پس از رشد بالای ۲۰درصدی، قیمت نفت در هفته گذشته افت کرد
جاده زیگزاگی طلای سیاه
با وجود کاهش هفتگی، نفت در مسیری صعودی قرار دارد و ریستاد انرژی قیمت ۲۴۰ دلاری نفت را در صورت ادامه تحریم نفت روسیه توسط کشورهای دیگر در تابستان متصور است. به نظر می‌رسد برای پایین آمدن قیمت نفت باید انتظار توافق هسته‌‌‌ای ایران و قدرت‌‌‌های جهانی یا یک آتش‌‌‌بس احتمالی بین مسکو و کی‌‌‌یف را داشت، در غیر‌این‌‌‌صورت نفت آنقدر بالا می‌رود تا فشار قیمت‌ها موجب تخریب تقاضا و کاهش بهای آن شود. اما فعلا طلای سیاه داستانی دلگرم‌‌‌کننده برای صادرکنندگان خاورمیانه و هراس‌‌‌انگیز برای مصرف‌کنندگان اروپایی روایت می‌کند.
اولین کاهش هفتگی نفت پس از جنگ
از ۲۴ فوریه (۵ اسفند) که روسیه به اوکراین حمله نظامی کرد، یک هفته با رشد بیش از ۲۰درصدی برای دو شاخص مهم نفتی رقم خورد و هفته گذشته با کاهش آنها. نفت یکی از پرنوسان‌‌‌ترین مقاطع را در تاریخ خود می‌‌‌گذراند چراکه در طول هفته گذشته دست‌‌‌کم برای برنت، معاملات در محدوده ۳۳ دلاری انجام شده است.
به گزارش بلومبرگ، در این هفته این شاخص جهانی ۶/ ۴درصد افت کرد و بالای ۱۱۲ دلار بر بشکه بسته شد. همزمان وست‌تگزاس‌اینترمدییت (نفت خام آمریکا) هم ۵/ ۵درصد پایین آمد و با سطح بیش از ۱۰۹ دلار در هر بشکه به کار خود در هفته گذشته پایان داد. هر دوی این شاخص‌‌‌ها روز دوشنبه به اوج خود از سال ۲۰۰۸ رسیدند و در مقطعی برنت تا ۱۳/ ۱۳۹ دلار و وست‌تگزاس تا ۵/ ۱۳۰ دلار هم پیش رفتند. با این حال، افت شدید آنها در روز چهارشنبه که بیش از ۱۳درصد برای برنت و ۱۲درصد برای وست‌تگزاس بود، موجب شد با وجود رشد ابتدا و پایان هفته، در کل شاهد کاهش آنها باشیم.
جالب اینکه کاهش شدید روز چهارشنبه تنها یک روز پس از اعلام آمریکا و بریتانیا برای ممنوعیت واردات نفت و فرآورده‌‌‌ها به کشورهایشان رخ داد. به نظر می‌رسد بررسی بیشتر معامله‌‌‌گران در مورد این تصمیمات که با فرجه ۴۵ روزه برای واردکنندگان آمریکایی که در حال حاضر برای خرید نفت از روسیه قرارداد دارند و چند ماهه تا پایان سال برای خریداران بریتانیایی همراه بود، موجب سقوط قیمت در روز چهارشنبه شد. با ادامه جنگ روسیه و اوکراین و همین‌طور مکث مذاکرات وین بین ایران و قدرت‌‌‌های جهانی بهای نفت جمعه رشد را تجربه کرد.
بخش بزرگی از این صنعت در حال حاضر از خرید محموله‌‌‌های نفت روسی امتناع می‌کنند. در آخرین رویدادی که چنین چیزی را نشان داد، هیچ خریداری برای مناقصه نفت تولید شده در شرق دور روسیه پیدا نشد. طارق ظهیر، یکی از اعضای مدیریتی برنامه کلان جهانی در Tyche Capital Advisors در این مورد گفت: «نوسان به این زودی محو نخواهد شد.» او افزود که می‌توان افزایش ۵ تا ۱۰ دلاری قیمت را «در یک چشم به هم زدن» دید چراکه هم بازار با محدودیت عرضه مواجه است و هم ریسک‌های ژئوپلیتیک وجود دارند.
فشار افزایشی تورم که در سراسر بازارهای کالایی مشاهده می‌شود، بانک‌ها را وادار کرده یک فاز ریاضتی پولی را که ممکن است ریکاوری اقتصادی را خفه کند، مورد بررسی قرار دهند. ریستاد انرژی اخیرا پیش‌بینی کرده اگر کشورها به تحریم واردات نفت روسیه ادامه دهند، برنت می‌تواند به ۲۴۰ دلار بر بشکه در تابستان برسد. در همین حال گلدمن ساکس می‌‌‌گوید تخریب تقاضا تنها راه مهار قیمت‌های بالاست.
در این میان، پاول هورسنل رئیس تحقیقات کالایی در استاندارد چارترد می‌‌‌گوید: «نوسانات شدید روزانه شاید نکاتی در مورد چند چیز بیان کند: درجه عدم‌قطعیت، ماهیت جریان خبرها، سرریز از برخی بازارهای پرهرج و مرج فیزیکی و سطوح نقدینگی نسبتا پایین در برخی نقاط.»
افزایش اقدامات تنبیهی علیه روسیه این نگرانی را به دنبال داشته که بازار نفت که پیش از این هم با محدودیت عرضه مواجه بود، به دلیل نبود ۵میلیون بشکه نفت صادراتی این کشور، بیش از پیش با کمبود رو‌‌‌به‌‌‌رو شود. اما اوپک تاکید کرده که کمبودی در بازار وجود ندارد و به افزایش ۴۰۰هزار بشکه‌‌‌ای عرضه خود در هر ماه ادامه می‌دهد.
