آینده گاز در نگاه آژانس بین‌المللی انرژی

ایسنا : دو سال پس از این‌که آژانس بین‌المللی انرژی از در پیش بودن دوران طلایی گاز خبر داد، اکنون در گزارش اخیرش این پیش‌بینی را معکوس کرده است. آژانس بین‌المللی انرژی در جدیدترین گزارش خود برآورد کرد اگر کشورهایی که برای کربن‌زدایی اقتصادهایشان تا سال ۲۰۵۰ هدف‌گذاری کرده‌اند، این برنامه را به درستی اجرا کنند، نیازی به سرمایه‌گذاری‌های جدید در نفت و گاز طبیعی وجود نخواهد داشت. این آژانس از سوی عده زیادی به دلیل پیشنهاد بی‌محابایی که برای کربن‌زدایی سریع داشته، مورد انتقاد قرار گرفته است.

لازم است توجه شود این آژانس در سال ۱۹۷۴ در واکنش به بحران نفت برای کمک به هماهنگ‌سازی پاسخ جمعی به اختلالات بزرگ ایجاد شد. با این حال وظایف این نهاد تحول یافته و گسترش پیدا کرده تا به کشورها برای تامین انرژی مطمئن و پایدار برای همه کمک کند.  ساده است که بیانیه اخیر آژانس بین‌المللی انرژی درباره عدم‌ضرورت سرمایه‌گذاری‌های جدید در نفت و گاز را انقلابی دانست اما این توصیه با در نظر گرفتن تدابیر مرتبط با هم مطرح شده است؛ یعنی اگر کربن‌زدایی جدی گرفته است، سرمایه‌گذاری در منابع انرژی جایگزین باید افزایش پیدا کند. مهم‌ترین منبع برای پیش‌بینی آژانس بین‌المللی انرژی شمار رو به رشد دولت‌هایی هستند که متعهد شده‌اند تا سال ۲۰۵۰ به سطح کربن صفر دست پیدا کنند. با این حال بسیاری نگران امکان تامین مالی چنین اقداماتی به‌خصوص برای کشورهای فقیرتر مانده‌اند. بخش گاز طبیعی در یک دهه گذشته از یک منبع انرژی منطقه‌ای به واسطه تولید LNG به سرعت به یک منبع انرژی جهانی تبدیل شد و فاجعه نیروگاه هسته‌ای فوکوشیما، آلمان و ژاپن را به سوی گاز طبیعی جلب کرد.  به‌علاوه پاک بودن گاز طبیعی نسبت به زغال‌سنگ دولت‌ها را تشویق کرد این گزینه پاک‌تر را انتخاب کنند. چین با اجرای سیاست سوئیچ از زغال‌سنگ به گاز، این گزینه را انتخاب کرد و واردات گاز این کشور ماه گذشته ۲۶ درصد رشد سالانه داشت.  اگرچه سال ۲۰۲۰ به دلیل پاندمی کووید-۱۹ برای همه بازارها فاجعه بود اما LNG به سرعت بهبود یافت. به گفته برخی از تحلیلگران، تقاضای جهانی برای LNG طی ۱۰ سال آینده می‌تواند ۴۰ تا ۵۰ درصد رشد کند. حتی می‌تواند تا اوایل دهه ۲۰۴۰ دو برابر شود بنابراین چطور آژانس بین‌المللی انرژی می‌تواند بگوید سرمایه‌گذاری جدیدی ضروری نیست؟ اگرچه به طور کلی پرسش‌ها و ابهامات زیادی مانند در دسترس بودن کافی مواد خام (مواد معدنی و فلزات) و سودآوری وجود دارد، پاسخ آژانس بین‌المللی انرژی عمدتا تکنولوژیکی است. به علاوه مقرون به صرفه بودن منابع جایگزین گاز طبیعی در صورتی که موسسات مالی در سودآوری سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت در منابع مبتنی بر کربن تجدیدنظر کنند، می‌تواند بهبود پیدا کند. اگر ریسک دارایی‌های بی‌ارزش مانند سرمایه‌گذاری‌های چند میلیارد دلاری LNG افزایش پیدا کند، پول ارزان می‌تواند به سمت پروژه‌های پایداری سرازیر شود که در دهه‌های آینده وجود خواهند داشت.  با این حال همه چیز برای صنعت جهانی LNG تیره نیست. تقاضای رو به رشد برای هیدروژن می‌تواند در زمانی که جهان در حال کربن‌زدایی است، بخش LNG را تحکیم کند. آژانس بین‌المللی انرژی انتظار دارد استفاده از هیدروژن از ۹۰ میلیون تن در سال ۲۰۲۰ به ۲۰۰ میلیون تن در سال ۲۰۳۰ افزایش پیدا کند. هیدروژن تولید شده از گاز طبیعی می‌تواند این شکاف را پر کند.