غلامعلی رحیمی* بیش از ١٣٠ نوع نفت‌خام در جهان وجود دارد و نفت‌خام برنت که مخلوطی است از انواع نفت‌خام‌های دریای شمال برای قیمت‌گذاری دوسوم نفت‌های خامی که در جهان مبادله می‌شود، مورد استفاده قرار می‌گیرد، اما نفت‌خام وست تگزاس اینترمدیت (WTI) عمدتا برای قیمت‌گذاری نفتی که در بازار آمریکا مصرف می‌شود به کار می‌رود بنابراین مسائل مرتبط با تقاضای محلی می‌تواند به میزان قابل توجهی بر قیمت این نفت‌خام شاخص تاثیر‌بگذارد. نفت‌خام وست تگزاس اینترمدیت یک نوع نفت‌خام محصور در ناحیه Midwest آمریکا است و تنها افزایش تقاضا از سوی پالایشگاه‌های این منطقه می‌تواند میزان ذخایر پایانه کوشینگ اوکلاهما را کاهش داده و موجب افزایش قیمت آن شود. ساخت خطوط لوله‌ای برای انتقال نفت از پایانه کوشینگ به بخش خلیج‌مکزیک آمریکا نیز می‌تواند میزان ذخایر را کاهش دهد. این دو نوع نفت‌خام جزو نفت‌خام‌های سبک و شیرین هستند که به دلیل سهولت نسبی پالایش، مطلوب‌ترین نوع نفت‌خام به شمار می‌روند. یکی از بارزترین ویژگی‌های بازار جهانی نفت طی ۳ سال گذشته پیش افتادن بهای نفت‌خام برنت از بهای نفت‌خام وست تگزاس اینترمدیت در داد و ستدهای جهانی به دلیل کاهش تولید نفت‌خام دریای شمال و نیز کاهش نفت‌خام‌های مشابه برنت نظیر نفت‌خام نیجریه در بازار و نیز افزایش تقاضای نفت‌خام در بازار آسیا بوده است. بر خلاف روند چند سال اخیر، فاصله قیمتی نفت‌خام‌های برنت دریای شمال و وست تگزاس اینترمدیت طی ۲ ماه گذشته از یک روند نزولی قابل توجه برخوردار بوده و در معاملات ساعات نخست بازارهای جهانی در روز پایانی هفته گذشته، شاخص وست تگزاس اینترمدیت با رسیدن به مرز ۳۲/۱۰۹ دلار توانست حدود ٥ سنت بالاتر از شاخص برنت معامله شده و پس از حدود ٣٣ ماه به برتری قیمت شاخص نفت‌خام برنت پایان دهد. آخرین باری که شاخص وست تگزاس اینترمدیت گران‌تر از شاخص برنت بود، مربوط به اکتبر سال ٢٠١٠ است. در فوریه سال جاری بهای شاخص نفت‌خام برنت در بیشترین میزان خود بیش از ٢٣ دلار بالاتر از وست تگزاس اینترمدیت بود. بر اساس آمار معاملات بازارهای جهانی نفت‌خام، قیمت هر بشکه نفت‌خام برنت دریای شمال در معاملات پایان روز جمعه ۱۹ ژوئیه بشکه‌ای ۰۷/۱۰۸ دلار معامله شد و این درحالی است که نفت‌خام وست تگزاس اینترمدیت در بازار آمریکا نیز با حذف فاصله خود با نفت‌خام برنت با قیمتی معادل ۰۵/۱۰۸ دلار در هر بشکه (بالاترین حد خود در بیش از ١٦ ماه گذشته) دادوستد شد. اختلاف قیمت نفت‌خام برنت با وست تگزاس اینترنت مدیت از اوایل ماه ژوئن به دلیل کاهش مداوم و قابل توجه سطح ذخیره‌سازی‌های نفت‌خام آمریکا به دنبال بهبود تقاضای نفت‌خام در این منطقه (افزایش سطح خوراک پالایشگاهی آمریکا) و نیز تشدید بحران اقتصادی منطقه یورو و تضعیف تقاضای نفت‌خام در بازار اروپا، به میزان قابل توجهی کاهش یافته و در پایان هفته گذشته به کمتر از ۲ سنت در هر بشکه رسیده است. *کارشناس موسسه مطالعات انرژی