پشت‌پرده تهدید دلاری واشنگتن توسط ریاض

دنیای اقتصاد : همه چیز با انتشار یک خبر در خبرگزاری رویترز آغاز شد. رویترز هفته گذشته مدعی شد که عربستان در حال بررسی طرحی برای جایگزین کردن دلار با دیگر ارزها از جمله یورو و یوآن در معاملات نفتی خود است و این طرح را زمانی اجرایی خواهد کرد که آمریکا طرح «نوپک» را تصویب و آن را به قانون تبدیل کند. همان‌طور که انتظار می‎رفت به فاصله چند روز بعد از انتشار این خبر، عربستان سعودی آن را به‌طور کامل تکذیب کرد و دست زدن به چنین اقدامی را در مغایرت با هدف این کشور برای به ثبات رساندن بازار نفت دانست. با این حال برخی کارشناسان از ابتدا تا انتهای این ماجرا را بازی سیاسی و تهدید مقامات آمریکایی توسط ریاض می‌دانند و در عین حال بر این باورند که این ماجرا بیش از پیش اختلافات ریاض و واشنگتن بر سر موضوعاتی چون قیمت نفت را آشکار کرده است؛ اختلافاتی که با هرچه نزدیک‌تر شدن به موعد انتخابات در آمریکا بیشتر خواهد شد.

آن‌طور که خبرگزاری رویترز در این خصوص می‎نویسد، تهدید عربستان سعودی برای فروش نفت خود به ارزهای دیگری غیر از دلار، یک تهدید توخالی است اما شدت تنش‌ها میان این دو دولت بر سر قیمت‌های نفت را نشان می‌دهد. فروش نفت به یورو یا یوآن، موقعیت دلار آمریکا به‌عنوان ارز نفتی را تضعیف کرده و به جایگاه آن به‌عنوان ارز شماره یک در ذخایر ارزی جهانی خدشه وارد خواهد کرد و ارزش این ارز و نفوذ مالی آمریکا را تضعیف می‌کند. اما در عمل این تهدید هیچ اعتباری ندارد زیرا عربستان سعودی برای امنیت خود کاملا به آمریکا وابسته است که خرید تجهیزات نظامی و آموزش، اشتراک اطلاعات و حمایت از جنگ ریاض در یمن را دربرمی‌گیرد. عربستان سعودی نمی‌تواند رابطه امنیتی خود را به مخاطره افکنده و روابطش با دولت فعلی آمریکا را قطع کند. اما تهدید اخیر تیرگی روابط میان عربستان سعودی و آمریکا به خصوص کاخ سفید بر سر سطح قیمت مناسب نفت را به خوبی منعکس می‌کند.

در واقع به نظر می‎رسد خبر بررسی طرحی توسط مقامات بلندپایه سعودی درباره متوقف کردن تجارت نفت به دلار آمریکا و استفاده از ارزهای دیگر برای این درز پیدا کرده و به گوش مقامات در واشنگتن رسیده تا مخالفت شدید عربستان سعودی با تصویب لایحه نوپک و کاهش قیمت نفت را نشان دهد. کنگره آمریکا سال‌هاست به دنبال تصویب لایحه‌ نوپک و تبدیل آن به قانون است. در صورت تصویب این لایحه که بر اساس قانون آنتی‌تراست (ضدانحصار) در این کشور تنظیم شده است، میلیاردها دلار از اموال کشورهای عضو اوپک در آمریکا در خطر قرار می‌گیرد.

هرچند لایحه نوپک که به مجلس نمایندگان و سنای آمریکا معرفی شده، پیشرفت چندانی نداشته است با این حال اگر قیمت نفت به ۸۰ دلار صعود کند، ممکن است این لایحه با نزدیک شدن به انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا  در فرآیند قانون‌گذاری پیشرفت بیشتری پیدا کند. ترامپ کاملا انگیزه خوبی دارد تا در این باره رفتار مبهمی داشته باشد و به نوعی یک اهرم مؤثر ایجاد کند تا همکاری سعودی‌ها در تلاش برای پیروزی مجدد در انتخابات را تضمین کند. در شرایطی که قیمت‌های نفت بالا رفته و روند افزایشی دارد رئیس‌جمهور آمریکا ممکن است در قبال وتوی این لایحه، از سعودی‌ها بخواهد تولیدشان را بالا برده و قیمت‌ها را کنترل کنند. بنابراین نوپک اهرم مناسبی برای کاخ سفید برای چانه‌زنی با عربستان است و تهدید ریاض برای کنار گذاشتن دلار، تلاشی برای ایجاد اهرم دفاعی متقابل است.با این حال عربستان سعودی حذف دلار از مبادلات نفتی را انکار کرده و در این خصوص، خالد الفالح، وزیر انرژی عربستان سعودی اظهار کرد این کشور در سیاست تجارت نفت به دلار آمریکا تغییری نداده است.