اوپک به استقبال نفت ۷۰ دلاری می‌رود؟
شاخص انحرافی صادرکنندگان نفتی
اما آیا نفت ۷۰ دلاری همان قیمتی است که اوپک از ابتدای توافق به دنبال آن بود؟ این قیمت چه ریسک‌هایی به همراه دارد و آیا اوپک متوجه این ریسک‌ها است؟ جان کمپ، ستون‌نویس خبرگزاری رویترز، بر این باور است که تمرکز اوپک بر سطح ذخایر انبارهای نفتی کشورهای OECD، به تنهایی شاخص خوبی برای سنجش تعادل بازار نفت نیست و این سازمان را به مسیر خطا می‌برد. در واقع در کنار این شاخص باید عواملی چون شرایط معاملات در بازار آتی و سطح ذخایر انبارهای فرآورده‌های نفتی مورد توجه قرار گیرد. با این حال، به نظر می‌رسد فشار اقتصادی بر کشورهای عضو این سازمان به خصوص عربستان که اهدافی چون فروش سهام آرامکو را دنبال می‌کند، باعث شده که آنها بدون توجه به ریسک‌هایی که نفت ۷۰ دلاری به دنبال دارد، با هیجان به دنبال آن بوده و از رسیدن قیمت‌ها به بیش از ۷۰ دلار استقبال کنند. کمپ بازگشت شیل درصورت شوک قیمتی را مهم‌ترین ریسک شرایط کنونی بازار نفت می‌داند. این در حالی است که «دنیای اقتصاد» نیز در گزارشی که پیش از این با عنوان «سه ریسک پنهان جهش نفتی» در ۱۷ آبان منتشر کرده بود، از رها کردن اصلاحات اقتصادی و افزایش درگیری‌های منطقه‌ای به‌عنوان دو ریسک دیگر جهش قیمت نفت یاد کرده بود.
نفت در مسیر ۷۰ دلار
قیمت‌ها در روز جمعه اندکی کاهش یافت و از رکورد «بیشترین سطح از سال ۲۰۱۵» قدری فاصله گرفت، با این حال نفت برنت همچنان بسیار نزدیک به مرز ۷۰ دلار معامله می‌شود.به گزارش «دنیای اقتصاد» بهای نفت خام آمریکا روز گذشته با وجود رشد در ابتدای معاملات، تا لحظه تنظیم این گزارش(ساعت ۱۶ به وقت تهران) ۵۶ سنت کاهش یافت و به ۴۵/ ۶۱ دلار بر بشکه رسید. نفت برنت نیز ۶۲ سنت کاهش یافت و ۴۵/ ۶۷ دلار بر بشکه معامله شد. این در حالی است که روز پنج‌شنبه قیمت برنت به ۲۷/ ۶۸دلار بر بشکه رسیده بود. معامله‌گران تجمعات در ایران را عامل رشد قیمت نفت برنت در هفته گذشته معرفی می‌کردند، علاوه بر این انتشار آمار اداره اطلاعات انرژی آمریکا از سطح ذخایر انبارهای نفتی این کشور محرک دیگری بود که به صعود برنت به بیش از ۵۸ دلار بر بشکه کمک کرد. بر اساس آمار این سازمان، ذخایر انبارهای نفتی آمریکا در هفته پایانی سال ۲۰۱۷ حدود ۴/ ۷ میلیون بشکه در روز کاهش یافته و ۴۶/ ۴۲۴ میلیون بشکه رسیده است. این در حالی است که پیش از این کارشناسان افت ۱/ ۵ میلیون بشکه‌ای این ذخایر را پیش‌بینی کرده بودند. این اعداد نشان می‌دهد سطح ذخایر انبارهای نفتی این کشور نسبت به پیک خود در مارس گذشته ۲۰ درصد کاهش یافته و به متوسط ۵ ساله خود نزدیک شده است. به گزارش رویترز دلیل کاهش در سطح ذخایر، افزایش فعالیت پالایشگاه‌های این کشور است. در حال حاضر پالایشگاه‌های آمریکایی با بیشترین ظرفیت خود از سال ۲۰۰۵ کار می‌کنند و این به کاهش سطح ذخایر نفتی و افزایش ذخایر انبارهای فرآورده منجر شده است. میزان بهره‌وری پالایشگاه‌ها یک درصد افزایش یافته و به ۷/ ۹۶ درصد رسیده و این به افزایش ۲۱۰ هزار بشکه‌ای میزان پالایش نفت‌خام منجر شده است.
