«دنیای‌اقتصاد» عوامل و موانع ۱۰۰ دلاری شدن بهای طلای سیاه را بررسی کرد
امکان‌سنجی نفت سه‌رقمی
نباید از یاد برد که اوپک‌پلاس به عنوان معمار بازیابی قیمت نفت در بیش از یک سال اخیر هنوز روی کاغذ بیش از ۵ میلیون بشکه در روز ظرفیت تولید خاموش‌مانده دارد که در صورت احیای سریع‌تر از انتظار می‌تواند سناریوی قیمت‌های بالاتر را نقش بر آب کند؛ هر چند تاکنون این ائتلاف به رهبری عربستان و روسیه کاملا محتاط نشان داده و از قیمت‌های بالا به‌رغم تولید پایین‌تر بهره می‌برد. ایران هم در صورت توافق و برداشته شدن تحریم می‌تواند به تقویت سمت عرضه کمک کند. از سوی دیگر، چین به‌عنوان بزرگ‌ترین واردکننده این کامودیتی در جهان طی ۸ ماه گذشته ۴ ماه را با افزایش استفاده از موجودی‌ها برای پالایش نفت سپری کرده است. این کشور در ماه ژوئن روزانه ۲۸۰ هزار بشکه از نفت انبار شده‌اش بهره برده؛ رقمی که در ماه گذشته (مه) به ۵۸۹ هزار بشکه در روز افزایش یافته و به معنای این است که با رشد قیمت نفت، پالایشگران ترجیح می‌دهند بیشتر از نفت ارزانی که طی سال گذشته خریده‌اند استفاده کنند تا اینکه واردات را بالا ببرند.
سیگنال چینی کاهش واردات
آماری که روز جمعه دولت چین منتشر کرد نشان از کاهش ۱۵ درصدی واردات چین در ماه گذشته میلادی به نسبت ماه مه ۲۰۲۰ داشت. در عوض این کشور دسترسی به موجودی‌های انبار شده از سال گذشته را افزایش داده است. کلاید راسل، ستون‌نویس رویترز در گزارشی به این موضوع پرداخته و آن را نشانه‌ای از تمایل پالایشگران چینی به بهره بردن از نفت ارزانی دانسته که در میانه وقوع همه‌گیری کووید-۱۹ و همچنین جنگ نفتی عربستان و روسیه رخ داد. در واقع امکان این وجود دارد که چین پس از این برای تامین نیاز داخلی خود بیش از پیش به موجودی‌های عظیم نفتی‌اش دست بزند.
بر اساس محاسبات این تحلیلگر بر پایه اطلاعات رسمی چین، پالایشگاه‌های این کشور حدود ۵۸۹ هزار بشکه در روز نفت بیشتری نسبت به آنچه از طریق واردات و تولید داخلی در اختیارشان بود در ماه مه تصفیه کرده‌اند. چین داده‌ای از حجم نفت ورودی به ذخایر استراتژیک و تجاری خود ارائه نمی‌دهد اما می‌توان با کم کردن میزان نفت وارداتی و تولید داخلی از حجم نفت پالایش شده به یک برآورد رسید.
طبق داده‌های اداره ملی آمار چین، این کشور در ماه مه ۵/ ۶۰ میلیون تن نفت پالایش کرد که رکورد به حساب می‌آید و ۴/ ۴ درصد از همین ماه در سال ۲۰۲۰ بالاتر است. نفت پالایش شده معادل ۲۵/ ۱۴ میلیون بشکه در روز است. واردات هم در این ماه به ۹۷/ ۴۰ میلیون تن رسیده و تولید داخلی ۰۳/ ۱۷ میلیون تن گزارش شده است. در مجموع نفت در دسترس برای پالایشگران ۵۸ میلیون تن (معادل حدود ۶۶/ ۱۳ میلیون بشکه در روز) در ماه مه بود. حال با تفریق این عدد از نفت پالایش شده (۵/ ۶۰ میلیون تن) به شکافی ۵۸۹ هزار بشکه‌ای در روز برمی‌خوریم که در ماه آوریل ۲۸۰ هزار بشکه بود.
به گفته راسل، این امر احتمالا به معنای استفاده مجدد از موجودی‌هایی بوده که در دوره سقوط قیمت‌ها جمع‌‌آوری شده بود.
واردات چین اواخر سال گذشته کاهش یافت زیرا پالایشگران دچار کمبود مجوز واردات شدند. بنابراین، در اقدامی نادر در ماه‌های اکتبر و دسامبر به موجودی‌های خود رجوع کردند. ذخیره‌سازی نفت در ابتدای سال‌جاری مجددا از سر گرفته شد چرا که این خریداران می‌توانستند از مجوزهای دولتی جدید استفاده کنند. با این حال، قیمت نفت از ابتدای سال رالی‌ای را پیش گرفت که آن را از محدوده ۴۶ تا ۵۲ دلار بر بشکه ماه دسامبر سال گذشته به بیش از ۷۳ دلار طی معاملات دیروز (دوشنبه) رساند که ۴۲ درصد رشد را از پایان سال گذشته نشان می‌دهد.