چهارشنبه یک مقام اماراتی خواهان افزایش سریع‌‌‌تر تولید اوپک‌‌‌پلاس شد اما وزیر انرژی این کشور پس از آن اعلام کرد به تصمیمات این اتحاد پایبند می‌‌‌ماند. عدم‌واکنش اوپک‌‌‌پلاس امر عجیبی نیست چراکه روسیه مهم‌ترین عضو غیراوپکی آن است و تاکنون در مقابل درخواست مصرف‌کنندگان برای استخراج بیشتر مقاومت کرده است. آنها استدلال می‌کنند که جهش قیمت‌ها به دلیل تنش‌‌‌های ژئوپلیتیک و نه کمبود عرضه رخ داده است.
مکث مذاکرات وین، عامل افزایشی طلای سیاه
آمریکایی‌‌‌ها در تلاش برای پیدا کردن بشکه‌‌‌هایی که بتواند جایگزین نفت نامحبوب این روزهای روسیه شود، هنوز به نتیجه ملموسی نرسیده‌‌‌اند. عربستان و امارات و در کل اوپک‌‌‌پلاس تاکنون در مورد این خواسته ایالات متحده سکوت کرده‌‌‌اند و به‌‌‌نظر می‌رسد در آینده هم با این کشور همسو نشوند. از سوی دیگر، در صورت برداشته شدن تحریم‌ها علیه ونزوئلا که در روزهای گذشته خبر مذاکرات بین دو کشور منتشر شد، حدود ۴۰۰هزار بشکه در روز تولید این کشور افزایش خواهد یافت. اما مهم‌ترین عاملی که بازار تا حدود زیادی هم روی آن حساب کرده بود، احیای برجام و بازگشت حدود یک‌میلیون بشکه در روز نفت ایران به بازار جهانی بود. با این حال، در روزهای گذشته گفته شد که روسیه و چین در دقیقه ۹۰ مذاکرات درخواست‌‌‌هایی از آمریکا داشته‌‌‌اند که منجر به مکث مذاکرات در روز جمعه شد. اما برخی منابع داخلی دلیل این تنفس را خواسته‌‌‌های آمریکا عنوان می‌کنند.
به گزارش بارونز، افزایش تولید ایران نخواهد توانست غیبت بشکه‌‌‌های روسی را به‌‌‌طور کامل جبران کند. در حال حاضر، ممنوعیت واردات نفت روسیه در آمریکا فقط ۲۰۰هزار بشکه در روز از نفت صادراتی این کشور را تحت‌تاثیر قرار خواهد داد. دیگر کشورها روی کاغذ به نفت روسیه دسترسی دارند اما در عمل، حدود دوسوم صادرات روسیه به اروپا (نزدیک به ۲میلیون بشکه در روز) موفق به یافتن خریدار در روزهای گذشته نشده است. بانک‌ها و شرکت‌های حمل‌‌‌و‌‌‌نقل نمی‌‌‌خواهند ریسک تجارت با روسیه را متحمل شوند.
بدون بشکه‌‌‌های ایرانی یا عرضه اضافی عربستان، احتمالا بازار در هفته‌‌‌های آینده در یک کسری بزرگ قرار خواهد گرفت که این امر می‌تواند یک کف تازه برای قیمت نفت در غیاب یک آتش‌‌‌بس بین مسکو و کی‌‌‌یف ایجاد کند.
کمبود دیزل موجب جهش تاریخی نفت می‌شود؟
جان کمپ، ستون‌‌‌نویس خبرگزاری رویترز در تحلیلی می‌‌‌گوید که انبارهای جهانی دیزل و دیگر فرآورده‌‌‌های میان‌‌‌تقطیری به پایین‌‌‌ترین سطح فصلی از سال ۲۰۰۸ رسیده است؛ زمانی که کمبود مشابهی در سوخت‌‌‌های حمل‌‌‌و‌‌‌نقل و صنعتی کمک کرد قیمت نفت به اوج تاریخی خود برسد. به گفته کمپ، در سه منطقه آمریکا، اروپا و سنگاپور در مجموع انبارهای فرآورده‌‌‌های میان‌‌‌تقطیری ۱۱۰میلیون بشکه کاهش نسبت به سال گذشته در همین مقطع نشان می‌دهد چراکه مصرف به‌‌‌طور پیوسته از تولید بالاتر بوده است.
تقاضای دیزل و میان‌‌‌تقطیری‌‌‌ها بسیار با چرخه اقتصادی مرتبط است. ریکاوری سریع پس از پاندمی موجب بهبود مصرف آنها شده است. همزمان پالایشگران از تصفیه نفت خام با ظرفیت کامل امتناع کرده‌‌‌اند تا انبارها را خالی کنند. اما ادامه تخلیه ذخایر سوخت‌‌‌های تقطیری دیگر کمکی نمی‌‌‌کند. باید تولید این سوخت‌‌‌ها در پالایشگاه‌‌‌ها برای یک دوره افزایش یابد تا ذخایر به حد قابل قبولی برسند. ظرفیتی هم برای این کار وجود دارد اما افزایش پالایش نفت خام، کمبود سوخت را به کمبود نفت تبدیل می‌کند.
بنابراین چنین کمبودی از نظر کمپ این تهدید را به دنبال دارد که قیمت نفت به اوج تاریخی سال ۲۰۰۸ (۱۴۷ دلار در هر بشکه) برسد. البته با احتساب تورم ۱۴ ساله، نفت ۱۴۷ دلاری آن زمان، معادل نفت ۱۹۶ دلاری در حال حاضر است.
