اطلس نفتی سرمایه‌گذاران

دنیای اقتصاد: بزرگ‌ترین رویداد نمایشگاهی صنعت پتروشیمی ایران روز گذشته با حضور معاون اول رئیس‌جمهوری، وزیر نفت و مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی در محل دائمی نمایشگاه‌ بین‌المللی تهران آغاز به کار کرد. حضور اسحاق جهانگیری، به‌عنوان میهمان ویژه مراسم افتتاحیه یازدهمین نمایشگاه بین‌المللی «ایران پلاست» در حالی از اهمیت صنعت پتروشیمی نزد دولت دوازدهم حکایت دارد که این دور از نمایشگاه ایران‌پلاست، با استقبال ۶۰۰ شرکت داخلی و ۵۲۴ شرکت خارجی برگزار شد. بر اساس اطلاعات موجود، حضور شرکت‌کنندگان داخلی نسبت به دور قبل رشدی ۳۹ درصدی و شرکت‌کنندگان خارجی نیز رشدی ۲۱ درصدی داشته است.

بر این اساس سالن خلیج فارس نمایشگاه‌ بین‌المللی تهران، دیروز تبدیل به محلی شد که از آنجا پیام جذب سرمایه برای توسعه زنجیره ارزش صنعت پتروشیمی ایران، به حاضران و فعالان صنعت پتروشیمی در ایران و دنیا مخابره شد. در کنار این پیام اما بیژن زنگنه به چالش‌ها و مشکلاتی که صنعت پتروشیمی ایران را با وجود پتانسیل‌های فراوان با مشکلاتی همراه کرده است اشاره و تاکید کرد برای رفع آنها اقداماتی در دست انجام است. عدم ورود بخش خصوصی واقعی به سرمایه‌گذاری در بخش بالادست، نوسانات پیش‌بینی نشده در قیمت خوراک، ضرورت مراجعه به بورس کالا و... از جمله مشکلاتی بود که زنگنه در مراسم افتتاح یازدهمین نمایشگاه بین‌المللی ایران پلاست به آن اشاره کرد تا شاید به این ترتیب فضای کلی صنعت پتروشیمی ایران از بالادست گرفته تا پایین‌دست، به شکل کامل‌تری به خصوص برای میهمانان خارجی توصیف شود. پس از زنگنه، اسحاق جهانگیری سخنرانی خود را آغاز کرد تا به تشریح فضای کلی اقتصاد ایران و فرصت‌های سرمایه‌گذاری در آن پس از اجرای برجام بپردازد. جهانگیری به نشست مجمع عمومی سازمان ملل که اخیرا در نیویورک برگزار شد نیز اشاره کرد تا پیام صلح‌طلبی ایران را به شرکت‌کنندگان خارجی حاضر در نمایشگاه اعلام کرده و اطمینان آنها را به مساله امنیت در ایران بیش از پیش جلب کند. معاون اول رئیس‌جمهوری در بخشی از سخنرانی خود گفت: سخنان سنجیده دکتر روحانی، رئیس‌جمهوری را در مجمع عمومی سازمان ملل همگان شنیدید پیامش این بود که ایران به دنبال تنش‌زدایی است، ایران به قوانین و مقررات بین‌المللی پایبند است، ایران به دنبال جهانی عاری از خشونت و افراط‌گرایی و تروریسم است و سابقه عمل ایران در این سال‌ها به خوبی به نمایش گذاشته شده است.

همچنین مرضیه شاهدایی، معاون وزیر نفت در امور پتروشیمی با اشاره به برنامه تحقق دومین جهش توسعه صنعت پتروشیمی، گفت: دوران پسابرجام موقعیت مناسبی را برای تکمیل زیرساخت‌ها و تامین الزامات مورد نیاز جهشی دیگر در توسعه صنعت پتروشیمی فراهم می‌کند و پیش‌بینی می‌شود این جهش موتور محرک تکمیل فرآیند توسعه صنعتی و اقتصادی کشور به ویژه صنایع تکمیلی پتروشیمی باشد.

دوری از تولید محصولات کم ارزش

«بهبود فضای کسب‌و‌کار در صنایع تکمیلی پتروشیمی و پلاستیک کشور» در حالی شعار یازدهمین نمایشگاه بین‌المللی ایران‌پلاست برگزیده شده است که وزیر نفت در سخنرانی خود در مراسم افتتاح این نمایشگاه گفت: در کشور موضوع اشتغال یک امر حیاتی است و ظرفیت‌های پایین دستی در بخش‌هایی بسیار خوب و حتی خالی است که باید وزارت نفت و وزارت صنعت به بهبود این ظرفیت‌ها کمک کنند.

