توسعه چاه‏‏‏‏‏‌محور؛ برنامه جدید صنعت نفت

  وزیر نفت در ادامه اظهار کرد که هم‌اکنون ۸۴۰میلیون مترمکعب گاز شیرین به شبکه سراسری تزریق می‌شود و این رقم باید طبق برنامه ششم به ۲/ ۱ میلیارد مترمکعب برسد و در همین راستا، از سال آینده تولید و عرضه گاز افزایش می‌یابد و تا ۵ سال دیگر به این ظرفیت خواهیم رسید. اوجی با اشاره به میزان مصرف گاز بسیار بالای کشور تاکید کرد که در زمینه بهینه‌‌‌‌‌‌سازی مصرف انرژی به کمک دانش‌‌‌‌‌‌بنیان‌‌‌‌‌‌ها نیاز داریم. وزیر نفت همچنین وعده داد که طی ۴ تا ۵ سال آتی مشکل سوزاندن گازهای مشعل با همکاری شرکت‌‌‌‌‌‌‌های دانش‌‌‌‌‌‌بنیان حل خواهد شد.

محسن خجسته‌‌‌‌‌‌مهر، مدیرعامل شرکت ملی نفت نیز در این مراسم از پایان دوران نفت ارزان گفت و ۳۰‌درصد از منابع هیدروکربوری کنونی کشور را قابل برداشت دانست. معاون وزیر نفت همچنین اظهار کرد که منابع زیرزمینی کشور مزیت رقابتی ما نیست و زمانی به مزیت تبدیل می‌شود که به کمک فناوری به ثروت تبدیل شده باشد. گفتنی است که در بخش پایانی این مراسم نیز زلفی‌‌‌‌‌‌گل و ستاری سخنرانی کردند.

   استفاده از دانش‌‌‌‌‌‌بنیان‌‌‌‌‌‌ها برای افزایش بهره‌‌‌‌‌‌وری ۷۰۰ حلقه چاه

جواد اوجی، وزیر نفت در این مراسم با اشاره به سیاست‌های اقتصاد مقاومتی اظهار کرد: «بیش از ۵۰‌درصد صادرات کشور، محصولات خام و نیمه‌خام هستند که این امر ضعف بزرگی برای کشور به‌شمار می‌‌‌‌‌‌آید، بنابراین استفاده از شرکت‌های دانش‌بنیان در این زمینه می‌تواند علاوه‌بر تولید ارزش‌افزوده، اشتغال‌‌‌‌‌‌زایی و ارزآوری برای کشور به‌همراه داشته باشد.‌» وزیر نفت در ادامه نیاز صنعت نفت به دانش‌‌‌‌‌‌بنیان‌‌‌‌‌‌ها و فناوری‌های نو را برجسته کرد و گفت: «بیش از ۱۱۵‌سال از اکتشاف نفت در ایران می‌گذرد، اما متاسفانه همچنان در بخش زیادی از روش‌های تولیدی بالادست و پایین‌‌‌‌‌‌دست صنعت نفت، از روش‌های سنتی استفاده می‌شود.‌» وزیر نفت در ادامه به توانمندی شرکت‌های دانش‌‌‌‌‌‌بنیان اشاره کرد و گفت که در برخی از چاه‌‌‌‌‌‌های نفتی تولید از ۵۰ هزار بشکه نفت به هزار بشکه رسیده و با استفاده از شرکت‌های دانش‌بنیان می‌توان تولید را افزایش داد. اوجی همچنین با اشاره به برنامه جدید صنعت نفت اظهار کرد: «در بحث قراردادهای نفت و گاز برای توسعه میدان‌‌‌‌‌‌ها، میدانی به شرکت داخلی یا خارجی با هزینه سنگینی برای حفظ و نگهداشت یا افزایش تولید واگذار می‌شود؛ در برنامه جدیدی که صنعت نفت مدنظر دارد، جدا از بحث توسعه مخزن‌‌‌‌‌‌محور، نگاه چاه‌‌‌‌‌‌محور خواهد بود.‌» وی در ادامه به‌وجود بیش از ۵۵۰۰ حلقه چاه نفت و گاز در ۴۰۰ میدان نفتی و گازی کشور اشاره کرد و گفت: «با استفاده از توان شرکت‌های دانش‌بنیان قادر خواهیم بود که ظرفیت تولید سالانه شاید بیش از ۸۰ میلیون بشکه را از این چاه‌‌‌‌‌‌های کم‌‌‌‌‌‌بازده و کم‌‌‌‌‌‌بهره با کمترین سرمایه و ریسک داشته باشیم.‌» جواد اوجی در ادامه به زمان یک سال تا یک سال و نیمی و هزینه ۱۰ تا ۱۲ میلیون دلاری حفاری و ایجاد هر حلقه چاه نفتی یا گازی اشاره کرد و گفت که این در حالی است که با برنامه‌‌‌‌‌‌ریزی مطلوب شرکت ملی نفت و با استفاده از توان شرکت‌های دانش‌‌‌‌‌‌بنیان، می‌توان بیش از ۷۰۰ حلقه از این چاه‌‌‌‌‌‌ها را در زمانی کمتر به بازده و بهره‌‌‌‌‌‌وری بالایی برسانیم.‌»

