بازی‌سازهای نفت از سه دوربین

قیمت نفت روی مدار صعود

اداره اطلاعات انرژی آمریکا (EIA) در تازه‌ترین گزارش خود از بازار نفت، برآورد خود از بهای نفت را افزایش داده است. بر اساس گزارش این سازمان، بهای نفت برنت در سال جاری به ۵۲ دلار بر بشکه خواهد رسید که یک دلار از برآورد قبلی این سازمان بیشتر است. همچنین بهای این نفت شاخص در سال ۲۰۱۸ با ۲ دلار افزایش نسبت به گزارش قبلی این سازمان بیش از ۵۴ دلار بر بشکه پیش‌بینی شده است. درخصوص شاخص نفت خام در بازار آمریکا (WTI) پیش‌بینی شده که حدود ۵/ ۳ دلار کمتر از نفت برنت معامله شود. آژانس بین‌المللی انرژی نیز در تازه‌ترین گزارش ماهانه خود نقاط مثبت و منفی بسیاری پیش روی بازار نفت ترسیم کرد و با تاکید بر تداوم مسیر بازار نفت به سوی توازن بیشتر، رشد تولید کشورهای غیرعضو اوپک را مانعی برای رشد بیشتر قیمت نفت دانست.با این حال این گزارش‌ها بر اساس عوامل قابل پیش‌بینی ارائه می‌شوند و مسائل ژئوپلیتیک در آنها لحاظ نشده است. این در حالی است که کاهش تولید بیش از ۵۰۰ هزار بشکه‌ای عراق به دنبال جدایی اقلیم کردستان، کاهش تولید نفت ایران به دنبال بازگشت تحریم‌های آمریکا و افت تولید ونزوئلا به دلیل مشکلات اقتصادی و سیاسی از عواملی است که می‌تواند همه این برآوردها را تغییر داده و قیمت نفت را با جهش قابل توجهی مواجه کند.

رشد عرضه کشورهای غیراوپکی

رشد تولید کشورهای غیرعضو اوپک از عواملی است که در گزارش آژانس بین‌المللی انرژی (IEA) و اداره اطلاعات انرژی آمریکا بر آن تاکید شده، در حالی که اوپک برآورد خود از تولید این کشورها را کاهش داده است.  اداره اطلاعات انرژی آمریکا متوسط تولید نفت خام این کشور در ماه گذشته میلادی را ۳/ ۹ میلیون بشکه در روز برآورد کرد که نسبت به متوسط تولید ماه آگوست ۲۵۰ هزار بشکه در روز بیشتر است، بخش مهمی از این رشد تولید به دلیل افت آن در ماه آگوست به دنبال وقوع توفان در خلیج مکزیک رخ داده است. این سازمان اعلام کرد که آثار توفان در حال حاضر تقریبا رفع شده و پالایشگاه‌ها و تولید نفت‌خام آمریکا به شرایط عادی بازگشته است. این سازمان متوسط تولید نفت‌خام آمریکا در سال جاری را ۲/ ۹ میلیون بشکه برآورد کرد که نسبت به گزارش قبلی ۱/ ۰ درصد کمتر است. اما برآورد اداره اطلاعات انرژی آمریکا از تولید نفت این کشور در سال ۲۰۱۸ حدود ۸/ ۰ درصد یا ۸۰ هزار بشکه افزایش یافته و به ۹۲/ ۹ میلیون بشکه در روز رسیده است. این مقدار بیشترین سطح تولید نفت‌خام آمریکا در طول تاریخ خواهد بود، رکورد کنونی حدود ۶/ ۹ میلیون بشکه در روز و متعلق به سال ۱۹۷۰ است.

