«اکونومیست» میزان تاثیر تحریم های آمریکا در منطقه را بررسی کرد
پیچیدگی دیپلماتیک بحران انرژی لبنان
تصاویر مخابره‌شده از لبنان در هنگام ورود کامیون‌های سوخت ایرانی، بیشتر به صحنه استقبال از بازگشت یک قهرمان به خانه می‌ماند. زنان گلبرگ و برنج بر سر کامیون‌ها می‌ریختند و بنرهایی که با عکس سید‌حسن نصرالله به‌عنوان قهرمان «شکستن محاصره» تحمیل‌شده از سوی کشورهای خارجی متخاصم، به استقبال این محموله‌ها رفتند. شاید تصاویر شلیک آرپی‌جی و تیراندازی هوایی در جشن ورود ۴میلیون لیتر گازوئیل به‌این کشور، یک لحظه غیرقابل‌توصیف است که چیزهای زیادی را درباره لبنان امروز می‌گوید. این سوخت برای کاهش بحران انرژی لبنان وارد شده، اما ۴ میلیون لیتر کمتر از مصرف روزانه این کشور است و علاوه بر این، احتمالا بحران سیاسی لبنان را طولانی‌تر هم خواهد کرد زیرا محموله‌های سوختی که حزب‌الله از ایران وارد کرده، طیف وسیعی از تحریم‌های ایالات‌متحده علیه ایران، سوریه و حزب‌الله را نقض کرده است.
در سمت دیگر اما آمریکا هم برنامه خود را برای تامین برق لبنان ارائه کرده که از قضا آن برنامه هم با تحریم‌های آمریکا علیه سوریه ناسازگار است.
لبنان در حال‌حاضر از هر منبعی که ممکن باشد، به‌سوخت نیاز دارد و کشوری که در ۲ سال اخیر دچار بحران اقتصادی بی‌سابقه‌ای شده، نیاز به واردات سوخت و مقرون‌به‌صرفه ساختن آن برای اکثریت جمعیت فقیر دارد. البته این کشور به‌دلیل بحران اقتصادی از همین کار هم عاجز است و مجبور شده به‌طور پیوسته یارانه‌ها را قطع کند و در حال‌حاضر بهای ۲۰ لیتر بنزین در این کشور برابر با ۳۰درصد از حداقل دستمزد ماهانه است که همین رقم هم تنها زمانی معنی دارد که سوخت در دسترس باشد، چرا‌که اغلب سوختی هم وجود ندارد. صف‌های چند کیلومتری بنزین در شهرها، تامین تنها ۲ ساعت برق خانگی، از چرخه خارج‌شدن بسیاری از ژنراتورهای پشتیبان، قطع شبکه آب‌رسانی و مخابرات به‌دلیل کمبود برق مورد‌نیاز تنها بخشی از فاجعه انسانی است که در این کشور با چاشنی کمبود سوخت در حال رخ‌دادن است.
اکونومیست می‌گوید البته بر‌خلاف ادعای بسیاری از سیاستمداران لبنانی و حزب‌الله، این رخدادها تنها نتیجه محاصره از سوی غرب نیست؛ چرا‌که تحریم‌های آمریکا علیه لبنان بیشتر محدود به این گروه شیعه است و نه دولت لبنان.
در حقیقت مشکل انرژی لبنان را باید در سیستم سیاسی فاسد این کشور جست‌وجو کرد. به‌طور مثال جبران باسیل، رهبر حزب جنبش آزاد میهنی لبنان که از مسیحیان مارونی و داماد میشل‌عون، رئیس‌جمهور این کشور است، سال‌هاست که وزارت انرژی لبنان را تحت‌کنترل دارد. باسیل از سال ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۴ هم در سمت وزارت قرار داشت و حزبش نیز با حزب‌الله ائتلافی سیاسی در سال‌های اخیر ایجاد کرده است. باسیل به‌دلیل طرح ساخت نیروگاه در روستای مسیحی‌نشین سلعاتا که حتی به شبکه ملی برق متصل نیست، شدیدا مورد انتقاد قرار گرفت.