   تولید گاز به ۲/ ۱ میلیارد مترمکعب می‌رسد

اوجی در ادامه سخنانش بر به‌‌‌‌‌‌کارگیری توان شرکت‌های دانش‌‌‌‌‌‌بنیان در زمینه بهینه‌‌‌‌‌‌سازی مصرف انرژی تاکید کرد و اظهار کرد: «اکنون روزانه حدود ۹۷۰ تا ۹۸۰ میلیون مترمکعب تولید گاز غنی داریم که حدود ۸۴۰‌میلیون مترمکعب گاز شیرین به شبکه تزریق می‌شود، این در حالی است که تولید گاز شیرین تزریقی به شبکه سراسری بر اساس برنامه ششم باید به یک‌میلیارد و ۲۰۰‌میلیون مترمکعب برسد که به‌‌‌‌‌‌دلیل نبود سرمایه‌‌‌‌‌‌گذاری از این برنامه عقب هستیم.‌» وزیر نفت با اشاره به برنامه‌‌‌‌‌‌های توسعه میادین مشترک، میدان‌‌‌‌‌‌های مستقل و حفظ، نگهداشت و افزایش تولید، عنوان کرد: «از سال آینده تولید و عرضه گاز افزایش می‌یابد و تا ۵ سال آتی به ظرفیت تولید روزانه یک‌میلیارد و ۲۰۰ میلیون مترمکعب می‌‌‌‌‌‌رسیم.‌»وزیر نفت در ادامه به مساله مصرف فزاینده گاز در کشور پرداخت و تاکید کرد: «با تداوم روند کنونی مصرف گاز کشور، افزایش سالانه ۱۰ تا ۱۲‌درصدی مصرف در بخش خانگی، تجاری و صنایع خواهیم داشت و به این شکل نمی‌توان پاسخگوی روند فزاینده مصرف در آینده بود و باید روی مساله بهینه‌‌‌‌‌‌سازی مصرف انرژی به‌‌‌‌‌‌طور جدی کار کنیم. در این زمینه نیاز است از توان شرکت‌های دانش‌‌‌‌‌‌بنیان بهره بگیریم و همان‌گونه که تولید و عرضه اضافه می‌شود، مصرف هم باید مهار شود.‌» وی به جلوگیری از سوزاندن گازهای همراه نفت به‌عنوان سرمایه‌‌‌‌‌‌ای غنی اشاره و تاکید کرد: «در این حوزه با توانمندی این شرکت‌ها و استفاده از این ظرفیت قادر خواهیم بود طی ۴ تا ۵ سال آتی، طرح‌‌‌‌‌‌های جلوگیری از سوزاندن گازهای همراه نفت و مشعل را به سرانجام برسانیم و از این گازها به‌عنوان خوراک برای واحدهای صنعتی به‌‌‌‌‌‌ویژه صنعت پتروشیمی بهره بگیریم.‌»