وزیر نفت همچنین از افتتاح طرح‌های پتروشیمی‌ کاوه، فاز سوم پتروشیمی پردیس و بوشهر تا پایان امسال خبرداد و گفت: باید از حضور سرمایه‌‌گذاران خارجی برای بالابردن ارزش افزوده، دستیابی به فناوری‌های نو و تولید محصولات با ارزش‌تر استفاده و از تولید محصولات کم ارزشی که بازار را نیز اشباع می‌کنند دوری کنیم. زنگنه در حالی به دوری از تولید محصولات کم‌ارزش تاکید دارد که تا زمانی‌که صنایع میان‌دستی و پایین‌دستی متناسب با صنایع بالادستی توسعه پیدا نکنند، نمی‌توان به تولید محصولاتی با ارزش افزوده بالا امیدوار بود. در حال حاضر بخش عمده فعالیت صنایع پتروشیمی ایران به تولید محصولات پایه پتروشیمی که ارزش افزوده چندانی ندارند و صادرات آن به مقاصد بین‌المللی از جمله چین معطوف است. هرچند زنگنه روز گذشته در این زمینه نیز حرف‌هایی داشت و با اشاره به تخصیص ۲ هزار هکتار زمین در شرق عسلویه برای توسعه صنایع میان دستی پتروشیمی گفت: مشاور این طرح برای ایجاد زیرساخت‌های لازم انتخاب شده است. زنگنه با بیان اینکه در پنج سال آینده ارزش محصولات بالادست پتروشیمی به ۴۰ میلیارد دلار می‌رسد، گفت: در بخش میان‌دست و پایین‌دست نیز باید برنامه‌ریزی‌های لازم برای توسعه این صنعت، اشتغال‌زایی و ایجاد ارزش افزوده صورت گیرد. وزیر نفت یادآور شد: سیاست دولت بهبود کسب و کار، ایجاد اشتغال و بهبود زندگی مردم است که ما نیز مجری آن هستیم.

افزایش تولید محصولات پتروشیمی پس از برجام

زنگنه در بخشی از سخنرانی خود با اشاره به اینکه هرچه اقتصاد کشور فعال‌تر شود، واحدهای پتروشیمی نیز فعال‌تر می‌شوند، با بیان اینکه پس از اجرایی شدن برجام شاهد افزایش تولید و صادرات محصولات پتروشیمی بودیم، تصریح کرد: حدود یک میلیون تن عرضه خوراک به واحدهای پایین‌دستی پتروشیمی در داخل کشور افزایش یافته که این به معنای ایجاد اشتغال، تولید و ایجاد ثروت برای کشور است.

زنگنه همچنین با اشاره به چند طرح بهره‌برداری شده در سال ۹۵ گفت: در دوره دهم این رویداد جهانی نوید افتتاح چند طرح پتروشیمی را داده بودم که خوشبختانه انجام شد و ظرفیت عظیمی را به این صنعت اضافه کرد. پتروشیمی‌های لرستان، ارومیه، مهاباد، مرودشت، کارون، فاز دوم پتروشیمی تخت‌جمشید، کردستان، مروارید، فاز دوم پتروشیمی کاویان، انتخاب و تخت‌جمشید عسلویه از جمله طرح‌هایی بودند که به گفته زنگنه در سال ۹۵ و ابتدای امسال به بهره‌برداری رسیدند. افتتاح سه واحد پلی‌اتیلنی خط لوله اتیلن غرب با مجموع ظرفیت یک میلیون تن در سال ۹۵ از دیگر دستاوردهایی بود که زنگنه به آن اشاره کرد.

وزیر نفت با اشاره به اینکه پتروشیمی‌های کاوه، فاز سوم پتروشیمی پردیس و بوشهر در سال ۹۶ افتتاح می‌شوند، اظهار کرد: بهره‌برداری از این طرح‌ها، ادامه حرکت در مسیر توسعه صنعت پتروشیمی است.

وی با بیان اینکه به برکت خوراک فراوان و ارزان برای مجتمع‌های پتروشیمی، طرح‌های در حال اجرا پیشرفت بسیار خوبی دارند، ادامه داد: فاینانس بیشتر این طرح‌ها از صندوق توسعه ملی یا از دیگر کشورها تامین می‌شود؛ البته بیشتر سرمایه‌گذاران در بخش بالادست پتروشیمی از بخش نیمه دولتی بوده‌اند، با این حال برخی کارشناسان فعال در حوزه پتروشیمی با اشاره به مشکلاتی که در زمینه ارائه ابزارهای پوشش ریسک و تضمین بازگشت سرمایه‌گذاری خارجی‌ها در کشور وجود دارد، عقیده دارند تا زمانی‌که این مشکلات برطرف نشود نمی‌توان به ورود تاثیرگذار سرمایه‌گذاران خارجی به ایران امیدوار بود.

