شانا- عضو کمیته بازنگری قراردادهای نفتی تاکید کرد: شرکت ملی نفت ایران باید به شرکت‌های خارجی و سرمایه‌‌گذاران به عنوان شریک خارجی (Partner) نگاه کند نه پیمانکار، همچنین قرارداد نیز باید به صورت برد- برد برای هر دوطرف تنظیم شود. عضو کمیته بازنگری قراردادهای نفتی تصریح کرد: نکته کلیدی در روش‌های توسعه میدان‌های هیدروکربوری کشورهای مختلف، مدل قراردادی است که وزارت یا نهاد مربوطه در چارچوب آن با شرکت‌های داخلی و خارجی برای فعالیت‌های اکتشافی، توسعه‌ای و بهره‌برداری(Exploration, Development & Operation) منعقد می‌کنند. توجه به شرایط برد-برد در قراردادهای نفتی نصرالله اسپیاری تصریح کرد: طرف‌های خارجی توقع دارند ریسک‌ها و تعهدهای قراردادی که مسوولیت آن را به عهده می‌گیرند (Risk & Reward) در حد معقول و مناسبی باشد، به ویژه آنکه نرخ بازگشت سرمایه بیشتر و مدت زمان بازگشت سرمایه نیز سریع‌تر شود، تا آنها نیز قادر باشند در بورس کشورهای خود سهام شان را بالا برده و منابع مالی (بانک‌ها و موسسات مالی) و اعتباری (Fund) مورد نظر خود را تامین کنند. وی با تاکید بر اینکه یکی از مهم‌ترین وظیفه‌های کمیته بازنگری قراردادهای نفتی، تهیه متن قرارداد با هدف حفظ منافع دوطرف است، تصریح کرد: باید قراردادها به گونه‌ای تهیه شود که نه تنها با قوانین جمهوری اسلامی سازگار باشد، بلکه دارای جذابیت بوده و منافع دو طرف را (سرمایه‌‌گذار و کارفرما) تامین کند. مدیرعامل سابق مناطق نفتخیز جنوب در تشریح فعالیت‌های کمیته اصلاح قراردادهای بیع متقابل گفت: در این کمیته از متخصصان مختلف در زمینه حقوقی، قراردادی، مالی و فنی برای تهیه و تدوین متن قرارداد استفاده شده و این قرارداد احتمالا از نوع قراردادهای خدماتی است و بیشتر شبیه قراردادهای نوع TSC و بیع متقابل (Buy Back) خواهد بود که در آن جاذبه‌های منطقی بیشتری نسبت به قراردادهای قبلی وجود دارد. وی طولانی تر کردن مدت قرارداد، کاهش ریسک به ویژه در مرحله اکتشاف میدان، سرعت بالاتر بازگشت سرمایه پیمانکار، پرداخت پاداش مناسب درصورت ازدیاد برداشت صیانتی، انتقال فناوری و دانش به معنای واقعی، صیانت از میدان و استفاده از منابع داخلی (Local Content) را از دیگر جاذبه‌های مورد نظر در قراردادهای جدید اعلام و تصریح کرد: پیش بینی می‌شود این نوع قراردادها جذابیت بیشتری نسبت به قراردادهای قبلی برای سرمایه‌‌گذاران داشته باشند، البته در جلسه‌های کمیته در باره انواع قراردادها به‌ویژه قراردادهای مشارکت در تولید و خدمات فنی بحث زیادی شده است. اسپیاری تصریح کرد: صرف استفاده از مدل‌های قراردادی بای بک (Buy Back) و یا مشارکت در تولید (PSA) و قراردادهای خدمات فنی (TSC)ضامن تامین منافع ما نخواهد بود و عقد یک قرارداد مشارکت در تولید به کمک تیم فنی و حقوقی مسلط به زیر و بم‌های قراردادی می‌تواند گاهی بهتر از یک قرارداد نامناسب بیع متقابل باشد. تشریح قراردادهای مشارکت در تولید مدیرعامل سابق مناطق نفتخیز جنوب در تشریح قراردادهای مشارکت در تولید گفت: این نمونه از قراردادها، یک نوع قرارداد