

بر این اساس بهای نفت خام در بازار آمریکا (بورس نیویورک) طی هفته گذشته (18 الی 22 نوامبر) از یک روند افزایشی همراه با نوسان برخوردار بوده و ابتدا از حدود 03/93 دلار در هر بشکه تا بیش از 44/95 دلار در هر بشکه در تاریخ 21 نوامبر 2013 افزایش یافت، ولی مجددا تا سطح 84/94 دلار در هر بشکه کاهش یافت. طی هفته گذشته عمده‌ترین عوامل تقویت‌کننده قیمت نفت خام در بازارهای جهانی عبارتند از:

* انتشار آمار و اطلاعاتی مبنی‌بر تداوم بهبود و تقویت وضعیت اقتصادی آمریکا؛

* گزارش‌ها درباره افزایش فعالیت‌های تولیدی آمریکا در ماه نوامبر

* انتشار آمار مربوط به کاهش نرخ بیکاری در آمریکا؛

* پدیدار شدن نشانه‌های حاکی از طولانی بودن مسیر مذاکرات هسته‌ای ایران و ۱+۵؛

* پیش‌بینی بانک آمریکایی سیتی گروپ مبنی‌بر احتمال کاهش سقف تولید اوپک در سال ٢٠١٤ به دنبال افزایش عرضه نفت خام کشورهای غیر عضو اوپک از جمله آمریکا، کانادا، قزاقستان و برزیل؛

* کاهش ۷ هزار بشکه ای تولید روزانه نفت خام آمریکا طی دوره ۸ الی ۱۵ نوامبر و رسیدن آن به سطح ۷/۹۷۴ میلیون بشکه در روز؛

* افزایش ۱۹ هزار بشکه‌ای واردات روزانه نفت خام آمریکا طی دوره ۸ الی ۱۵ نوامبر و رسیدن آن به سطح ۷/۸۶۳ میلیون بشکه در روز که به میزان ۹۵هزار بشکه در روز بیشتر از میزان مشابه سال گذشته است؛

* افزایش ارزش شاخص‌های بورس در بازارهای جهانی طی دوره ۲۲-۲۰ نوامبر؛

* کاهش ارزش دلار در مقابل یورو طی دوره ۲۲-۲۰ نوامبر

* کاهش ٣٥٠ هزار بشکه ای تولید روزانه نفت خام عربستان سعودی در ماه اکتبر

* افت شدید صادرات نفت خام لیبی در پی تشدید اعتراض‌ها در تاسیسات نفتی غرب لیبی؛

* ناآرامی‌های سیاسی در منطقه خاورمیانه و نگرانی معامله‌گران از بروز اختلال در مبادی استراتژیک حمل‌و‌نقل نفت خام؛

البته طی هفته گذشته، انتشار برخی اخبار و اطلاعات منفی موجب تضعیف قیمت نفت خام در بازارهای جهانی شده و از افزایش بیشتر قیمت‌ها جلوگیری کرد. بر این اساس طی دوره مذکور، عمده‌ترین عوامل تضعیف‌کننده قیمت نفت خام در بازارهای جهانی عبارتند از:

* امیدواری تحلیلگران و فعالان بازار نفت به گفت‌وگوهای سازنده در خصوص پرونده هسته‌ای صلح‌آمیز ایران در ژنو؛

* کاهش ۱۱۰ هزار بشکه ای برآورد اداره اطلاعات انرژی آمریکا از تقاضای جهانی نفت خام در سال ٢٠١٤، بر اساس تازه‌ترین گزارش چشم‌انداز کوتاه مدت انرژی این سازمان؛

* اعلام شورای ملی انرژی کانادا مبنی‌بر رشد ٧٥ درصدی تولید نفت کانادا طی ٢٢سال آتی؛

* افزایش ۴۰۰ هزار بشکه ای سطح ذخیره سازی‌های نفت خام آمریکا طی دوره ۸ الی ۱۵ نوامبر و رسیدن آن به سطح ۵/۳۸۸ میلیون بشکه؛

* کاهش ارزش شاخص‌های بورس در بازارهای جهانی طی دوره ۲۰-۱۸ نوامبر

* افزایش ارزش دلار در مقابل یورو طی دوره ۲۰-۱۸ نوامبر

* تداوم بحران مالی منطقه یورو و نگرانی اقتصادی در این منطقه؛

* اعلام وزیر نفت اکوادور مبنی‌بر افزایش ۹ درصدی تولید نفت این کشور تا پایان ٢٠١٣ و رسیدن آن به سطح ٥٥٠ هزار بشکه در روز؛

* رشد ٦ درصدی صادرات نفت خام اکوادور در ٩ ماهه نخست سال ٢٠١٣، بر اساس اعلام بانک مرکزی این کشور؛

* افزایش ۲/۰ درصدی تولید نفت خام جمهوری آذربایجان در ١٠ ماهه نخست سال ٢٠١٣، بر اساس اعلام کمیته ملی آمار آذربایجان؛

* از سرگیری صادرات نفت خام لیبی از پایانه ملیته با پایان اعتراض‌ها در این پایانه؛

* اعلام معاون وزیر نفت عربستان سعودی مبنی‌بر وجود نفت کافی در بازار؛

* افزایش ۷/۱ درصدی صادرات روزانه نفت خام اوپک (به استثنای آنگولا واکوادور) در ۴ هفته منتهی به ۷ دسامبر در مقایسه با ۴ هفته منتهی به ۹ نوامبر ۲۰۱۳ و رسیدن آن به سطح ۹۳/۲۳ میلیون بشکه در روز، بر اساس پیش‌بینی موسسه اویل موومنتس.

