سیگنال شکست توافق اوپک

دنیای اقتصاد: نوسان نفت همچنان با سیگنال‌هایی که از اوپک می‌رسد ادامه دارد. روز جمعه در پی آشکار شدن وجود اختلاف بین اعضای این سازمان در رسیدن به راه‌حلی برای کاهش تولید، بهای نفت بیش از ۲ درصد افت کرد و افت هفتگی این کالا به بیش از ۴ درصد رسید. اصرار برای گذاشتن سقف بر تولید ایران، مخالفت عراق برای پیوستن به طرح کاهش تولید و عدم پذیرش آمار تولید که از سوی دبیرخانه منتشر می‌شود موجب شد که نشست روز جمعه برای بازار نفت حاصلی ‌نداشته باشد. قرار است کمیته ویژه(متشکل از هیات‌ عامل اوپک و نمایندگان کشورها) ۵ روز پیش از نشست رسمی اوپک مجددا با یکدیگر دیدار کنند. روز گذشته دومین روز از مذاکرات کمیته ویژه، این بار با حضور نمایندگان کشورهای غیرعضواوپک ادامه یافت، با این حال موضع روسیه به‌عنوان مهم‌ترین‌ کشور تولیدکننده غیرعضو اوپک چندان مثبت نیست. بر این اساس کارشناسان بر این باورند که نهایتا اوپک نتواند بر سر جزئیات مختلف به توافق برسد و برای حفظ ظاهر و جلوگیری از سقوط قیمت‌ها به توافقی سست تن دهد.

ناکامی اولیه اوپکی‌ها

آن‌طور که در خبرگزاری‌های مختلف نقل شده است، نمایندگان هیات عامل اوپک روز جمعه در جلسه‌ای که حدود ۱۱ ساعت به درازا کشیده، با یکدیگر دیدار کرده‌اند اما در نهایت اعلام شد که بین کشورهای عضواوپک توافقی حاصل نشده است. به نظر می‌رسد باوجود اینکه عربستان در نشست الجزایر تلویحا با معافیت ایران از طرح مذکور موافقت کرده بود، اما روز جمعه خواهان سقفی مشخص برای تولید نفت ایران شده بود. میسیون ماهش، تحلیلگر موسسه سرمایه‌گذاری بارکلیز در این خصوص می‌گوید:«ایران خواهان مشخص شدن درصد تولید اوپک (سهم از اوپک) است و یک عدد ثابت را برای سقف تولیدش نمی‌پذیرد.» پیش از این نیز، دکتر مهدی عسلی، مدیر امور اوپک و روابط با مجامع انرژی سابق وزارت نفت در یادداشتی در «دنیای اقتصاد» نسبت به این موضع اخطار داده بود (ببینید: امیدواری محتاطانه به آینده نفت، ۲۷ مهر)

علاوه بر این عراق عامل دیگری است که هفته پیش اعلام کرد به دلیل هزینه‌های بالایی که برای مبارزه با داعش می‌پردازد خواهان معافیت از طرح مذکور است. روزنامه وال‌استریت ژورنال، نپذیرفتن آمار اعلام شده از سوی دبیرخانه اوپک درخصوص میزان تولید هر یک از اعضا را یکی دیگر از اختلافات اعضای اوپک اعلام کرده است. قرار است ۵ روز پیش از برگزاری نشست رسمی اوپک در ۳۰ نوامبر(١٠ آذر ماه)، مجددا نمایندگان عامل در وین با یکدیگر دیدار کرده و برای رسیدن به راه حلی درباره میزان تولید اعضا مذاکره کنند.

مذاکره با غیر‌اوپکی‌ها

روز گذشته دومین روز از نشست هیات‌عامل اوپک این بار با حضور نمایندگان کشورهای غیرعضو از جمله نمایندگان کشورهای روسیه، برزیل، قزاقستان و آذربایجان برگزار شد. بین کشورهای غیرعضو حاضر در وین تنها جمهوری آذربایجان بود که نگاهی مثبت به مذاکرات داشت، نماینده این کشور با ابراز امیدواری به مذاکرات اعلام کرد که کشورهای تولیدکننده نفت برای رسیدن به قیمت ۶۰ دلار تلاش می‌کنند. با این حال زمانی‌که اعضای اوپک خود نمی‌توانند به توافقی دست یابند، توافق کلی بین همه تولیدکنندگان نفت(عضو و غیر عضو اوپک) دور از دسترس به نظر می‌رسد.

