شاهزاده سعودی: کاهش عرضه نفت ایران را جبران کردیم
رمزخوانی ادعاهای نفتی پسرسلمان
این اظهارات هرچند که به خوبی روابط خصمانه عربستان با ایران را به نمایش می‌گذارد، اما در عین حال برخی بر این باورند که عربستان با این سخنان بار دیگر به درخواست ترامپ برای افزایش بیشتر تولید پاسخ رد داده است. حدود دو هفته پیش در نشست الجزایر که با حضور تولیدکنندگان نفت عضو و غیرعضو اوپک برگزار شد، خالد الفالح، وزیر نفت عربستان اعلام کرد که تنها زمانی به رشد تولید ادامه می‌دهد که تقاضای نفت بیشتری در بازار وجود داشته باشد. از نگاه تحلیلگران این پاسخ الفالح به «جواب رد عربستان به ترامپ» تعبیر شد. حال نیز برخی بر این باورند بن‌سلمان ضمن تایید همراهی با آمریکا برای تحریم نفت ایران، اعلام کرده که فعلا بیشتر از این تولیدات خود را افزایش نخواهد داد. این تحلیل خود دو دلیل می‌تواند داشته باشد، یا عربستان برعکس آنچه ادعا می‌کند توان افزایش شدید و سریع تولید را ندارد یا اینکه این کشور به دنبال قیمت‌های بالاتر نفت و افزایش درآمدهای خود است.
به وعده خود به ترامپ عمل کرده‌ایم
اخبار بسیاری در ماه‌های گذشته منتشر شد که نشان می‌دهد ترامپ از ابتدای اقدام علیه ایران و خروج از برجام تمام سیاست‌های خود را با عربستان سعودی هماهنگ کرده بود. به‌طور مثال برخی اخبار نشان می‌داد که درست یک روز پیش از خروج آمریکا از برجام، عربستان به ترامپ وعده مساعدت و افزایش تولید نفت داده است. این کشور در اولین گام برای پاسخ به درخواست ترامپ مواضع خود را درخصوص توافق نفتی در اوپک ۱۸۰ درجه تغییر داد و تلاش کرد توافق را منحل کند. در واقع عربستان تا پیش از ماه مه مدام از موثر بودن توافق نفتی می‌گفت و اعلام می‌کرد که این توافق حتی باید در سال ۲۰۱۹ نیز ادامه یابد. اما درست بعد از خروج آمریکا از برجام در ۸ ماه مه، اعلام کرد که توافق را نباید بیش از این ادامه داد چراکه به تقاضای بازار نفت لطمه خواهد خورد. بزرگ‌ترین تولیدکننده اوپک در نهایت توانست تا حدودی به مقصود خود برسد و توافق نفتی را در نشست اوپک و غیراوپک که اواخر ماه ژوئن در وین برگزار شد، تعدیل کرد. در این نشست تصمیم بر آن شد میزان پایبندی به توافق از حدود ۱۶۰درصد در ماه مه به ۱۰۰ درصد برسد و این به معنای افزایش یک میلیون بشکه‌ای تولیدات اوپک بود. هرچند آشکارا مشخص بود که این اقدام برای همراهی با آمریکا انجام شده، اما عربستان تلاش داشت که افزایش تولید خود را تنها به نیاز بازار ربط دهد.
عربستان و متحدانش در منطقه با همراهی روسیه تولیدات خود را به خوبی در ماه‌های گذشته افزایش داده‌اند، با این حال نگرانی از کاهش عرضه نفت ایران به خصوص بعد از مشخص شدن مواضع سرسختانه دولت ترامپ درخصوص تحریم‌ها موجب شد که قیمت‌ها در مسیر افزایشی قرار بگیرند. رشد قیمت‌ها مساوی بود با افزایش فشارهای ترامپ به عربستان و خطاب قراردادن پیاپی اوپک در توییتر به‌عنوان مقصر رشد قیمت‌ها.
