معامله‌گران طلای سیاه چه انتظاری از آینده دارند؟
حسگر برجامی بازار نفت
اداره اطلاعات انرژی آمریکا روز چهارشنبه گزارش داد تولید نفت این کشور نزدیک به ۵۰هزار بشکه افزایش یافته و به مرز ۶/ ۱۰میلیون بشکه در روز نزدیک شده است. همچنین آمار این سازمان نشان می‌دهد موجودی انبارهای نفتی آمریکا ۲/ ۲ میلیون بشکه افزایش یافته است، در حالی که کارشناسان پیش از انتشار آمار رسمی، کاهش حدود ۲ میلیون بشکه‌ای موجودی انبارهای نفتی را پیش‌بینی کرده بودند. چنین آماری معمولا بازار نفت را در مسیر کاهشی قرار می‌دهد، اما در روزهای اخیر شاهد چنین واکنشی از سمت بازار نبودیم و نفت‌خام آمریکا نزدیک به قیمت‌های ۶۸ دلار و نفت برنت بین ۷۴ تا ۷۵دلار نوسان کردند.
کارشناسان می‌گویند، آنچه موجب افزایش قیمت نفت شده، تمرکز بازار نفت بر وضعیت برجام و آینده صادرات نفت خام ایران است. به خصوص بعد از دیدار روسای جمهور آمریکا و فرانسه این یقین حاصل شده که آمریکا از برجام خارج خواهد شد. امانوئل مکرون روز پنج‌شنبه بعد از دیدار با دونالد ترامپ اعلام کرد من فکر می‌کنم آمریکا در برجام نخواهد ماند.چشم‌انداز بازار نفت از آینده برجام علاوه بر اینکه به گمانه‌زنی‌های بسیاری بین کارشناسان درخصوص آینده صادرات نفت ایران منجر شده، واکنش‌هایی نیز در بازار آتی نفت و همچنین از سوی خریداران نفت ایران در پی داشته است. رکورد شکنی نسبت قراردادهای موقعیت خرید نسبت به موقعیت فروش در بازار نشان می‌دهد که معامله‌گران هیچ‌گاه به این اندازه به افزایش قیمت نفت یقین نداشته‌اند. همچنین برخی گزارش‌ها نشان می‌دهد خریداران نفت ایران نیز خود را برای بازگشت تحریمها علیه کشور آماده کرده‌اند. آنها به دنبال جایگزینی برای نفت ایران هستند یا اینکه به تغییر قراردادهای خود با ایران دست زده‌اند.
پیش‌بینی‌ها از تاثیر خروج آمریکا از برجام
با نزدیک شدن به موعد مقرر اعلام تصمیم ترامپ درخصوص برجام، پیش‌بینی‌های بیشتری درباره تاثیر اقدام او بر تولید و صادرات نفت ایران منتشر می‌شود. ترامپ ۱۲ مه مصادف با ۲۲ اردیبهشت تصمیم خود را درباره برجام اعلام خواهد کرد. با این حال دیدار هفته گذشته او با مکرون و اظهارات بعد از آن تردیدها به خروج آمریکا از برجام را به یقین تبدیل کرد. به‌طوری‌که رویترز در تحلیل چرایی افزایش قیمت نفت در هفته اخیر با وجود رشد موجودی انبارهای نفتی و تولید نفت آمریکا می‌نویسد: «بازار به خصوص بعد از اظهارات رئیس‌جمهور فرانسه به این اطمینان رسید که ترامپ از برجام خارج خواهد شد و تحریمها علیه ایران باز خواهد گشت.» همچنین استیون برنوک، تحلیلگر پی‌وی‌ان اویل می‌گوید: «حقیقت این است که برجام در حال حاضر نیز مرده است و بازار نفت با توجه به این چشم‌انداز در حال نوسان است.»با این حال در حال حاضر سناریوهای متفاوتی درخصوص آینده صادرات نفت ایران وجود دارد که به چگونگی بازگشت تحریمها علیه کشور بستگی دارد. در زیر به برخی از این چشم‌اندازها به اختصار اشاره می‌کنیم.
FGE: فریدون فشارکی، کارشناس نفت و مدیرعامل شرکت FGE اخیرا در کنفرانس نفت ابوظبی اعلام کرد که احتمالا ۱۲ مه شاهد خروج آمریکا از برجام و کاهش ۲۰۰ تا ۵۰۰ هزار بشکه‌ای خرید نفت از ایران تا پایان سال جاری میلادی و کاهش ۵۰۰ تا ۷۰۰ هزار بشکه‌ای آن در سال ۲۰۱۹ خواهیم بود. در سال ۲۰۱۲ زمانی که غرب ایران را تحریم کرد، به ۶ کشور آسیایی چین، کره جنوبی، تایوان، ترکیه، ژاپن و هند اجازه داد که واردات خود از ایران را ادامه دهند، به شرطی که هر ۱۸۰ روز یک‌بار سطح صادرات خود را کاهش دهند. حال فشارکی بر این باور است درصورتی که ترامپ مانند دوران قبلی تحریم، نظارت ۱۸۰ روزه بر خرید نفت از ایران را اعمال کند، اولین دوره ارزیابی در نوامبر سال جاری انجام خواهد شد. یعنی آمریکا میزان خرید نفت از ایران را در دوره مه تا نوامبر ۲۰۱۸ نسبت به همین دوره زمانی در سال ۲۰۱۷ مقایسه خواهد کرد.
