ناکامی نفت در فصل پرتقاضا

دنیای اقتصاد: با وجود اینکه انتظار می‌رفت در ماه آگوست یعنی ماه پرتقاضا برای نفت‌خام، بازار نفت با اهرم‌های مثبتی مواجه شود و شاهد رشد قیمت‌ها باشیم اما مسیر وقوع اتفاقات گوناگون به شکلی بود که بیشترین افت ماهانه از مارس سال جاری رقم خورد. آن‌طور که داده‌ها نشان می‌دهد نفت‌خام آمریکا تحت‌تاثیر رشد تولید نفت این کشور و توفان هاروی که به خروج ۲۵ درصد از ظرفیت پالایشی این کشور منجر شد، افت شدیدی را تجربه کرده است. نفت‌خام آمریکا در ماه آگوست نزدیک به ۳ دلار معادل ۹/ ۵ درصد کاهش یافت و به ۲۳/ ۴۷ دلار بر بشکه رسید. این در حالی است که نفت برنت تغییر چندانی نداشت و تنها ۲۷ سنت کاهش یافت و در پایان ماه به ۳۳/ ۵۲ دلار بر بشکه رسید. کاهش شدید بهای نفت خام آمریکا و عدم رشد قیمت نفت برنت آن هم در ماهی که به‌طور تاریخی بیشترین تقاضای ماهانه برای نفت خام سالانه در آن رخ می‌دهد، نشان از ناکامی بازار نفت دارد و حال با نزدیک شدن به پایان فصل پرتقاضای نفت و آغاز دوره تعمیر و نگهداری پالایشگاه‌ها احتمال می‌رود شاهد توقف روند کاهشی موجودی انبارهای نفتی و فشار بیش از پیش بر قیمت‌ها باشیم.

کاهش تولید اوپک

آن‌طور که برآوردهای اولیه نشان می‌دهد تولید نفت اوپک در ماه آگوست کاهش یافته است. ۱۱ عضو این سازمان و ۱۱ کشور خارج از اوپک در سپتامبر ۲۰۱۶ توافق کردند که در مجموع ۸/ ۱ میلیون بشکه از عرضه روزانه نفت تا مارس ۲۰۱۸ بکاهند. با این حال لیبی و نیجریه به‌عنوان دو عضو اوپک که به دلیل مشکلات داخلی کمتر از توان خود نفت تولید می‌کردند، تا رسیدن به سقف تولید خود از توافق معاف شدند. این دو کشور از ابتدای سال بر‌خلاف انتظارات توانستند به شدت تولیدات خود را افزایش داده و کاهش تولید دیگر اعضا را تا حدود زیادی خنثی کنند. در پی رشد تولید این کشورها و همچنین کاهش پایبندی برخی اعضای اوپک به توافق در ماه ژوئن و جولای تولید نفت این سازمان صعودی شد که افت قیمت نفت در ماه‌های اخیر را به دنبال داشت.