او همچنین با طرح‌های نیروگاهی عجیبی که اجرا کرد، نه‌تنها به نتیجه‌ای نرسید؛ بلکه هزینه‌های مالی و زیست‌محیطی بسیار زیادی را به این کشور تحمیل کرد.
برنامه آمریکایی علیه تحریم‌های آمریکایی
در شرایطی که حزب‌الله به‌عنوان یک ناجی عمل می‌کند، آمریکا و متحدانش برنامه خود را برای تامین انرژی لبنان ارائه کرده‌اند که متکی به خط لوله گاز عرب و انتقال گاز مصر به‌لبنان است. مصر پس از بهار عربی با مشکل کمبود گاز روبه‌رو شد، اما تصویر امروز شرق‌مدیترانه کاملا متفاوت است. مصر در سال ۲۰۱۸ تولید از میادین عظیم گازی مدیترانه را آغاز کرد و اسرائیل هم بهره‌برداری از منابع عظیمی را کلید زد که بخشی از آن با خط لوله به مصر و سپس به‌اروپا ارسال می‌شود. برخی از گروه‌های لبنانی حالا می‌گویند که در صورت واردات گاز از مصر، باید اطمینان حاصل شود که هیچ گازی از اسرائیل به‌لبنان نیامده است اما همین طرح آمریکایی هم با موانع آمریکایی روبه‌رو است، چرا‌که این خط لوله از سوریه عبور می‌کند و هزینه ترانزیت گاز را دولت بشار اسد به‌صورت نقدی یا غیر‌نقدی دریافت خواهد کرد.
برنامه دیگر آمریکا هم واردات برق برای لبنان از اردن است که این طرح هم از طریق سوریه قابل اجرا است و می‌تواند به حل چالش خاموشی در سوریه هم کمک کند. اما هر دو این طرح‌ها، قانون تحریمی سزار علیه دولت اسد را نقض می‌کند. ضمن آنکه باید یادآور شد که تمام این سناریوها مفروضات هستند، چرا‌که سوریه در ابتدا باید تمام زیرساخت‌های تخریب‌شده و فرسوده خود را بازسازی کند. اما به‌هر حال آمریکا در حال‌حاضر برای اجرای هر‌کدام از طرح‌هایش به‌سوریه نیاز دارد و از سوی دیگر کماکان به استفاده از تحریم‌ها به‌عنوان سلاحی علیه سوریه و برای منزوی نگه‌داشتن آنها متمایل است. با این حال شرکای منطقه‌ای آمریکا در حال احیای روابط خود با سوریه هستند و می‌خواهند این کشور را به کارگزار انرژی لبنان تبدیل کنند.
تحریم‌های بی‌اثر
در طرف مقابل هم محموله‌های سوخت ایران بسیاری از تحریم‌های آمریکا را نادیده گرفته‌اند و آمریکا با وجود توقیف چند نفتکش ایرانی در گذشته، هیچ اراده و توانی برای توقف محموله‌های سوخت ارسالی به‌لبنان را نداشت. این واردات سوخت از ایران می‌تواند لبنان را با تحریم‌های جدیدی روبه‌رو کند، هر‌چند دولت این کشور می‌گوید که معامله با ایران، یک معامله خصوصی بوده است.
اکونومیست می‌گوید واقعیت اما اینجاست که تحریم‌های آمریکا علیه لبنان تنها به بدبختی این کشور می‌افزاید. تحریم‌ها در حال‌حاضر نتوانسته‌اند باعث تغییر رفتار مدنظر آمریکا توسط ایران و سوریه شود و اجرای آنها هر روز دشوارتر از گذشته می‌شود.
در پایان می‌توان گفت که لبنان مدت‌هاست به صحنه مبارزات ژئوپلیتیکی بزرگی تبدیل شده است. اکونومیست می‌گوید چند نفتکش سوخت از ایران و چند قطره گاز مصر نمی‌توانند صنعت انرژی تحت سوءمدیریت طولانی‌مدت لبنان را ترمیم کنند و به‌نظر می‌رسد در این میان رفع مشکل انرژی لبنان برای بازیگران منطقه‌ای و جهانی هدف اصلی کشورهای درگیر در این مناسبات نیست.