اما روز گذشته مشخص شد تجمعات مردم در ایران نه تنها تولید نفت کشور را تحت تاثیر قرار نداد، بلکه هیچ نشانه‌ای مبنی بر تهدید تاسیسات نفتی کشور در دست نیست. از این رو خیلی زود اعتراضات اخیر تاثیرش را بر بازار نفت از دست داد. علاوه بر این عامل آمریکایی رشد قیمت‌ها نیز روز گذشته تا حدودی تعدیل شد. چراکه توجه معامله‌گران به آمار تولید این کشور جلب شد. اداره اطلاعات انرژی آمریکا اعلام کرده که به زودی سطح تولید نفت این کشور از مرز ۱۰ میلیون بشکه در روز عبور خواهد کرد. این دو موضوع از عوامل افت قیمت‌ها در روز گذشته محسوب می‌شوند.در این میان جان کمپ، ستون‌نویس رویترز با بیان اینکه اوپک هدف خود را رسیدن ذخایر انبارهای نفتی به متوسط ۵ ساله تعیین کرده، بر این باور است که تمرکز اوپک بر این هدف برای بازار نفت خطرناک است، چراکه می‌تواند بازار را با شوک قیمتی مواجه کند و فرصت بیشتری برای افزایش تولید در اختیار تولیدکنندگان نفت شیل قرار دهد.
هدف‌گذاری غلط اوپک
بر اساس یادداشت کمپ، وزیر نفت عربستان به‌عنوان رهبر اوپک بارها اعلام کرده که اوپک تنها داده‌های ذخایر انبارهای نفتی کشورهای OECD را برای بررسی شرایط بازار تحت نظر دارد. به گفته وی، در حال حاضر نیز ذخایر این انبارها حدود ۱۵۰ میلیون بشکه باید کاهش یابد تا به متوسط ۵ساله خود برسد. آمار اداره اطلاعات انرژی آمریکا، اوپک و آژانس بین‌المللی انرژی از سطح ذخایر انبارهای OECD تفاوت‌هایی با هم دارند، با این حال هر سه روند مشابهی را نشان می‌دهند. اوپک برآورد کرده که ذخایر این انبارها از ماه مه شروع به کاهش کرده اما در ماه اکتبر همچنان ۱۳۷ میلیون بشکه بیشتر از متوسط ۵ ساله خود بوده است. آژانس سطح ذخایر انبارها در ماه اکتبر را ۱۱۱ میلیون بشکه بیشتر از متوسط ۵ ساله آنها برآورد کرده و اداره انرژی آمریکا نیز سطح این انبارها را ۱۶۷ میلیون بشکه بیشتر از متوسط ۵ ساله فصلی دانسته است. با وجود تفاوت در این آمار که از اختلاف در ابزار محاسباتی آنها نشات می‌گیرد، مشخص است که ذخایر انبارهای نفتی به شدت در یک سال گذشته کاهش یافته است.
غالب پیش‌بینی‌ها از جمله در اوپک و آژانس بین‌المللی انرژی نشان می‌دهد که انتظار می‌رود ذخایر انبارهای نفتی در نیمه اول سال اندکی افزایش یافته و بازار در نیمه دوم سال به تعادل برسد. پیش‌بینی از افزایش ذخایر انبارها در نیمه اول سال احتمالا مهم‌ترین عامل تمدید توافق اوپک و متحدانش تا پایان سال ۲۰۱۸ است. اما افزایش ذخایر انبارهای نفتی در نیمه اول سال به دلیل شروع دوران تعمیر و نگهداری پالایشگاه‌ها روند طبیعی محسوب می‌شود و معمولا در نیمه دوم سال با افزایش ترددهای جاده‌ای که به رشد تقاضا برای فرآورده‌های نفتی منجر می‌شود، رشد ذخایر‌ها در نیمه اول سال جبران می‌شود. بنابراین افزایش ذخایر انبارها در نیمه اول سال تنها زمانی نشانه نگران‌کننده‌ای از مازاد عرضه در بازار نفت است که سریع‌تر از حالت عادی باشند.
دو شاخص مکمل چه می‌گویند؟
اما در عین حال که انبارهای نفت‌خام همچنان با مازاد ذخایر مواجه است، ذخایر انبارهای فرآورده‌ها به شدت کاهش یافته و به متوسط ۵ ساله رسیده است. جان کمپ حتی میگوید که در برخی موارد از جمله انبارهای فرآورده‌های میان تقطیر از جمله بنزین و سوخت دیزل، با کسری مواجه است. در این میان اوپک قصد دارد که سطح انبارهای نفتی را به متوسط ۵ ساله برساند و درصورتی که به این هدف برسد، به راحتی قیمت‌ها بالاتر از ۷۰ دلار بر بشکه خواهد بود و ساختار بازار نفت به شکل قوی Backwardation می‌شود. چراکه تقاضا برای نفت ظرف ۵ سال گذشته حدود ۶ میلیون بشکه در روز افزایش یافته و اوپک بدون توجه به رشد تقاضا در سال ۲۰۱۸ نسبت به ۲۰۱۳ می‌خواهد، میزان نفت در انبارها را به متوسط ۵ ساله برساند.