با این حال، بن‌سلمان گفته است که به وعده خود به ترامپ عمل کرده و هر بشکه از کاهش تولید نفت ایران را با دو بشکه پاسخ داده است. شاهزاده سعودی درخصوص فشار ترامپ به عربستان برای کاهش قیمت‌ها و واکنش مقامات سعودی گفته است: «در تاریخ عربستان، ما هرگز تصمیم نگرفتیم که قیمت نفت بالا برود یا پایین. قیمت نفت بستگی به تجارت و سمت عرضه و تقاضای بازار دارد. چیزی که ما در عربستان سعودی به دنبال آن هستیم، اطمینان از عدم کمبود عرضه است.» زمانی‌که خبرنگار بلومبرگ از او می‌پرسد «آیا ترامپ درخواست ویژه‌ای درخصوص بازار نفت داشته است؟» می‌گوید: «بله. درخواستی که آمریکا از عربستان سعودی و سایر کشورهای عضو اوپک داشت این بود که تضمین کنند کاهش عرضه نفت از سوی ایران جبران می‌شود و این اتفاق افتاد.» او در ادامه افزود: «اگر اشتباه نکنم صادرات نفت ایران به میزان ۷۰۰ هزار بشکه در روز کاهش یافته و عربستان سعودی و کشورهای اوپک و غیراوپک ۵/ ۱میلیون بشکه در روز به تولید نفت خود افزوده‌اند. بنابراین ما به ازای هر بشکه نفتی که از صادرات نفت ایران تحلیل رفته، ۲بشکه به صادرات خود افزوده‌ایم. ما کار خود را انجام داده‌ایم و حتی بیشتر عمل کرده‌ایم.»
بنابراین برای اولین‌بار سعودی‌ها اقدامات خصمانه خود علیه ایران در بازار نفت را به عهده گرفته و آن را به نیاز بازار ربط ندادند. اعتراف عربستان در حالی است که طبق اساسنامه اوپک هرگونه دخالت دادن سیاست در امور مربوط به بازار نفت ممنوع است.
افزایش قیمت‌ها ربطی به تحریم ایران ندارد
ولیعهد عربستان معتقد است که «کار خود را به خوبی انجام داده» بنابراین مدعی است که افزایش قیمت‌ها به کاهش تولید نفت ایران ربط ندارد. او گفته است: افزایش اخیر قیمت‌های نفت به دلیل ایران نیست، بلکه به دلیل اتفاقاتی است که در کانادا، مکزیک، لیبی، ونزوئلا و سایر کشورها روی داده است. ما کاهش تولید ایران را جبران کرده‌ایم. این اظهارات در حالی است که کارشناسان، موسسات و بانک‌های فعال در بازار نفت همگی بر این باورند که مهم‌ترین عامل افزایش قیمت‌ها نگرانی از تحریم نفتی ایران است. ایران در ماه گذشته میلادی روزانه حدود ۷/ ۱ میلیون بشکه نفت صادر کرده است و احتمال دارد در زمان شروع تحریم‌ها میزان صادرات نفت به حدود یک میلیون بشکه در روز برسد. این رقم ۵/ ۱ میلیون بشکه کمتر از میزان صادرات نفت ایران در شرایط عادی است و از این‌رو بازار را با نگرانی بسیاری مواجه کرده. با وجود اینکه بن‌سلمان رشد قیمت‌ها را بی‌ارتباط با تحریم نفت ایران می‌داند، بهای نفت برنت هفته گذشته حدود ۵/ ۱ دلار افزایش یافت و در آخر معاملات هفته بیش از ۸۴ دلار بر بشکه معامله شد. نفت‌خام آمریکا نیز بیش از یک دلار رشد هفتگی را به ثبت رساند و به بیش از ۳/ ۷۴ دلار بر بشکه رسید. این رشد قیمتی در حالی رخ داد که هفته گذشته اخباری مبنی بر توافق پشتپرده عربستان و روسیه پیش از نشست الجزایر برای افزایش تولید منتشر شد، اما نه این خبر و نه افشای روابط خصمانه عربستان علیه ایران در بازار نفت توسط بن‌سلمان نتوانست مانع نگرانی معامله‌گران نسبت به تحریم‌های ایران شود. واکنش بازار به اظهارات بن‌سلمان مبهم و محدود بوده است. قیمت نفت برنت در پایان معاملات روز جمعه حدود ۴۰ سنت کاهش را تجربه کرده اما عدم واکنش نفت‌خام آمریکا و رشد یک سنتی آن این گمانه که بازار در واکنش به اظهارات بن‌سلمان با کاهش مواجه شده را سست می‌کند.