بر‌اساس گزارش IEA نیز عرضه جهانی نفت در ماه سپتامبر به دنبال رشد تولید کشورهای غیرعضو اوپک ۹۰ هزار بشکه در روز افزایش یافته و به ۵/ ۹۷ میلیون بشکه در روز رسیده که نسبت به دوره مشابه سال قبل ۶۲۰ هزار بشکه در روز بیشتر است. انتظار می‎‌رود عرضه کشورهای غیرعضو اوپک در سال ۲۰۱۷ حدود ۷۰۰ هزار بشکه در روز افزایش یابد که این مقدار در سال ۲۰۱۸ به ۵/ ۱‌میلیون بشکه در روز خواهد رسید.هرچند اوپک نیز که رشد عرضه کشورهای غیرعضو اوپک در سال جاری را ۷۰۰ هزار بشکه در روز پیش‌بینی کرده، اما این میزان حدود ۱۰۰‌هزار بشکه‌ از برآورد قبلی این سازمان کمتر است. پیش‌بینی رشد عرضه این کشورها در سال ۲۰۱۸ نیز حدود ۶۰ هزار بشکه در روز کاهش یافته و به ۹۰۰ هزار بشکه در روز رسیده است.

امید به تداوم توافق اوپک

اداره اطلاعات انرژی آمریکا با اشاره به تاثیر توافق کاهش تولید بر افت موجودی انبارهای نفتی جهان، میزان تولید نفت اوپک در سه ماه سوم سال را ۹/ ۳۲ میلیون بشکه در روز اعلام کرده که نسبت به سطح تولید این سازمان در زمان انعقاد قرارداد(۴/ ۳۳ میلیون بشکه در روز) تنها ۵۰۰ هزار بشکه در روز کمتر است. EIA رشد تولید نفت لیبی در سال جاری را یکی از عوامل کاهش اثرگذاری توافق اوپک می‌داند، با این حال با اشاره به توقف تولید نفت از میدان شرارا لیبی در اوایل ماه جاری بر عدم ثبات تولید این کشور تاکید می‌کند. اداره اطلاعات انرژی آمریکا بر این باور است که تولید نفت اوپک در سه ماه چهارم حدود ۲۰۰ هزار بشکه در روز کاهش می‌یابد و به ۷/ ۳۲ میلیون بشکه در روز خواهد رسید.آژانس نیز اعلام کرده تولید نفت این سازمان به دنبال رشد تولید لیبی و کاهش تولید عراق و ونزوئلا تغییر چندانی نداشته است. اوپک در ماه سپتامبر روزانه ۶۵/ ۳۲ میلیون بشکه در روز نفت تولید کرده که نسبت به مدت مشابه سال قبل ۴۰۰‌هزار بشکه کمتر است. میزان پایبندی اعضای این سازمان به توافق برای کاهش تولید نیز حدود ۸۶ درصد و در سطح ماه قبل بوده است.

این در حالی است که تولید نفت اوپک بر اساس منابع ثانویه ۸۸ هزار بشکه در روز افزایش یافته و به ۷۵/ ۳۲ میلیون بشکه در روز رسیده است. براساس گزارش اوپک، در این ماه بیشترین افت تولید به ونزوئلا اختصاص داشته است. تولید نفت این کشور در ماه گذشته حدود ۵۲ هزار بشکه در روز کاهش یافته و به ۸۹/ ۱ میلیون بشکه در روز رسیده است. این در حالی است که متوسط تولید نفت ونزوئلا در سال گذشته ۱۶/ ۲ میلیون بشکه در روز و در سال ۲۰۱۵ حدود ۴/ ۲ میلیون بشکه در روز بوده است. افت تولید این کشور به دنبال مشکلات اقتصادی، کمبود برق و... رخ داده است. فروپاشی سیاسی ونزوئلا، به دنبال مشکلات اقتصادی متعدد یکی از ریسک‌های ژئوپلیتیک بازار نفت محسوب می‌شود. اما رشد تولید لیبی، نیجریه و عراق مهم‌ترین‌ عامل افزایش تولید نفت اوپک در ماه گذشته بوده است. تولید نفت لیبی و نیجریه به‌عنوان دو عضو معاف از توافق در ماه گذشته به ترتیب ۵۴ و ۵۱ هزار بشکه در روز افزایش یافته است. اما برخلاف برآورد آژانس، اوپک از افزایش ۳۱ هزار بشکه‌ای تولید نفت عراق خبر داده است. عراق از ابتدای سال کمترین پایبندی را به توافق برای کاهش تولید داشته است. تولید نفت ایران نیز در ماه سپتامبر نزدیک به هزار بشکه در روز افزایش یافته و به ۸۳/ ۳ میلیون بشکه در روز رسیده است. بر اساس محاسبات خبرگزاری رویترز، میزان پایبندی ۱۱عضو اوپک بر اساس گزارش این سازمان در ماه گذشته ۹۸ درصد بوده است.