بر اساس آمار دبیرخانه سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک)، قیمت سبد نفتی اوپک طی دوره ۱۸ الی ۲۱ نوامبر ۲۰۱۳، از یک روند افزایشی برخوردار بوده و از حدود ۰۴/۱۰۵ دلار در هر بشکه تا بیش از ۴/۱۰۵ دلار افزایش یافت. میانگین هفتگی بهای سبد نفتی اوپک در هفته منتهی به ۲۱ نوامبر، با ۹۳ سنت افزایش نسبت به هفته پیش از آن به هر بشکه ۱۰۵ دلار و یک سنت رسیده است.

میانگین هفتگی بهای سبد نفتی اوپک در هفته منتهی به ۱۵ نوامبر ۲۰۱۳ معادل ۱۰۴دلار و ۸ سنت بود. همچنین میانگین ماهانه بهای سبد نفتی اوپک طی ماه نوامبر (تا ۲۱ نوامبر ۲۰۱۳)، با ۲ دلار و ۵۲ سنت کاهش نسبت به میانگین ماه اکتبر، به هر بشکه ۱۰۴ دلار و ۱۷ سنت رسیده است. میانگین بهای سبد نفتی اوپک در ماه اکتبر ۲۰۱۳ معادل ۱۰۶ دلار و ۶۹ سنت در هر بشکه بود.

متوسط قیمت نفت خام سنگین ایران طی دوره ۱۸ الی ۲۱ نوامبر از یک روند کاهشی برخوردار بوده و از حدود ۱۰۶/۹۷ دلار در هر بشکه تا کمتر از ۱۰۶/۸۸ دلار کاهش یافت.

قیمت نفت خام برنت دریای شمال در بورس لندن(ICE) برای تحویل در ماه دسامبر، از یک روند افزایشی همراه با نوسان برخوردار بوده و ابتدا از حدود ۴۷/۱۰۸ دلار در هر بشکه در تاریخ ۱۸ نوامبر تا کمتر از ۱۰۶/۹۲ دلار در هر بشکه در تاریخ ۱۹ نوامبر کاهش یافت، ولی مجددا تا سطح ۰۵/۱۱۱ دلار در هر بشکه در تاریخ ۲۲ نوامبر افزایش یافت. همچنین در روز ۲۲ نوامبر ۲۰۱۳، نفت خام برنت از حق مرغوبیت ۱۶/۲۱ دلار در هر بشکه نسبت به نفت خام WTI برخوردار بود.

بر اساس آمار اداره اطلاعات انرژی آمریکا میزان ذخایر نفت خام این کشور در هفته منتهی به ۱۵ نوامبر معادل ۵/۳۸۸ میلیون بشکه بوده است که در مقایسه با هفته قبل (۸ نوامبر ۲۰۱۳) به میزان ۴۰۰ هزار بشکه افزایش یافته و معادل ۱۴ میلیون بشکه از میزان مشابه سال قبل در تاریخ ۱۶نوامبر ۲۰۱۲ بیشتر است.

میزان این ذخایر بر حسب روز نسبت به هفته قبل به میزان ۲/۰ روز کاهش یافته و در سطح ۵/۲۵ روز قرار گرفته است که معادل ۱/۰ روز بیشتر از میزان مشابه سال قبل است.

طی دوره مذکور، سطح خوراک پالایشی آمریکا به میزان ۳۶ هزار بشکه در روز افزایش یافته و در سطح ۱۵/۴۴۷ میلیون بشکه در روز قرار گرفته است که به میزان ۵۵۸ هزار بشکه در روز بیشتر از میزان مشابه سال قبل است. تولید نفت خام آمریکا طی دوره ۸ الی ۱۵ نوامبر ۲۰۱۳ به میزان ۷ هزار بشکه در روز کاهش یافته و در سطح ۷/۹۷۴ میلیون بشکه در روز قرار گرفته است و معادل ۱/۲۶۴ میلیون بشکه در روز بیشتر از میزان مشابه سال قبل در تاریخ ۱۶ نوامبر ۲۰۱۲ است. در همین زمان میزان واردات نفت خام آمریکا از ۷/۸۴۴ میلیون بشکه در روز به ۷/۸۶۳ میلیون بشکه در روز افزایش یافته است که معادل ۹۵ هزار بشکه در روز بیشتر از میزان مشابه سال قبل است.

*کارشناس ارشد اقتصاد انرژی

منبع: سایت موسسه مطالعات بین‌المللی انرژی (www.iies.org )