به‌طور مثال، مواضع روسیه، مهم‌ترین‌ تولیدکننده خارج از اوپک که پیش از این برای همکاری با اوپک در راستای افزایش قیمت نفت اعلام آمادگی کرده بود، همچنان در هاله‌ای از ابهام است. وزیر انرژی این کشور، الکساندر نواک، اعلام کرده که روسیه تنها می‌تواند سطح تولید خود را ثابت نگه دارد و برای کاهش تولید آماده نیست. از سویی ایگور سِچین، رئیس شرکت دولتی روسنفت نیز که به مواضع ضد اوپکی مشهور است اعلام کرده این شرکت حاضر به کاهش تولید خود نیست. وزارت انرژی روسیه نیز به تازگی در گزارشی اعلام کرده به دلیل افزایش تولید نفت شیل به دنبال رشد قیمت نفت، ممکن است هر توافقی در اوپک تاثیری کوتاه‌مدت داشته باشد و این گزارش احتمال نپیوستن روسیه به توافق اوپک را بیشتر کرده است. این در حالی است که ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری این کشور اخیرا اعلام کرده بود که روسیه برای کاهش تولید نفت آماده است. به گزارش رویترز، قرار است ولادیمیر پوتین با تولیدکنندگان داخلی نفت روسیه یک هفته پیش از نشست رسمی اوپک جلسه‌ای برگزار کند. سهم بالایی از تولید نفت روسیه در اختیار شرکت‌های خصوصی است بنابراین روسیه مانند تولیدکنندگان اوپک به راحتی نمی‌تواند تولید خود را کاهش دهد، شاید دستور پوتین به این شرکت‌ها تنها راه کاهش تولید نفت روسیه باشد.

سهم بازار نفت از مذاکرات اوپک

قیمت نفت هفته گذشته در پی تردید در توانایی اوپک برای رسیدن به توافق تحت فشار قرار گرفت و افت ۲/ ۴ درصدی را تجربه کرد و نفت خام آمریکا به محدوده ۴۸ دلاری و نفت برنت به قیمت ۴۹ دلاری به ازای هر بشکه رسید. این اولین هفته طی شش هفته اخیر بود که بهای هفتگی نفت کاهش می‌یافت. در ۵ هفته پیش از آن نفت بیش از ۱۸ درصد رشد قیمتی را تجربه کرده بود. افت قیمت‌ها در هفته گذشته در حالی رخ داد که در این هفته برای اولین بار بعد از ۴ ماه تعداد دکل‌های فعال در میادین نفتی آمریکا کاهش یافت. بر اساس آمار موسسه بیکرهیوز، تعداد دکل‌های حفاری فعال در میادین نفتی آمریکا هفته گذشته دو مورد کاهش یافت و به ۴۴۱ دستگاه رسید. با این حال بازار تحت تاثیر اخبار اوپک بود و این خبر نتوانست موجب رشد قیمت‌ها در روز جمعه شود.

کارشناسان بر این باورند که مذاکرات اوپک نشان می‌دهد اعضای این سازمان برای کاهش تولید و افزایش قیمت‌ها بسیار جدی هستند، با این حال معامله‌گران چندان به نتیجه این مذاکرات خوش‌بین نیستند. مدیر عامل شرکت Chantico بر این باور است که با اعلام خبر عدم توافق اوپک باید منتظر رسیدن قیمت‌ها به محدوده ۴۰ دلار باشیم. جان کیلداف، کارشناس بازار نفت نیز رسیدن قیمت‌ برنت به محدوده ۴۹ دلار را سیگنال فاز خرسی در بازار نفت می‌داند و بر این باور است که رسیدن قیمت نفت از ۵۲ دلار به ۴۹ دلار طی هفته اخیر نشان می‌دهد این فاصله قیمتی تنها با سیگنال اوپک رشد کرده بوده، بنابراین قیمت ۶/ ۴۶ دلاری(بهای برنت پیش از نشست الجزایر) ایستگاه بعدی سقوط قیمت نفت است. کارشناسان موسسه BMI بر این باورند که به دلیل اختلافات موجود، احتمالا اوپک نهایتا به یک توافق آبکی برسد. به‌طور مثال، توافق شود که ایران، لیبی و نیجریه تا رسیدن به سطح مورد نظر به تولید خود ادامه دهند و دیگر اعضا در بیشترین سطح از ابتدای سال میلادی تولید خود را ثابت نگه دارند.

در این بین برخی کارشناسان نیز هستند که بر این باورند که بدون توافق اوپک نیز نفت به رشد قیمتی خود ادامه خواهد داد. میسویین ماهش، تحلیلگر موسسه بارکلیز بر این باور است که در سه ماه اول و دوم سال ۲۰۱۷ بازار نفت به تعادل رسیده و قیمت‌ها رشد می‌کنند. وی بر این باور است که قیمت‌ها در سه ماه اول در بازه ۵۰ دلار و در سه ماه دوم در بازه ۵۵ دلار خواهد بود. گروه سرمایه‌گذاری مکاروی نیز اعلام کرده است که توافق اوپک می‌تواند رشد ۶۰ درصدی قیمت‌ها را به دنبال داشته باشد. با این حال دنیس گارتمن، یکی از سرمایه‌گذارانی که با گروه مکاروی کار می‌کند بر این باور است که چنین پیش‌بینی قیمتی بیش از اندازه خوش‌بینانه است. گارتمن بر این باور است که بدعهدی و افزایش تولید احتمالی روسیه، پافشاری ایران بر بازگشت به سطح تولید قبل از تحریم‌ها و رشد پایین تقاضای روسیه عواملی هستند که توافق احتمالی اوپک را کم‌اثر می‌کند. بر این اساس، گارتمن بر این باور است که در بهترین حالت توافق اوپک قیمت نفت خام آمریکا را به ۵۲ دلار و نفت برنت را به ۵۴ دلار خواهد رساند.