تعدیل تقاضای رو‌به رشد نفت

درخصوص تقاضا نیز، EIA برآورد خود از رشد تقاضا را نسبت به گزارش قبلی این سازمان حدود ۱۰۰ هزار بشکه کاهش داده است. بر اساس گزارش این سازمان، انتظار می‌رود رشد اقتصاد جهانی افزایش یابد و به افزایش تقاضا برای نفت کمک کند و رشد تقاضا به ۶/ ۱ میلیون بشکه در روز در سال ۲۰۱۸ برسد. آژانس بین‌المللی انرژی نیز با بیان اینکه رشد تقاضا که در سه ماه سوم سال به ۲/ ۲میلیون بشکه در روز رسیده بود و در سه ماه سوم تا سطح ۲/ ۱ میلیون بشکه در روز کاهش یافت، اعلام کرد: پیش‌بینی ما از رشد تقاضا در سال جاری و سال ۲۰۱۸ به ترتیب ۶/ ۱ و ۴/ ۱میلیون بشکه در روز است که نسبت به گزارش قبلی تغییری نداشته است.اما بر اساس گزارش اوپک، تقاضا برای نفت در سال جاری ۵/ ۱ میلیون بشکه در روز رشد خواهد کرد که این مقدار نسبت به گزارش قبلی این سازمان حدود ۳۰ هزار بشکه در روز بیشتر است. عامل افزایش رشد تقاضای جهانی به دلیل افزایش مصرف نفت در کشورهای OECD و چین خواهد بود. در سال ۲۰۱۸ نیز رشد تقاضا حدود ۴/ ۱ میلیون بشکه در روز پیش‌بینی شده است.

  تداوم افت موجودی انبارهای نفتی

بر اساس برآورد‌های اداره اطلاعات انرژی آمریکا، در سه ماه سوم سال جاری، موجودی انبارهای نفتی جهان روزانه ۵۰۰ هزار بشکه کاهش یافته و کاهش موجودی انبارهای نفتی سومین افت فصلی خود را تجربه کرده است. این طولانی‌ترین دوره افت متوالی کاهش موجودی انبارهای نفتی از سال ۲۰۱۴-۲۰۱۳ محسوب می‌شود.بر اساس گزارش آژانس بین‌المللی انرژی نیز موجودی انبارهای نفتی کشورهای OECD در ماه آگوست ۲/ ۱۴ میلیون بشکه در روز کاهش یافته ولی سطح این انبارها همچنان ۱۷۰ میلیون بشکه بیشتر از متوسط ۵ ساله است. آژانس بین‌المللی انرژی نیز بر کاهش موجودی انبارهای نفتی جهان در سه ماه سوم سال تاکید کرده است. موجودی انبارهای نفتی و فرآوردهای نفتی در سال جاری به‌طور متوسط به ترتیب ۱۰۰ و ۲۰۰ هزار بشکه در روز کاهش می‌یابد.بر اساس گزارش اوپک، سطح موجودی انبارهای نفتی کشورهای OECD در ماه آگوست به ۹۹۶/ ۲ میلیارد بشکه رسیده که ۱۷۱ میلیون بشکه بیشتر از متوسط ۵ ساله است. موجودی انبارهای نفتی و فرآورده‌های پالایشگاهی در سه ماه سوم سال جاری به ترتیب ۱۴۶ و ۲۵ میلیون بشکه بیشتر از میزان نرمال فصلی آنها بوده است.