سه روایت مجهول از بازار نفت

دنیای اقتصاد: با شروع ماه ژانویه به‌عنوان نخستین ماه از فرصت ۶ماهه اجرای توافق اوپک، میزان عرضه جهانی نفت بیش از یک میلیون بشکه در روز کاهش یافت و به ۷۵/ ۹۷ میلیون بشکه در روز رسید. این آمار که از گزارش ماه گذشته اوپک استخراج شده است در حالی نشانه خوبی از روند اجرای توافق کاهش تولید به شمار می‌رود که محمد باریکندو، دبیر کل اوپک میزان ذخایر جهانی نفت را همچنان بالا ارزیابی می‌کند. در این میان بانک سرمایه‌گذاری گلدمن ساکس در رابطه با سطح ذخایر جهانی نفت خام، بر خلاف بارکیندو اعلام کرده است که ذحایر جهانی نفت خام با کاهش همراه خواهد شد. اما نخست‌وزیر عراق با اشاره به اینکه قیمت‌ها هنوز به سطح مورد نظر و مطلوب نرسیده است، از اعضای اوپک درخواست کرد برای بحث درباره کاهش تولید نفت با هدف حمایت از قیمت‌ها در بازار جهانی، برگزاری یک نشست جدید را در دستور کار خود قرار دهند.

این سه دیدگاه در حالی در رابطه با اثرگذاری توافق کاهش تولید بر کاهش ذخایر جهانی نفت خام و رشد قیمت‌ها وجود دارد که روز گذشته، بازار جهانی نفت خام در واکنش به گزارش گلدمن ساکس و همچنین موضع میانه‌روی دبیرکل اوپک، در ابتدای معاملات با رشد همراه بود؛ هرچند در ادامه با اندکی نوسان در واکنش به رشد شاخص دلار با ریزش همراه شد. به این ترتیب تا لحظه تنظیم این گزارش (ساعت ۱۶:۳۰ به وقت تهران) نفت خام برنت با ۳۶ سنت کاهش قیمت به ۳۰/ ۵۶دلار بر بشکه رسید و نفت خام آمریکا نیز ۳۷سنت کاهش قیمت داشت و با قیمت ۹۶/ ۵۳دلار بر بشکه معامله شد.

به گزارش خبرگزاری اسپوتنیک بارکیندو در عین حال که تبعیت از توافق اوپک را تایید می‌کند، با اشاره به اینکه اوپک و شرکایش هنوز به قیمت متوازن دست نیافته‌اند، روز گذشته خواستار مشارکت کشورهای بیشتری با توافق کشورهای عضو و غیرعضو اوپک برای کاهش تولید شد. همچنین به گزارش خبرگزاری رویترز، بارکیندو که در کنفرانسی خبری در همایش «هفته بین‌المللی نفت» در لندن حضور داشت، با تاکید بر انطباق ۹۰ درصدی عملکرد کشورهای عضو اوپک با توافق کاهش تولید به خبرنگاران گفت: کشورهای غیرعضو اوپک اگرچه هنوز به این سطح از انطباق با توافق کاهش تولید نرسیده‌اند، اما اطمینان دارم به زودی در کاهش تولید به کشورهای عضو اوپک نزدیک خواهند شد.با این حال حیدر العبادی، نخست‌وزیر عراق با تاکید بر اینکه کشورش برای جبران کسری بودجه، به فروش نفت در سطح قیمت ۶۰ دلار در هر بشکه نیاز دارد این را هم اضافه کرد که بغداد به‌طور جدی خواستار کاهش تولید نفت از سوی اعضای اوپک و سایر تولید‌کنندگان جهانی برای حمایت از قیمت‌ها است و به همین دلیل اوپک به یک نشست جدید نیاز دارد. درخواست نخست‌وزیر عراق برای تشکیل جسله‌ای فوری از سوی کشورهای عضو اوپک در حالی است که نشست بعدی این سازمان در ماه مه ‌(اردیبهشت ۹۶) برگزار خواهد شد.