اوجی در این‌باره به میزان بالای سوزاندن گازهای همراه در کشور اشاره کرد و گفت که ایران پس از روسیه و عراق، سومین کشور در زمینه سوزاندن گازهای همراه است که ضعف بزرگی است و بی‌‌‌‌‌‌شک نسل‌‌‌‌‌‌های آینده ما را نخواهند بخشید. وزیر نفت به صنایع تکمیلی پتروشیمی هم اشاره‌‌‌‌‌‌ای داشت و افزود: «شرکت‌های داخلی و هلدینگ‌‌‌‌‌‌ها کارهای بسیار ارزشمندی در زمینه تکمیل زنجیره ارزش انجام داده‌‌‌‌‌‌اند و زمینه افزایش اشتغال‌‌‌‌‌‌زایی در مناطق کم‌‌‌‌‌‌برخوردار، تولید ارزش‌افزوده بالا و جلوگیری از خام‌‌‌‌‌‌فروشی را فراهم می‌کنند.‌»

   کمتر از ۳۰‌درصد منابع نفتی و گازی قابل‌برداشت هستند

محسن خجسته‌‌‌‌‌‌مهر، مدیرعامل شرکت ملی نفت نیز در این مراسم با بیان اینکه رویکرد شرکت ملی نفت و وزارت نفت در بخش فناوری و شرکت‌های دانش‌‌‌‌‌‌بنیان اشتراک‌‌‌‌‌‌گذاری است، اظهار کرد: «صنعت نفت چند ویژگی منحصر به‌‌‌‌‌‌فرد و مهم دارد؛ تولیدی، اقتصادی، علمی و جهادی.‌» او در ادامه با بیان اینکه امروز در مجموع ۱۲۰۰میلیارد بشکه معادل نفت‌خام منابع هیدروکربوری در زیر زمین وجود دارد که در ۴۰۰مخزن نفت و گاز جای گرفته‌اند، افزود: «مخازن نفت و گاز ایران در دنیا پیچیده‌‌‌‌‌‌ترین مخازن هستند و شرایط تولید نفت و گاز در دنیا پیچیده‌‌‌‌‌‌تر شده و دوران تولید نفت ارزان گذشته است.‌» معاون وزیر نفت با اشاره به اینکه ۶۰ سال پیش، بیش از ۹۰‌درصد تولید کشور از ۷ میدان بزرگ بود و از هر چاه ۳۰ هزار بشکه نفت تولید می‌‌‌‌‌‌شد، اظهار کرد که اکنون برای همان میزان تولید باید ۱۵ حلقه چاه حفاری شود. وی ادامه داد: «در شرایط فعلی کمتر از ۳۰‌درصد منابع موجود را با فناوری‌های کنونی می‌توان برداشت کرد و این یک معنا دارد؛ اگر می‌‌‌‌‌‌خواهیم این ذخایر زیرزمینی را به ثروت تبدیل کنیم، باید از علم و فناوری کمک بگیریم.‌» خجسته‌‌‌‌‌‌مهر با بیان اینکه علم و فناوری هم ثروت و هم قدرت می‌‌‌‌‌‌آورد و اگر اقتدار می‌‌‌‌‌‌خواهیم باید از علم و فناوری مدد بگیریم، افزود: «از پیروزی انقلاب اسلامی تاکنون بیش از ۸۰ میلیارد بشکه نفت تولید کرده و یک تریلیون دلار نفت فروخته‌ایم، پرسش اساسی این است که سهم فناوری چقدر است؟» مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران با تاکید بر اینکه ذخایر هیدروکربوری مزیت اقتصادی ما است، گفت: «لزوما سرمایه‌‌‌‌‌‌های زیرزمینی ما، مزیت رقابتی ما نیست و زمانی مزیت می‌شود که به مدد علم و فناوری تبدیل به ثروت شود. برای صنایع بزرگ ما این عیب اساسی است که سهمی در فناوری نداشته باشند و این یک هشدار جدی است.‌»

   سوزاندن گازهای همراه ظلم است

محمدعلی زلفی‌‌‌‌‌‌گل، وزیر علوم، تحقیقات و فناوری دیگر سخنران مراسم گرامیداشت روز ملی پژوهش در شرکت ملی نفت بود و گفت که بهترین نوع سرمایه‌‌‌‌‌‌گذاری در کشور، سرمایه‌‌‌‌‌‌گذاری در بخش علم و فناوری است.

