اوپک‌پلاس به برنامه قبلی افزایش عرضه خود پایبند ماند
جهش ۱۵درصدی نفت در ۳ روز
رکوردشکنی شاخص‌‌‌های نفتی همزمان با جنگ
شاخص‌‌‌های نفتی از زمان شروع هفته‌کاری با رشدی حدودا ۱۵درصدی در حال ثبت رکوردهای تازه‌‌‌ای در بازار هستند، زیرا پیامدهای تحریم‌های شدید علیه صادرکنندگان کلیدی روسیه، باعث ایجاد سردرگمی و وحشت در میان تاجران جهانی نفت خام، شرکت‌های کشتیرانی و واردکنندگان شده است. در روز چهارشنبه، افزایش نگرانی‌ها از اختلال در عرضه به دنبال تحریم‌های شدید علیه بانک‌های روسی در بحبوحه تشدید جنگ در اوکراین، باعث شد تاجران نفتی به دنبال جست‌وجوی منابع جایگزینی برای نفت روسیه در بازاری باشند که در حال حاضر در اوج محدودیت‌های خود قرار دارد.
تا زمان نگارش این گزارش در ساعت ۱۶:۲۰ روز چهارشنبه به وقت تهران، بهای هر بشکه نفت وست‌تگزاس‌اینترمدییت با افزایشی ۲۸/ ۶ دلاری به ۶۹/ ۱۰۹ دلار رسیده است که نمایانگر رشد ۰۷/ ۶درصدی قیمت این شاخص نسبت به‌روز سه‌شنبه است. شاخص آمریکایی وست‌تگزاس‌اینترمدییت در صبح روز چهارشنبه با بهای بیش از ۱۱۰ دلار در هر بشکه معامله شد که بالاترین سطح قیمتی این شاخص از ماه آگوست سال ۲۰۱۳ تاکنون محسوب می‌شود.
شاخص نفتی معاملات آتی برنت نیز با رشدی ۶۶/ ۶ دلاری با قیمت ۶۳/ ۱۱۱ دلار در هر بشکه معامله شد که افزایشی ۳۴/ ۶درصدی نسبت به بهای بسته شده جلسه معاملاتی پیشین را نشان می‌دهد. شاخص نفتی برنت در صبح روز چهارشنبه در ابتدا جهشی ۸ دلاری داشت و توانست با رسیدن به اوج قیمتی ۰۲/ ۱۱۳ دلار در هر بشکه، رکورد تازه‌‌‌ای به ثبت برساند که از ژوئن ۲۰۱۴ تاکنون در بازار دیده نشده بود.
پلتس میگوید که نوسانات شدید قیمتی در بازار معاملات آتی طلای سیاه، به دنبال تغییرات شدیدی هستند که در بازار فیزیکی نفت خام مشاهده می‌شود. همچنین پلتس میگوید که شاخص نفتی برنت که معیار کلیدی مورد استفاده برای قیمت‌گذاری حدود دو سوم نفت خام جهان است، توانسته رکوردهای تاریخی جدیدی ثبت کند. در همین حال، بهای شاخص نفتی اورال روسیه با ثبت رکوردی عجیب، ۱۸ دلار پایین‌‌‌تر از بهای شاخص برنت معامله شد.
کاهو بو، تحلیلگر آسیایی در موسسه مشاوره ریسک وریسک مپلکرافت گفت: «به دلیل گزینه‌‌‌های محدود در بازار، هرگونه اختلال در صادرات انرژی روسیه منجر به بحران انرژی دیگری در اروپا خواهد شد.»
اگرچه از یک سو ایالات متحده خواستار آزادسازی ذخایر جهانی نفت شده، اما قیمت نفت در صورت عدم‌ورود جایگزین‌‌‌های قابل‌توجهی برای عرضه، احتمالا بالای ۱۰۰ دلار در هر بشکه باقی می‌‌‌ماند. گفتنی است که صادرات نفت روسیه حدود ۸درصد از عرضه جهانی را به خود اختصاص داده است. به‌‌‌رغم اینکه غربی‌‌‌ها مستقیما تحریم‌هایی بر صادرات انرژی روس‌‌‌ها اعمال نکرده‌‌‌اند، اما بازرگانان نفتی آمریکایی در هاب‌‌‌های تجاری نیویورک و خلیج آمریکا از معامله نفت خام روسی دوری می‌کنند.