زنگنه در بخشی از سخنان خود به مشکلات صنایع پتروشیمی در ایران اشاره کرد که از جمله آنها «نوسان‌های پیش‌بینی نشده کمیت عرضه و قیمت خوراک برای صنایع پایین‌دست» بود. به عقیده وی «واحدهای پتروشیمی کوچک به تنهایی نمی‌توانند در مقابل این نوسانات خود را تنظیم کنند و باید با ایجاد اتحادیه و انجمن‌ها برای کمک به تولید مستمر محصولات به این واحدها کمک کرد.»

وزیر نفت ضرورت مراجعه تولیدکنندگان کوچک به بورس و الزام تامین مواد اولیه از بورس را نیز یکی از نگرانی‌های موجود دانست و ادامه داد: اصل بورس راهکار درستی است و بنده مذاکراتی با بورس داشته‌ام و در این‌باره به نتیجه رسیده‌ایم و امیدواریم این مشکل به‌زودی برطرف شود. زنگنه صادرات و عرضه داخلی را از دیگر چالش‌های پیش‌روی تولیدکنندگان بزرگ صنعت پتروشیمی دانست و اظهار کرد: به علت وجود قانون معافیت مالیاتی صادرات، تولیدکنندگان برای عرضه محصولات خود به خارج از کشور تمایل بیشتری دارند که این مساله نیز باید حل شود.

جذب حدود 14 میلیارد دلار سرمایه خارجی بعد از برجام

«جذب سرمایه خارجی» در حالی شاه‌بیت سخنرانان روز گذشته در آیین افتتاح یازدهمین نمایشگاه بین‌المللی ایران‌پلاست بود که معاون اول رئیس‌جمهوری در این زمینه گفت: اولویت دولت به‌صورت ویژه جذب سرمایه‌گذاری خارجی در صنعت پتروشیمی است که البته در دوران بعد از برجام حدود ۱۴ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی جذب شده. اسحاق جهانگیری با تاکید بر اینکه «یکی از اصلی‌ترین رشته‌های صنعتی ایران، صنعت پتروشیمی است»، گفت: پتروشیمی صنعتی پویا، توجیه‌پذیر و از هر جهت با سیاست‌های داخلی ایران سازگار است و این صنعت دانش‌بنیان و مردمی می‌تواند در فضای بین‌المللی حضور داشته باشد، بنابراین در این زمینه وزارت نفت برنامه‌های خوبی را تهیه کرده است. اسحاق جهانگیری تاکید کرد: صنایع پایین‌دستی حتما با حمایت وزارت نفت و وزارت صنعت، معدن و تجارت باید به سرعت توسعه پیدا کند. جهانگیری همچنین گفت: یکی از اولویت‌های دولت به‌صورت ویژه برای جذب سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی، بخش صنعت پتروشیمی و صنایع پایین‌دستی آن است. به گفته جهانگیری «از اول دولت یازدهم تا شهریور سال ۹۶، ۱۹ میلیارد و ۳۷۷ میلیون دلار طرح سرمایه‌گذاری مستقیم در وزارت امور اقتصادی و دارایی تحت حمایت قانون سرمایه‌گذاری خارجی کشور به تصویب رسید که بیش از ۱۱میلیارد و ۶۶۰ میلیون دلار آن جذب شده و در واقع تبدیل به کارخانه و صنعت در کشور شده است. جهانگیری در ادامه به موضوع سخنرانی ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا در مجمع عمومی سازمان ملل اشاره کرد و گفت: هفته گذشته تصویری از جهان در مجمع عمومی سازمان ملل به نمایش گذاشته شد که در یک‌طرف تمایل جنگ‌طلبانه‌ای بود که ترامپ و نتانیاهو به نمایش گذاشتند و آن را نمایندگی کردند و به نظر می‌آمد به دنبال ایجاد هراسی باشند برای تجارت اسلحه و سلطه بر جهان و در طرف دیگر کشورهای مستقلی بودند که به رای ملت و خودشان پایبند بوده و می‌خواستند روی پای خودشان بایستند.

با این حال آن‌طور که جهانگیری تاکید کرد «سخنان سنجیده رئیس‌جمهوری ایران را که پیام صلح به همراه داشت، همگان شنیدند.»

جهانگیری در کنار ارائه تصویری از صلح‌طلبی ایران، با اشاره به برخی شاخص‌های اقتصادی، ثبات در اقتصاد کشور را مناسب ارزیابی کرد و گفت: رشد اقتصادی ایران بعد از یک دوره طولانی پس از سال ۱۳۹۵ طبق گزارش بانک مرکزی بالای ۱۲ درصد و طبق گزارش مرکز آمار ایران بالای ۹ درصد رسید که جزو رشدهای کم‌سابقه در دهه‌های اخیر کشور بود و در جهان هم جزو رشدهای مهم به‌شمار می‌رود.