پیمانکاری همراه با سرمایه‌‌گذاری است که در استخراج منابع نفت و گاز جهان رایج بوده و بین دولت و یک شرکت یا کنسرسیومی از شرکت‌ها به عنوان پیمانکار و سرمایه‌‌گذار منعقد می‌شود و در این نوع قراردادها پیمانکار با پذیرش ریسک به توسعه منابع پرداخته و در صورت موفقیت، هزینه‌های سرمایه‌ای و عملیاتی خود را از محل بخشی از تولید جبران و سهمی نیز به عنوان سود دریافت می‌کند. اسپیاری افزود: براساس این قرارداد (مشارکت در تولید) مالکیت نفت و گاز مخزن متعلق به دولت میزبان است و البته این نوع قرارداد می‌تواند به شکل‌های دیگری مانند مشارکت در سرمایه‌‌گذاری یا مشارکت در سود نیز اجرایی شود. به گفته وی هم‌اکنون سه نوع قرارداد در صنعت نفت و گاز استفاده می‌شود که حدود٦٠ تا ٦٥ درصد قراردادها امتیازی، ٣٠ تا ٣٥ درصد قراردادهای مشارکت در تولید و دو درصد قراردادهای خدماتی است. عضو کمیته بازنگری قرارداد‌های نفتی گفت: برای استفاده از قراردادهای مشارکت در تولید (PSA) از نظر حقوقی منعی وجود ندارد، زیرا در ماده ٣ قانون وظایف و اختیارهای وزارت نفت (مصوب اردیبهشت ١٣٩١ ) اجازه استفاده از الگوهای جدید قراردادی از جمله مشارکت در تولید به وزارت نفت داده شده است و طیف گسترده‌ای از مسوولان، از جمله افراد مرکز پژوهش مجلس، روسای کمیسیون انرژی مجلس، نمایندگان سازمان بازرسی گروه نفت و استادان حقوقدان دانشگاه‌ها و استادان حوزه علمیه روی این نوع قراردادها کار کرده‌اند و می‌توانند در این زمینه کمک قابل توجهی به وزارت نفت کنند. وی تصریح کرد: پیشنهاد می‌شود توسعه حداقل دو میدان مشترک به یک کنسرسیوم ایرانی ـ خارجی در قالب قرارداد PSA واگذار شود و پس از بررسی و انجام اصلاح‌های لازم، نمونه قراردادی برای همه عقود قرارداد با شرکت‌های خارجی و داخلی تعمیم داده شود. ترجیح قراردادهای مشارکت در تولید در میادین با ریسک بالا اسپیاری گفت: قرارداد مشارکت در تولید را بیشتر ترجیح می‌دهم، به ویژه برای میدان‌های مشترک یا میادینی که در حوزه زاگرس بوده و ریسک بالایی دارند، زیرا انعطاف‌پذیری و جذابیت بیشتری نسبت به قراردادهای موجود و پیمانکار تا پایان تولید، حضور دارد و نسبت به صیانت مخزن نظارت و توجه بیشتری خواهد داشت، همچنین در انتقال تکنولوژی‌های جدید و دانش روز جهان موثرتر عمل خواهد کرد. عضو کارگروه بازنگری قراردادهای نفتی گفت: انعطاف پذیری قراردادهای پیشنهادی با توجه به عوامل موثر از جمله، مشترک بودن میدان، پیچیدگی‌های زمین‌شناسی، حجم و کیفیت ذخایر و میزان ریسک میدان بسیار مهم است، بنابراین PSA ، TSC یا Buy Back بودن قرارداد به خودی خود دلیلی بر برتری نیست و متناسب با شرایط میدان، می‌توان جذاب ترین قرارداد را به پیمانکار با در نظر گرفتن شرایط طرف‌های قرارداد پیشنهاد کرد. وی گفت: نوع و مفاد قرارداد نیز مهم است، می‌توان قرارداد PSA را به گونه‌ای تنظیم کرد که منافع ما را تامین کند؛ همان گونه که کشورهای اروپایی و آمریکایی انجام می‌دهند و بالعکس قرارداد Buy Back را می‌توان به گونه‌ای نوشت که از «قرارداد ترکمانچای» هم بدتر باشد.