به‌‌‌رغم تمام تلاش‌‌‌هایی که از سوی آمریکا و برخی متحدانش برای کنترل قیمت نفت انجام شده، به نظر میرسد عرضه بازار نفت در قیاس با تقاضای موجود، هر لحظه در حال محدودتر شدن است و بهای طلای سیاه خیال پایین آمدن ندارد. از همین رو، روز سه‌شنبه کشورهای عضو آژانس بین‌المللی انرژی در اقدامی هماهنگ خبر از آزادسازی ۶۰میلیون بشکه نفت خام دادند، اما این تلاش کاملا ناموفق بود و پس از اعلام خبر آزادسازی این ذخایر، بهای طلای سیاه مجددا افزایش یافت. طبق اعلام آژانس بین‌المللی انرژی به ریاست ایالات متحده آمریکا، در ماه آینده روزانه حدود ۲میلیون بشکه در روز از ذخایر استراتژیک نفت آزاد خواهد شد تا به بازار پیامی قوی ارسال کند که تهاجم روسیه به اوکراین، قرار نیست کمبودی در بخش عرضه ایجاد کند.
همچنین در اقدامی که احتمالا به محدودیت عرضه در بازار دامن خواهد زد، خریداران به دلیل نگرانی‌های تحریمی از نفت خامی که از طریق خط لوله CPC از مبدا قزاقستان انتقال پیدا می‌کند، اجتناب می‌‌‌ورزند.
روسیه در تنگنای تحریم‌های غربی
افت شدید قیمت اورال روسیه که مهم‌ترین گرید نفتی این کشور محسوب می‌شود، در کنار تحریم‌ها، محدودیت‌ها و فشار گسترده از سوی غرب و شرکت‌های غربی، وضعیت را برای بازار نفت و بالاخص روس‌‌‌ها دشوار کرده است. ناگفته نماند که چالش روسیه در حال حاضر بیشتر حول اطمینان پیدا کردن شرکای خارجی آنها در تجارت انرژی می‌‌‌چرخد، در حالی که پیامدهای وحشت کنونی بازار جهانی نفت خام و گاز طبیعی دامن‌گیر کشورهای مصرف‌کننده نفت خام و خریدار گاز طبیعی خواهد شد.
تاثیر منفی این امر بر فعالیت‌های صنعتی از یک سو و شعله‌‌‌ور شدن هرچه بیشتر آتش تورم و نارضایتی عمومی در نتیجه افزایش بهای کالاها و سوخت، چالشی بسیار جدی برای دولت‌‌‌های غربی است و می‌تواند به کنار رفتن بسیاری از احزاب حاکم در کشورهای غربی منجر شود. با این وجود، به نظر میرسد تحریم‌هایی که بخشی از آنها دور از انتظار بود، همچنان علیه روسیه اعمال خواهند شد و اراده آمریکا و متحدانش برای مهار روسیه از طریق تحریم‌ها بدون خدشه باقی مانده است.
با وجود آنکه تحریم‌های علیه روسیه، عمدتا بخش مالی این کشور را هدف قرار داده‌‌‌اند، اما اکنون در حال گسترش هستند و دامنه آنها به نفت نیز میرسد. در روز سه‌شنبه، بریتانیا لنگر انداختن همه نفتکش‌‌‌های متعلق به روسیه در بنادر بریتانیا را ممنوع کرد. این در حالی است که پیش‌تر کانادا نیز به دستور جاستین ترودو واردات نفت از روسیه را ممنوع کرده بود. در همین حال، گزارش‌هایی منتشر شده که نشان می‌دهد برخی از پالایشگاه‌‌‌های اروپایی نیز دیگر برای تامین خوراک موردنیاز خود از گرید نفتی اورال و خوراک روسی استفاده نخواهند کرد.
عدم‌تمایل برخی خریداران به خرید محموله‌‌‌های روسی به سود نفت خام دریای شمال و به طور مشخص گریدهای فورتیز بریتانیا و یوهان سوردروپ نروژ است، هر چند که حجم در دسترس این گریدها به هیچ عنوان قابل مقایسه با اورال روسیه نیست.