قمر انرژی: رابین میلز، مدیرعامل شرکت قمر انرژی در دبی، بر این باور است که تحریم‌های جدید آمریکا نمی‌تواند موفقیت قبل را داشته باشد. چراکه اتحادیه اروپا آمریکا را برای تحریمها همراهی نخواهند کرد و همچنین چین و هند به خرید خود از ایران ادامه خواهند داد. در مقابل دیوید فیف، اقتصاددان گونور گروپ، معتقد است افت صادرات ایران در سال ۲۰۱۹ به یک میلیون بشکه در روز خواهد رسید.دانشگاه کلمبیا: ریچارد نفیو، تحلیلگر و استاد دانشگاه کلمبیا نیز بر این باور است که موفقیت ترامپ برای هرگونه تحریم نفت ایران، به چگونگی همراهی چین بستگی دارد. چین می‌تواند با آمریکا همراه شده و خرید خود از ایران را کاهش دهد یا اینکه می‌تواند محموله‌های نفت ایران را که کشورهای دیگر مجبور به چشم‌پوشی از آنها هستند خود خریداری کند. از این رو نفیو چین را نقطه عطف تاثیر تحریم‌های آمریکا بر فروش نفت ایران می‌داند.
کامرز بانک: این بانک نیز در یادداشتی رشد قیمت نفت را به افزایش احتمال بازگشت تحریمها علیه ایران و احتمال کاهش تولید و صادرات نفت کشور مرتبط دانست. کارشناسان این بانک سرمایه‌گذاری بر این باورند مادامی‌که وضعیت برجام مشخص نشود، بازار نفت به هیچ سیگنال منفی واکنش نشان نخواهد داد و قیمت‌ها کاهش نخواهد یافت.MUFG: احسان خومان، تحلیلگر این بانک بر این باور است که بازار نفت تاثیر بازگشت تحریمها علیه ایران را دست کم گرفته است. او بر این باور است که حداقل ۲۵۰ تا ۳۵۰ هزار بشکه از صادرات نفت ایران کاهش خواهد یافت و این برای بازار به معنای رسیدن قیمت نفت برنت به ۸۰ دلار بر بشکه و رسیدن نفت‌خام آمریکا به قیمت‌های بالاتر از ۷۵ دلار بر بشکه است.اما این برآوردها تنها واکنش‌ها به آینده تولید و صادرات نفت ایران نیست. بازار آتی و خریداران نفت ایران نیز به خوبی به این گمانه‌زنی‌ها واکنش نشان داده‌اند.
آمادگی بازار آتی برای بازگشت تحریمها
یکی از نشانه‌های واضح چشم‌انداز معامله‌گران از خروج آمریکا از برجام را می‌توان در بازار آتی نفت مشاهده کرد. آنطور که جان کمپ، تحلیلگر رویترز می‌گوید، مدیران صندوق‌های سرمایه‌گذاری تا کنون تا این حد متقاعد نشده بودند که قیمت نفت در کوتاه‌مدت افزایش خواهد یافت. به گفته او، هرچند قیمت‌ها در حال حاضر نزدیک به بیشترین سطح خود از نوامبر ۲۰۱۴(بیش از سه سال) قرار دارند، اما همچنان بازار نفت در حالت سوپربولیش(Super-Bullish یا فوق انتظار برای رشد قیمت نفت) قرار دارد. به‌طور مثال صندوق‌های سرمایه‌گذاری و مدیران پولی، خالص قراردادهای انتظار برای رشد قیمت‌ها(net bullish position) را تنها در ۶ قرارداد مهم آتی و آپشن ۴۵ میلیون بشکه در هفته منتهی به ۲۰ آوریل افزایش داده‌اند. این در حالی است که خالص قراردادهای انتظار برای رشد قیمت‌ها برای خرید نفت‌خام و محصولات نفتی که حدود ۴۱۱/ ۱ میلیارد بشکه بود خود به تنهایی برای رفع نیاز جهانی به این کالاها ظرف دو هفته کافی بود.
البته خالص قراردادهای خرید(net long position) هنوز کمتر از سطح رکورد خود در ماه ژانویه قرار دارد. در ۲۳ ژانویه خالص قراردادهای خرید به ۴۸۴/ ۱ میلیارد بشکه رسیده بود. با این حال به نظر می‌رسد معامله‌گران هیچ‌گاه به اندازه این روزها به این یقین نرسیده بودند که قیمت نفت در کوتاه‌مدت افزایش خواهد یافت. کمپ برای این ادعای خود به نسبت قراردادهای پوزیشن خرید به پوزیشن فروش اشاره می‌کند. در ژانویه، این نسبت به ۱۲ رسیده بود، در حالی که در حال حاضر نسبت پوزیشن خرید به پوزیشن‌های فروش ۱۴ به یک است. کمپ چشم‌انداز خروج آمریکا از برجام و کاهش صادرات نفت ایران را یکی از دلایل سوپر بولیش شدن بازار نفت می‌داند.