اما این تنها نشانه از تنگنای عرضه در بازار نفت نیست، به گفته ستون‌نویس رویترز، روند معاملات در بازار آتی نشان از کسری نفت در آینده نزدیک دارد. بازار در حال حاضر بک‌واردیشن است، به این معنا که قیمت آتی نفت برنت در سررسید ۶ ماهه، حدود ۲ دلار بیشتر از قیمت‌های نقدی است.Backwardation (بک‌واردیشن) نشان دهنده کمبود عرضه در بازار است و معمولا به کاهش ذخایر انبارهای نفتی منجر می‌شود. در مقابل ساختار کونتانگو قرار دارد که قیمت‌های نقدی بیشتر از قیمت‌های آتی و نشان‌دهنده مازاد عرضه در بازار است.به گفته جان کمپ در ۲۵ سال گذشته بازار نفت مدام بین ساختار بک‌واردیشن و کونتانگو در رفت و آمد بوده است. در حال حاضر نیز بعد از اینکه در ۲۰۱۵ و ۲۰۱۶ بازار به شدت کونتانگو بود، از اواخر سال ۲۰۱۷ بک‌واردیشن شد و تا کنون این ساختار ادامه یافته است. معاملات آتی برای سر رسید ۲۰۱۸ نشان می‌دهد که معامله‌گران منتظر رسیدن دوره‌ای از کمبود عرضه شدید هستند.
اوپک به دنبال رشد قیمت‌ها
به اعتقاد کمپ تاریخ نشان می‌دهد اوپک بین دو شرایط، خطر شوک رشد قیمتی در بازار نفت و قرار گرفتن قیمت‌ها در مسیر کاهشی به دلیل عدم تعادل در بازار نفت، ریسک اولی را می‌پذیرد و برای نزدیک کردن هرچه بیشتر سمت عرضه و تقاضا تلاش خواهد کرد. در دو دوره افت قیمت‌ها در سال‌های ۱۹۹۷/ ۱۹۹۸ و ۲۰۰۸/ ۲۰۰۹ اوپک قیمت مناسب بازار را به شکل رسمی و غیررسمی به ترتیب ۲۸ دلار و ۷۵ دلار بر بشکه اعلام کرده بود. اما قیمت‌ها در اواخر سال ۲۰۰۰ نزدیک به ۳۵ دلار و اوایل سال ۲۰۱۱ بیش از ۱۲۵ دلار بر بشکه بود. بررسی بازار آتی در این سال‌ها نشان می‌دهد در هر دو مورد بازار بک‌واردیشن بوده است.
در حال حاضر نیز اوپک به‌طور رسمی قیمتی را برای نفت اعلام نکرده است، اما برخی اظهارات مقامات اوپک نشان می‌دهد آنها می‌خواهند نفت ۶۰ دلاری کف قیمتی بازار باشد. در نظر گرفتن این کف قیمتی به این معناست که اوپک متوسط سالانه قیمت را به شکل معناداری بیش از ۶۰ دلار می‌خواهد. این ارقام نشان می‌دهد از ابتدای سال ۲۰۱۷ قیمت‌های هدف اوپک به شکل معناداری افزایش یافته است. شرایط کنونی اعضای اوپک انگیزه آنها برای متعادل کردن بازار و پذیرفتن ریسک شوک قیمتی را بیشتر می‌کند. غالب اعضای اوپک به قیمت‌های بیشتر نفت برای جبران کسری بودجه خود نیاز دارند. علاوه بر این بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی به رشد قیمت‌ها برای اجرای برنامه‌های اقتصادی و اجتماعی بلندپروازانه خود نیاز دارد. تلاش برای فروش سهام آرامکو نیز دیگر عاملی است که این کشور از افزایش قیمت‌ها حمایت می‌کند. بنابراین در صورتی که اوپک و متحدانش به نقطه هدف خود در سطح ذخایر انبارهای نفتی نزدیک شوند، به راحتی قیمت‌ها به بیش از ۷۰ دلار بر بشکه خواهد رسید که این موضوع با استقبال اعضای این سازمان مواجه خواهد شد. با این حال به اعتقاد کمپ، رسیدن قیمت برنت به بیش از ۷۰ دلار رشد بهای شاخص نفت‌خام آمریکا به بالای ۶۰ دلار را به دنبال دارد و این قیمتی است که به راحتی فرصت افزایش تولید را در اختیار تولیدکنندگان شیل قرار می‌دهد.
ارسال نظر