او در ادامه با تاکید بر اینکه وزارت علوم آماده همکاری با صنعت نفت است، اظهار کرد که توان نخبگان دانشگاهی را در اختیار صنعت نفت قرار می‌دهیم.  زلفی‌‌‌‌‌‌گل با اشاره به نقش علم و فناوری در صنعت نفت گفت: «در شرایط کنونی جهانی و ملی، خام‌فروشی و خام‌‌‌‌‌‌سوزی مناسب نیست. کشوری که خام‌فروشی می‌کند، نشان‌دهنده این است که برای علم و فناوری سرمایه‌‌‌‌‌‌گذاری شایسته‌‌‌‌‌‌ای انجام نداده است.‌»

وزیر علوم در ادامه گفت که به جای فروش هر بشکه نفت‌خام ۶۰دلاری، اگر به پژوهشگران اعتماد شود؛ محصولاتی تولید خواهد شد که ارزش چند صد دلاری دارند. زلفی‌‌‌‌‌‌گل همچنین در سخنان خود گاز همراهی که در میادین نفتی سوزانده می‌شود را کیمیا خواند و سوزاندن آن را ظلم دانست.  او همچنین خاطرنشان کرد: «پیشنهاد شد تا در لایحه بودجه حداقل ۱۰‌درصد از فروش نفت صرف فرآیند‌هایی شود که از خام‌فروشی جلوگیری شود.‌»

   ستاری: صنعت گاز زاییده انقلاب است

سورنا ستاری، معاون علمی و فناوری رئیس‌‌‌‌‌‌جمهوری آخرین سخنران این مراسم بود و با اشاره به اینکه توسعه عسلویه یکی از مظلومیت‌‌‌‌‌‌های صنعت نفت است، گفت: «در ۲۰ سال اخیر عسلویه از یک بیابان به تمدن صنعتی بزرگی در حاشیه دریا تبدیل شده و عظمت بزرگی است.‌» وی در ادامه اظهار کرد که سالیان سال ساختار نفت این‌گونه نبود که از تولید داخلی استفاده کند و همین ساختار اجازه نمی‌دهد تولیدکننده داخلی محصول خود را عرضه کند.  ستاری در ادامه صنعت گاز را زاییده انقلاب دانست و ضمن اشاره به نقش شرکت‌های دانش‌‌‌‌‌‌بنیان در زمینه بهینه‌‌‌‌‌‌سازی مصرف انرژی گفت: «ما در شرایط تحریمی سومین تولیدکننده گاز جهان هستیم و این موضوع کوچکی نیست؛ اما در عین حال مصرف انرژی کشور بسیار بالاست و باید روی موضوع مصرف انرژی و بهینه‌‌‌‌‌‌سازی آن بیشتر کار کنیم. این نقطه ضعف اصلی است.‌» معاون علمی و فناوری رئیس‌‌‌‌‌‌جمهور همچنین بحث علم و فناوری و ایجاد پارک علم و فناوری را برای صنعت نفت بسیار مهم دانست و اظهار کرد: «یکی از مشکلات استفاده از ساخت داخل در صنعت نفت استاندارد ای‌‌‌‌‌‌پی‌‌‌‌‌‌آی است که به‌‌‌‌‌‌دلیل تحریم نمی‌توان آن را دریافت کرد، اما کارهای خوبی انجام شده تا به‌جای این استاندارد، گواهی تطابق تعلق گیرد و استانداردهای ملی را توسعه دهیم.‌»