به گفته کمپ، نسبت قراردادهای موقعیت خرید به فروش در حال حاضر در سطح رکورد یا نزدیک به رکورد قرار دارد. این نسبت در بازار آتی نفت‌خام آمریکا حدود ۱۱، در بازار آتی برنت ۱۵، برای آتی بنزین نایمکس ۲۴ و برای آتی بنزین در بازار آیس ۴۵ به یک است. کمپ می‌گوید در گذشته چنین پوزیشن‌های فشرده خرید که همزمان در همه بازارها رخ می‌دهد موجب افت شدید قیمت‌ها می‌شد. چراکه بعد از مدتی معامله‌گران اقدام به خروج از موقعیت‌های خود می‌کردند. اما این بار شرایط فرق می‌کند. به نظر می‌رسد عوامل بنیادی بازار نشان می‌دهد که قیمت‌ها بیشتر افزایش خواهد یافت و معامله‌گران این بار می‌توانند موقعیت‌های خرید خود را با قیمت‌های بالاتری تمدید کنند و نیازی به تغییر پوزیشن در بازار آتی نیست.
آمادگی خریداران نفت ایران
آنطور که پلاتس خبرداده، خریداران نفت در بازار آسیا نیز با متنوع کردن سبد خرید خود، به خوبی برای هرگونه بازگشت تحریمها علیه ایران آماده هستند. پالایشگران آسیایی گفته‌اند آنها از قبل منتظر روشن شدن موضع واشنگتن درخصوص برجام بوده‌اند. از این رو خریداران عمده نفت به دنبال جایگزین‌هایی برای نفت ایران رفته تا درصورت عدم دسترسی به نفت ایران از آن استفاده کنند. به‌طور مثال یک منبع پالایشگاهی در شمال شرق آسیا که پلاتس نامی از آن نمی‌برد، گفته است: «قبلا ما خرید خود از ایران را کاهش داده‌ایم، بنابراین در صورت بازگشت تحریمها برای ما دردسری ایجاد نمی‌شود. »
از کره‌جنوبی می‌توان به‌عنوان نمونه یکی از خریداران نفت ایران که خود را آماده بازگشت تحریمها کرده است یاد کرد. واردات نفت‌خام و میعانات گازی این کشور از ایران در ماه مارس گذشته ۳۷۵ هزار بشکه در روز بوده است. در حالی که در مارس ۲۰۱۷ به‌طور متوسط روزانه نزدیک به ۶۰۰ هزار بشکه از کشورمان نفت خریداری میکرده، این به معنای کاهش بیش از ۳۷ درصدی واردات پالایشگاه‌های کره‌ای از ایران است. همچنین ژاپن کاهش خرید از ایران را از سال ۲۰۱۷ یعنی همزمان با روی کار آمدن ترامپ در آمریکا آغاز کرده است. آنطور که آمار وزارت اقتصاد و دارایی این کشور نشان می‌دهد، واردات ژاپن از ایران در سال ۲۰۱۷ بیش از ۲۴ درصد نسبت به ۲۰۱۶ کاهش داشته است. در دو ماه ابتدای سال نیز، خرید این کشور کاهش ۱۲ درصدی را نشان می‌دهد.
آنطور که پلاتس می‌گوید، در سال‌های اخیر به دنبال کاهش صادرات میعانات گازی از پارس جنوبی، به دنبال وارد مدار شدن پالایشگاه ستاره خلیج فارس و همچنین افزایش صادرات نفت خام آمریکا، پالایشگران آسیایی تنوع بیشتری در سبد خرید نفت خود لحاظ کردند. آمریکا سال گذشته برای اولین بار در تاریخ این کشور به برخی کشورهای آسیایی نفت صادر کرد.علاوه برآمریکا، خریداران آسیایی جایگزینهای دیگری نیز دارند. به‌طور مثال در ژانویه امسال ژاپن برای اولین بار یک محموله میعانات گازی از موزامبیک وارد کرد. پلاتس این حرکت را نشان از تلاش پالایشگران ژاپنی برای جایگزینی نفت‌سبک ایران درصورت بازگشت تحریمها دانسته است. یکی از مسوولان بهارات پترولیوم، یک پالایشگاه هندی، نیز گفته است: «هند در صورت لزوم می‌تواند نفت عراق را جایگزین ایران کند.»بلومبرگ نیز در مصاحبه‌ای که با ۶ شرکت معامله‌گر نفت خاورمیانه انجام داده، به نتایجی مشابه گزارش پلاتس رسیده است. بلومبرگ نوشته است: «معامله‌گران مایل نیستند به امضای قراردادهای خرید نفت و محصولات نفتی از ایران که بعد از موعد ۱۲ ماه مه معتبر است، دست بزنند.» برخی معامله‌گران نیز اعلام کرده‌اند که مفادی را در قراردادهای خرید نفت با ایران گنجانده‌اند تا درصورت بازگشت تحریمها بتوانند خرید خود را متوقف کنند.
ارسال نظر