کاهش ذخایر نفت خام به روایت گلدمن ساکس

اما همزمان با اظهار نظر بارکیندو در رابطه با بالا بودن سطح ذخایر جهانی نفت خام، لزوم افزایش همکاری کشورهای غیرعضو اوپک و همچنین دعوت از سایر کشورها برای پیوستن به جنبش کاهش تولید، بانک سرمایه‌گذاری گلدمن ساکس پیش‌بینی کرد که ذخایر جهانی نفت خام کاهش خواهد یافت. در گزارش گلدمن ساکس که روز گذشته بر خروجی خبرگزاری رویترز قرار گرفت، به توافق کشورهای عضو و غیرعضو اوپک و رشد تقاضای جهانی به‌عنوان دو عامل اثرگذار در کاهش ذخایر جهانی اشاره و در عین حال تاکید شده است که به احتمال قوی ذخایر آمریکا با رشد همراه خواهد بود. در این گزارش که روز سه‌شنبه از سوی گلدمن ساکس منتشر شده، تاکید شده است: رشد موجودی نفت تجاری در آمریکا که اخیرا شاهد آن بوده‌ایم، به معنای تغییر پیش‌بینی ما مبنی بر کاهش تدریجی ذخایر جهانی نفت نیست. در واقع در حالی که ذخایر نفت تجاری آمریکا رو به افزایش است، موجودی در سایر نقاط دنیا روندی کاهشی دارد. گلدمن ساکس در ادامه گزارش می‌دهد بنابراین پیش‌بینی ما برای رشد ۵/ ۱ میلیون بشکه‌ای تقاضا در سال ۲۰۱۷ به قوت خود باقی است و این میزان افزایش تقاضا به راحتی تولیدات آمریکا را جذب می‌کند.

تهدید سهم بازار، چالش جدید توافق اوپک

به این ترتیب چنانچه پیش‌بنی گلدمن ساکس به درستی محقق شود، افزایش تولید نفت شیل که این روزها از آن به‌عنوان تهدیدی برای توافق کاهش تولید یاد می‌شود، تلاش برای کاهش مازاد عرضه جهانی نفت خام را تهدید نمی‌کند و در حالی که تولیدات کشورهای عضو و غیرعضو به بازارهای جهانی کم می‌شود، تولیدات شیل جذب بازار می‌شود. هرچند پیش‌بینی اخیر گلدمن ساکس می‌تواند وجه مثبت همزمان شدن توافق کاهش تولید و خیز شیل برای افزایش تولید باشد، اما وجه منفی این ماجرا می‌تواند گسترش سهم بازار نفت خام آمریکا و از دست رفتن سهم بازار کشورهای متعهد به کاهش تولید باشد. به این ترتیب جنگ بر سر افزایش سهم بازار می‌تواند به مثابه تهدیدی برای توافق کاهش تولید باشد زیرا کشورهای متعهد‌شده برای کاهش تولید در صورت احساس خطر نسبت به از دست دادن سهم بازار، ممکن است توافق را زیر پا گذاشته و تولیدات خود را برای به دست آوردن سهم بیشتر افزایش دهند. هرچند این تهدید چندان هم دور از انتظار به نظر نمی‌رسد زیرا بر اساس گزارش خبرگزاری رویترز، در حالی که پس از اجرای توافق کاهش تولید توسط اوپک و غیر اوپکی‌ها، شکافی در عرضه نفت به وجود آمده، تجار نفتی از سراسر جهان از جمله آمریکا، انگلیس و برزیل، میزان فروش نفت خود به آسیا را به سه برابر افزایش داده‌اند. این روند غیرمعمول ارسال نفت از نقاط مختلف جهان به بازار آسیا پس از تصمیم سال گذشته اوپک و دیگر تولیدکنندگان از جمله روسیه برای کاهش روزانه ۸/ ۱ میلیون بشکه‌ای تولید در نیمه نخست سال ۲۰۱۷ اتفاق افتاده است. بر این اساس برنامه‌های بارگیری نشان می‌دهد، صادرات نفت خام آمریکا به آسیا از زیر یک میلیون بشکه در ماه اکتبر به بیش از ۵/ ۳ میلیون بشکه در ماه جاری افزایش یافته که از جمله می‌توان به اولین محموله نفتی ارسالی به هند اشاره کرد.

همچنین ارسال نفت برزیل به آسیا از ۹/ ۶میلیون بشکه در ماه اکتبر به رقم بی‌سابقه ۷/ ۱۶ میلیون بشکه در ماه فوریه رسیده است. لیبی نیز که از توافق کاهش تولید مستثنی شده، عرضه نفت خود به آسیا را دو برابر کرده و در ماه گذشته به ۲ میلیون بشکه رسانده است. به این ترتیب باید دید تهدید جدید که با دست‌اندازی به بازار آسیا بیش از پیش جدی شده است، روند اجرای توافق اوپک و کاهش سطح ذخایر جهانی نفت خام را به کجا خواهد رساند.