اما ماه گذشته مجددا درگیری‌ها در لیبی اوج گرفت و تولید نفت این کشور را کاهش داد، حال برآوردها نشان می‌دهد که تحت تاثیر کاهش تولید این کشور و افزایش پایبندی کشوری چون عراق تولید نفت اوپک بعد از دو ماه رشد، کاهش یافته است. به گزارش رویترز، کشورهای عضو اوپک در ماه آگوست تولید نفت خود را ۱۷۰ هزار بشکه کاهش داده و به ۸۳/ ۳۲میلیون بشکه در روز رساندند، پایبندی اعضای این سازمان به توافق نفتی از رقم ۸۴درصد در ماه جولای به ۸۹ درصد رسیده است. بر اساس بررسی‌های رویترز، عراق در ماه آگوست ۴۶/ ۴ میلیون بشکه در روز تولید کرده که نسبت به میزان تولید ماه جولای ۴۰ هزار بشکه کمتر است. این کشور در ماه جولای تنها ۲۸ درصد به توافق پایبند بود. وزیر نفت عراق در سفری که در روزهای اخیر به مسکو داشته در جمع خبرنگاران از میزان پایبندی این کشور به توافق دفاع کرده است. جبار اللعیبی در جریان سفر خود به مسکو به خبرنگاران گفته است: اگر توافق کاهش تولید تمدید شود، عراق برای کمک به تثبیت بازار نفت آن را رعایت خواهد کرد. وی تولید نفت عراق را ۳۲/ ۴ میلیون بشکه در روز اعلام کرده و افزوده است: «ما کشوری هستیم که واقعا به توافق کاهش تولید اوپک متعهد بوده‌ایم.»علاوه بر عراق، کویت نیز با ۱۰ هزار بشکه کاهش، تولید خود را به ۷/ ۲ میلیون بشکه در روز رسانده است. عربستان نیز که روزانه در ماه جولای ۰۲/ ۱۰ میلیون بشکه تولید کرده بود، در ماه آگوست ۲۲ هزار بشکه کمتر تولید کرده است. تولید نفت لیبی نیز که ماه جولای به بیش از یک میلیون بشکه در روز رسیده بود ماه گذشته حدود ۱۰۰ هزار بشکه کاهش یافت، البته میزان کاهش در هفته‌ پایانی آگوست بیش از ۳۵۰‌هزار بشکه در روز بود. هرچند میزان پایبندی اوپک به توافق نسبت به ماه جولای افزایش یافته است، اما این میزان همچنان نسبت به میزان پایبندی اعضای این سازمان که به‌طور متوسط حدود ۱۰۰ درصد بود، کمتر است. در حال حاضر عدم‌پایبندی به توافق و نبود هیچ برنامه مشخصی بعد از پایان مدت توافق(مارس ۲۰۱۸) یکی از بزرگ‌ترین‌ نگرانی‌های تحلیلگران بازار است. وزیر نفت عراق گفته است سرنوشت توافق اوپک در نشست رسمی این سازمان در ماه نوامبر مشخص می‌شود.

توفان هاروی در بازار نفت

هفته گذشته یعنی هفته پایانی آگوست توفان بی‌سابقه‌ای ایالت تگزاس را در نوردید که به تخریب شدید زیر ساخت‌های نفتی این منطقه مهم نفتی منجر شد. با این حال بر‌خلاف توفان‌های گذشته، این توفان که هاروی نامیده می‌شود نه تنها رشد قیمت نفت را به دنبال نداشت، بلکه فشار بر قیمت‌ها را بیشتر کرد. دلیل آن بود که هاروی بیش از آنکه بر زیر ساخت‌های تولید نفت منطقه تگزاس اثرگذار باشد موجب تخریب پالایشگاه‌های این منطقه شد که کاهش شدید تقاضا برای نفت را به دنبال داشت. در منطقه توفان زده روزانه حدود ۷۵/ ۱‌میلیون بشکه نفت تولید می‌شود که در اثر توفان هاروی حدود ۳۰۰ هزار بشکه از تولیداتش کاسته شده است. این در حالی است که بیش از ۴۵ درصد از ظرفیت پالایشی آمریکا در این منطقه قرار دارد و توفان هاروی موجب از دور خارج شدن بیش از یک چهارم از ظرفیت پالایشی آمریکا و کاهش ۴/ ۴ میلیون بشکه‌ای تقاضا برای نفت در این کشور شده است. علاوه بر این بسیاری از کارشناسان بر این باورند که برای تعمیر زیر‌ساخت‌ها و بازگشت پالایشگاه‌ها به تولید چندین ماه زمان لازم است و احتمالا تولید نفت منطقه زودتر از پالایشگاه‌ها بازیابی شود. از این رو توفان هاروی موجب کاهش قیمت نفت و رشد بهای بنزین شد به‌طوری‌که در سه روز ابتدایی بازگشایی بازارهای بین‌المللی در هفته گذشته قیمت نفت‌خام آمریکا ۹/ ۱ دلار کاهش یافت و به زیر ۴۶ دلار بر بشکه رسید. این در حالی است که قیمت بنزین حدود ۲۰ درصد رشد داشته است. با وجود کاهش تقاضا در پالایشگاه‌های منطقه تگزاس آمریکا، رشد قیمت فرآورده‌های نفتی موجب افزایش حاشیه سود پالایشگاه‌های آسیا و اروپا شده که رشد شدید تولید و صادرات آن به آمریکا را به دنبال داشته است، از این رو برخی کارشناسان بر این باورند که افزایش تقاضا از سوی این پالایشگاه‌ها کاهش تقاضای آمریکا را جبران خواهد کرد و به کاهش موجودی انبارهای نفتی در دیگر نقاط جهان منجر خواهد شد.