در همین حال، غول‌‌‌های انرژی جهانی چون اکسون موبیل، شل، بی‌‌‌پی، شورون، توتال انرجیز و اکوینور نروژ در روزهای اخیر به صورت جداگانه خبر از اقداماتی علیه روسیه و قطع همکاری در پروژه‌‌‌های نفتی یا محدود کردن آنها داده‌‌‌اند.
با این حال جن ساکی، سخنگوی کاخ سفید در چرخشی آشکار نسبت به مواضع پیشین دولت آمریکا، اعلام کرد که دست ایالات متحده برای اعمال تحریم‌ها علیه صنعت نفت و گاز روسیه بسیار باز است و افزود که واشنگتن در حال سنجش تاثیر احتمالی چنین تحریم‌هایی بر بازارهای جهانی و قیمت انرژی در ایالات متحده است. بایدن پیش‌تر تهدید کرده بود که اگر تهاجم روسیه به اوکراین ادامه پیدا کند، آمریکا می‌تواند مانع از تجارت نفت روسیه شود.
اوپک‌پلاس؛ پایبند به افزایش تدریجی عرضه
به گزارش خبرگزاری بلومبرگ، مقامات اوپک‌پلاس روز چهارشنبه در نشست کم‌اهمیتی که تحت‌‌‌الشعاع آشفتگی بازار در نتیجه جنگ در اوکراین بود، برای احیای روزانه ۴۰۰هزار بشکه از جریان به عرضه توافق رسیدند. اوپک‌پلاسی‌‌‌ها به افزایش تولید اندک برنامهریزی شده خود پایبند ماندند، زیرا عربستان سعودی و امارات متحده عربی به عنوان وزنه‌‌‌های اصلی اوپک، به‌‌‌رغم تشدید تحریم‌ها علیه مسکو، به توافق خود با روسیه درباره بازار نفت پایبند هستند.
ادامه استراتژی تغذیه قطره چکانی بازار توسط اوپک‌پلاس، به معنای آن است که قدرت‌‌‌‌‌‌های اوپک‌پلاس قصد دارند فشار کشورهای مصرف‌کننده بر سر افزایش قیمت‌ها و درخواست ایالات متحده برای منزوی کردن مسکو را رد کنند و مانع افزایش تولید بیش از سطوح برنامهریزی شده در ماه آوریل شوند. آمریکا بارها گفته که مایل است شاهد افزایش تولید هرچه بیشتر اوپک‌پلاس باشد، اما ریاض تاکنون در برابر درخواست‌‌‌های ایالات متحده برای افزایش تولید سریع‌‌‌تر از برنامه کنونی، مقاومت کرده است. همچنین باید مدنظر داشت که تنها چند کشور عضو اوپک‌پلاس مانند عربستان سعودی و امارات هستند که ظرفیت اضافه‌‌‌ای برای تولید بیشتر دارند. این ائتلاف در حال حاضر ۶/ ۲میلیون بشکه در روز کاهش تولید دارد که انتظار می‌رود تا پایان سپتامبر به بازار افزوده شوند.
در همین حال، نظرسنجی رویترز نشان داد تولید نفت اوپک در فوریه برای نخستین بار از سپتامبر، از افزایش تولید برنامهریزی شده تحت توافق اوپک‌پلاس، فراتر رفت. نظرسنجی رویترز نشان داد اوپک در فوریه ۳۹/ ۲۸میلیون بشکه در روز نفت تولید کرد که ۴۲۰هزار بشکه در روز بالاتر از ژانویه و بالاتر از ۲۵۴هزار بشکه در روز افزایش تولید تصویب شده برای این گروه تحت توافق عرضه اوپک‌پلاس بود. گفتنی است که با وجود افزایش عرضه اوپکی‌‌‌ها، آنها همچنان کمتر از تعهدات خود تولید می‌کنند و نرخ پایبندی آنها به توافق در ماه فوریه ۱۳۶درصد بوده است. گفتنی است که منابعی در اوپک‌پلاس به بلومبرگ گفته‌‌‌اند که روسیو ناهل، وزیر انرژی مکزیک در جلسه روز چهارشنبه سوالی در مورد تولید نفت روسیه مطرح کرده، اما هیچ بحث واقعی در این زمینه شکل نگرفت.