ظرفیت ۱۲ میلیون بشکه‌ای تولید عربستان
اما بخش دیگری از اظهارات پسرسلمان به توان تولید عربستان اختصاص داشت. ولیعهد سعودی اعلام کرده در حال‌حاضر این کشور حدود ۷/ ۱۰ میلیون بشکه در روز نفت تولید می‌کند و مدعی شده که می‌تواند ۳/ ۱میلیون بشکه در روز در صورت لزوم به تولید خود بیفزاید. او گفته است: «ما بدون هیچ سرمایه‌گذاری ۳/ ۱ میلیون بشکه ظرفیت شناور داریم و با سایر کشورهای اوپک و غیراوپک ظرفیت افزایش تولید بیش از این مقدار را خواهیم داشت.» ولیعهد سعودی مدعی شده توان افزایش تولید ۳/ ۱ میلیون بشکه‌ای این کشور ربطی به افزایش تولید از منطقه خنثی با کویت ندارد. بین کویت و عربستان منطقه‌ای وجود دارد که دارای یک میدان بزرگ نفتی است، اما دو کشور بیش از ۵۰ سال است که بر سر حاکمیت این منطقه اختلافات شدیدی دارند به‌طوری‌که تولید روزانه ۵۰۰ هزار بشکه‌ای نفت از این منطقه از سال ۲۰۱۵ متوقف شده است. بن‌سلمان هفته گذشته در کویت برای شروع تولید نفت از این منطقه با امیر این کشور دیدار کرد. اما در حالی که انتظار می‌رفت سفر پسر سلمان به کویت چند روزی به درازا بکشد، در عرض چند ساعت به پایان رسید. این موضوع گمانه شدت‌گرفتن اختلافات بر سر این میدان را تقویت کرد.
تلاش عربستان برای بازگشایی تولید از منطقه خنثی با وجود اختلافات شدید نشان می‌دهد که این کشور بر خلاف ادعاهای ولیعهد، برای «افزایش تولید» و «عمل به وعده خود به ترامپ» به آن نیاز دارد. از سویی برخی کارشناسان بر این باورند که اظهارات بن‌سلمان به نوعی «دست رد» به سینه ترامپ برای افزایش تولید بوده است. به‌طور مثال، الن آر. ویلد تحلیلگر نفتی «فوربس» در یادداشتی نوشته است: «رئیس‌جمهور آمریکا از عربستان خواسته که سیل تولیدات خود را روانه بازار کند و قیمت‌ها را کاهش دهد، اما شاهزاده در پاسخ گفته است: نه!» ویلد بر این باور است که دادن چنین پاسخی به ترامپ برای عربستان خطرناک است، چراکه این کشور در دهه‌های اخیر مدام در تلاش بوده که تمام سیاست‌های خود را با آمریکا هماهنگ کند و ترامپ نشان داده بر سر مسائل اقتصادی حتی با نزدیک‌ترین متحدان خود مواضع بسیار سختی دارد.
در صورت درست بودن این تحلیل، می‌توان دو دلیل برای چنین موضعی متصور بود، اول اینکه عربستان برعکس آنچه در ظاهر نشان می‌دهد توان افزایش شدید تولید را ندارد. این گمانه را بسیاری از کارشناسان تایید می‌کنند به‌خصوص اینکه عربستان تا‌کنون به تولید بیش از ۱۱ میلیون بشکه در روز دست نیافته است. از سوی دیگر این تحلیل اقدام عربستان برای همراه کردن روسیه با خود برای افزایش تولید را توجیه می‌کند، در واقع در تاریخ اوپک سابقه نداشته که به دلیل کمبود عرضه سهم اوپک به خارج از این سازمان سپرده شود، مگر اینکه توانی در داخل اوپک برای جبران کمبود عرضه وجود نداشته باشد.
اما دلیل دوم که در تضاد با دلیل اول نیست، نیاز عربستان به قیمت‌های بالای نفت است. آن‌طور که صندوق بین‌المللی پول برآورد کرده بود عربستان سعودی در سال‌جاری به متوسط قیمت بالای ۸۰ دلار نفت نیاز دارد تا بتواند هزینه‌های خود را پوشش دهد و با کسری بودجه مواجه نشود.
ارسال نظر