رشد فصلی تقاضا

اما ماه آگوست برابر با ماه پایانی فصل تابستان، با اوج تقاضای فصلی برای بنزین همراه است چراکه در این ماه مسافرت‌های جاده‌ای در نیمکره شمالی زمین به خصوص در آمریکا اوج می‌گیرد. از این رو تقاضا برای نفت خام از سوی پالایشگاه‌های آمریکا تا پایان هفته سوم ماه آگوست و پیش از وقوع توفان هاروی به شدت اوج گرفت به‌طوری‌که در هفته سوم آگوست به ۶/ ۱۷ میلیون بشکه در روز نیز رسید. نمود افزایش تقاضا برای نفت را می‌توان در کاهش موجودی انبارهای نفتی آمریکا دید. بر اساس داده‌های اداره اطلاعات انرژی آمریکا حجم موجودی انبارهای نفتی این کشور بیش از ۴۵ میلیون بشکه در ماه آگوست کاهش یافته و به ۷۷/ ۴۵۷ میلیون بشکه رسیده است. اما افزایش رانندگی تنها دلیل رشد تقاضا در فصل گرما نیست، برخی کشورها چون عربستان سعودی برای تولید برق از نفت و مشتقات نفتی استفاده می‌کنند. از این رو با گرم شدن هوا و رشد مصرف برق، تقاضای داخلی این کشور نیز به شدت افزایش می‌یابد. به‌طوری‌که حدود یک میلیون بشکه از میزان تقاضای داخلی در فصل زمستان بیشتر می‌شود. این موضوع یکی از عوامل مهم کاهش صادرات نفت عربستان در ماه آگوست است. این کشور در ماه گذشته میلادی روزانه ۶/ ۶ میلیون بشکه نفت صادر کرده که نسبت به آگوست ۲۰۱۶ حدود یک میلیون بشکه کمتر است. با این حال این وقایع نتوانست قیمت‌ها را افزایش دهد و علاوه بر آن پایان یافتن ماه آگوست و کاهش تقاضای پالایشگاه‌های آمریکایی به دنبال توفان هاروی می‌تواند در ماه جاری فشار بر قیمت نفت را افزایش دهد.

رشد تولیدات آمریکا

اما تولید نفت آمریکا یکی از عوامل فشار بر قیمت نفت بود. تولید نفت این کشور در پایان ماه آگوست نسبت به پایان جولای نزدیک ۱۰۰ هزار بشکه بیشتر شد و از ۴۳/ ۹ به ۵۳/ ۹ میلیون بشکه در روز رسید. رسیدن تولید نفت آمریکا به بیشترین سطح ظرف دو سال و نیم گذشته یکی از عوامل فشار بر قیمت‌ها در ماه آگوست محسوب می‎‌شود. رشد تولیدات آمریکا در حالی رقم خورده است که کاهش تعداد دکل‌های حفاری در میادین نفتی این کشور موجب خوش‌بینی به کاهش رشد تولید در ماه‌های آینده شده است. بر اساس داده‌های بیکرهیوز، تعداد دکل‌های حفاری در میادین نفتی این کشور در ماه آگوست ۷مورد کاهش یافته؛ در حالی که از جولای ۲۰۱۶ هر ماه ما شاهد افزایش این رقم بوده‌ایم، آگوست گذشته اولین ماهی است که تعداد دکل‌ها کاهش یافته است. با این حال رشد تولید آمریکا مانع از اثرگذاری این عامل بر بازار نفت شد.