معاون اول رئیس‌جمهوری با بیان اینکه در سه ماه سال ۱۳۹۶ رشد اقتصادی کشور ۵/ ۶ درصد و بدون نفت ۷ درصد بوده است، یادآور شد: برخی فکر می‌کردند که رشد اقتصادی سال ۹۵ به دلیل سهم بسیار بالایی که نفت در آن داشت، در سال ۹۶ تکرار نخواهد شد که خوشبختانه ما در سه ماه اول با چنین رشدی روبه‌رو‌ شدیم. جهانگیری همچنین گفت: وزارت نفت در بخش سرمایه‌گذاری و توسعه صنایع بالادستی نفت و گاز در میادین مشترک با همکاری و توافق شرکت‌های خارجی در چارچوب قراردادهای جدید نفت و گاز، در سال ۱۳۹۵ کار بزرگی انجام داد. معاون اول رئیس‌جمهوری همچنین فرصت را برای کشورهایی که می‌خواهند در بخش نفت و گاز ایران سرمایه‌گذاری کنند، مناسب دانست و گفت: وزارت نفت آمادگی دارد که در این زمینه قراردادهای بزرگ امضا کند که خوشبختانه یکی از آنها با شرکت توتال فرانسه امضا شد.

تولید ۱۲ میلیون تن مواد پلیمری تا پایان برنامه ششم

مرضیه شاهدایی، مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی از دیگر سخنرانان مراسم افتتاح یازدهمین نمایشگاه بین‌المللی ایران پلاست بود که با اشاره به اعمال تحریم‌ها علیه ایران اظهار کرد: با تشدید تحریم‌های ظالمانه توسعه با کندی مواجه شد و با لغو تحریم‌های بین‌المللی و تغییر فضای حاکم بر کسب‌و‌کار کشور پس از برجام روند توسعه صنعت پتروشیمی کشور مجددا سرعت گرفت. شاهدایی در ادامه با بیان اینکه تولید مواد اولیه پلیمری در کشور حدود ۵/ ۷ میلیون تن در سال است، گفت: با برنامه‌ریزی‌های کلان انجام‌شده تا پایان برنامه ششم توسعه این رقم به ۱۲ میلیون تن در سال افزایش خواهد یافت. وی ادامه داد: همچنین در سال ۱۳۹۵ از ۱۶ میلیون تن محصول پتروشیمی عرضه شده به بازار داخلی کشور بالغ بر چهار میلیون تن انواع محصولات پلیمری در اختیار صنایع پایین‌دستی قرار گرفت. در حال حاضر عمده‌ترین این محصولات پلی‌اتیلن‌ها و پلی‌پروپلین است که بالغ بر ۶۰ درصد مصرف کشور را شامل می‌شود. معاون وزیر نفت در امور پتروشیمی با بیان اینکه مذاکرات و امضای تفاهم‌نامه با شرکت‌های معتبر بین‌المللی و همچنین از سرگیری حضور در بازارهای جهانی و دسترسی به منابع مالی خارجی از مهم‌ترین فعالیت‌های شرکت ملی صنایع پتروشیمی بعد از برجام است، اظهار کرد: هدف سرمایه‌گذاران خارجی در ایران عمدتا دستیابی به بازار، منابع طبیعی، ورود به بازار منطقه از طریق ایران، دسترسی به نیروی متخصص و استفاده از مشوق‌ها است که باید با پیش‌بینی‌های لازم در زمان عقد قرارداد و محبوب کردن قانون استفاده حداکثری از توانمندی داخل کشور ضمن اینکه سرمایه‌گذاران خارجی از مزایا برخوردار می‌شوند، زمینه‌ ارتقای جایگاه فنی و تکنولوژی سازندگان داخل در حوزه صنایع بالا‌دستی و پایین‌دستی فراهم شود.

شاهدایی در ادامه با اشاره به برگزاری نمایشگاه ایران پلاست گفت: برگزاری این نمایشگاه به‌عنوان یکی از معتبرترین نمایشگاه‌های تخصصی صنعت پلاستیک منطقه می‌تواند ظرفیت‌ها و توانمندی‌های این صنعت را برای جهانیان عرضه کند و صنعتگران ایرانی را نیز با دستاوردهای روز دنیا آشنا کند. یازدهمین دوره نمایشگاه بین‌المللی ایران پلاست ۲ تا ۵ مهرماه ۱۳۹۶ در محل دائمی نمایشگاه‌های بین‌المللی تهران در چهار گروه مواد اولیه، کالاهای ساخته و نیمه ساخته شده، ماشین‌آلات و تجهیزات و خدمات دایر است. این نمایشگاه با حضور بیش از ۶۰۰ شرکت داخلی و ۵۰۰ شرکت خارجی، ۱۴ هیات تجاری و ۲۳۰ بازرگان و تاجر صنایع پلیمر و پلاستیک روز گذشته افتتاح شد.