قیمت‌های بالاتر ممکن است اثر منفی بر خریداران چینی برای ادامه ذخیره‌سازی گذاشته باشد و به احتمال زیاد آنها در حال حاضر برنامه دارند فقط به اندازه نیاز پالایشی‌شان و همین‌طور اطمینان از موجودی عملیاتی در پالایشگاه‌ها نفت وارد کنند. تا همین اواخر اینکه پالایشگران به موجودی‌ها برای تامین نیاز دست بزنند به‌شدت نادر بود اما این امر در ۴ ماه از ۸ ماه گذشته رخ داده است.
راسل در پایان تحلیل خود می‌گوید: این امکان وجود دارد که واردات شرق آسیا از ابتدای فصل سوم سال بازیابی شود چراکه اقتصادهای بیشتری کاملا بازگشایی می شوند اما با توجه به قیمت نفت که در اوج ۲۶ ماهه خود قرار دارد، تقاضا احتمالا به دلیل نبود توانایی مالی خریداران کاهش یابد.
عوامل برآورد افزایشی قیمت نفت
عوامل متعددی برای حمایت از دیدگاه افزایشی برخی سرمایه‌گذاران و تجار بازار نفت در حال حاضر وجود دارد. گلدمن ساکس پیش‌تر گفته انتظار دارد تقاضای نفت با بزرگ‌ترین جهش تاریخی خود در ۶ ماه دوم سال مواجه شود. مصرف جهانی نفت احتمالا در پایان سال ۲۰۲۱ به سطوح پیش از کرونا برسد و سال بعد از آن عبور کند. به گزارش اویل پرایس، بازیابی اقتصادی سراسر دنیا همزمان با تسهیل یا برداشته شدن محدودیت‌های کرونایی از جمله مسافرت‌ها موجب تحریک تقاضای سوخت و محصولات پتروشیمی می‌شود.
اما در سمت عرضه عامل افزایشی دیگری برای قیمت نفت وجود دارد. اتحاد اوپک‌پلاس کاملا کنترل این بخش از بازار را در دست دارد و ترجیح می‌دهد عرضه بازار را در سال‌جاری محدود نگه دارد. شاهزاده عبدالعزیز بن‌سلمان، وزیر انرژی عربستان سعودی سیگنال احتیاط در این مورد را فرستاده و به معامله‌گران درباره سرمایه‌گذاری روی کاهش قیمت نفت هشدار داده است.
این موضوع ما را به تک‌عامل بزرگ بازار یعنی چگونگی بازگرداندن ۸/ ۵ میلیون بشکه ظرفیت تولید روزانه این ائتلاف به بازار می‌رساند. در صورت بازگشت سریع‌تر از انتظار این بشکه‌ها به اضافه افزایش بالقوه تولید نفت ایران پس از توافق احتمالی با قدرت‌های جهانی، قیمت‌ها به سردی میل خواهند کرد. با این حال، ممکن است اوپک علاقه داشته باشد برای افزایش تولید بیشتر منتظر بماند چراکه می‌خواهند درآمد دولت های نفتی که در سال گذشته میلیاردها دلار از دست دادند، تا حدی جبران شود. وود مکنزی چند روز پیش در این باره گفت اوپک‌پلاس منتظر قیمت‌های بالاتر است تا بخشی از ۳۳۵ میلیارد دلاری که در سال گذشته از دست داد را جبران کند. به باور این موسسه، نفت برنت ۳/ ۶۹ دلار بر بشکه برای سال‌جاری که پیش‌بینی کرده در کنار ۱۰ درصد تولید کمتر، می‌تواند درآمد اوپک را به سطح سال ۲۰۱۹ نزدیک کند.
نفت ۱۰۰ دلاری ممکن است؟
بازار پررونق در چهار هفته گذشته باعث شد بزرگ‌ترین شرکت‌های تجارت کامودیتی‌ها امکان رسیدن قیمت نفت به ۱۰۰ دلار را نفی نکنند. مدیرعامل ویتول، راسل هاردی با اشاره به اینکه بیشتر مدیران ارشد قیمت نفت را تا پایان سال بالاتر از بهای فعلی می‌بینند، هشدار داد که بازار در حاضر اندکی مصنوعی است. او اما در مورد ۱۰۰ دلاری شدن قیمت نفت گفت: «البته این یک امکان است.»
اویل پرایس در این مورد می‌گوید پیش‌بینی قیمت نفت ۱۰۰ دلاری به نظر برای سال های آینده به‌خصوص حدود سال ۲۰۲۵ محتمل‌تر از امسال است چراکه در این سال‌ها سرمایه‌گذاری برای تولید جدید پایین خواهد بود در حالی که تقاضای جهانی به رشد خود ادامه خواهد داد. الکس سنا، رئیس بازاریابی نفت شرکت گلنکور در کنفرانس جهانی کامودیتی‌های فایننشال تایمز گفت: «اگر عرضه را بدون در نظر گرفتن همزمان تقاضا کاهش دهید، این وقتی است که قیمت از متوسط خود فاصله زیادی خواهد گرفت.» او افزود که نفت ۱۰۰ دلاری حالا محتمل‌تر از گذشته شده است. به گفته سنا، نفت فقط یکی دو رخداد با جهش واقعی قیمت فاصله دارد.
