خیز لحظه آخری بازار نفت

دنیای اقتصاد: در حالی که نفت در ماه میلادی که گذشت روزهای پر نوسانی را تجربه می‌کرد، در آخرین روزهای این ماه با تصمیم‌گیری تاریخی اوپک توانست خیز دقیقه نودی را تجربه کند. در نهایت نفت خام آمریکا، نفت شاخص بازار نیویورک حدود ۸ درصد رشد ماهانه قیمتی را به ثبت رساند و برنت، نفت شاخص بازار لندن ۴ درصد در ماه سپتامبر رشد کرد. این در حالی است که برنت از ابتدای ماه تا ۲۷ سپتامبر یعنی تا پیش از برگزاری نشست اوپک در الجزایر به دلیل تردید در توان اوپک برای تصمیم‌گیری در این نشست و همچنین نگرانی از مازاد عرضه، در مسیر نزولی قرار گرفته و نفت خام آمریکا نیز تغییر چندانی نکرده بود. این دومین ماه متوالی است که قیمت‌ نفت در مسیر افزایشی قرار گرفته است. ماه گذشته نیز با اعلام خبر برگزاری نشست اوپک در الجزایر بود که قیمت‌ها افزایش یافتند. در واقع طی دو ماه گذشته نفت با سیگنال اوپک رشد کرده است، حال سوالی که مطرح می‌شود این است؛ آیا نفت می‌تواند تا زمان برگزاری نشست رسمی اوپک به رشد قیمتی خود ادامه دهد؟

تصمیم تاریخی اوپک

اوپک در بیست و هشتمین روز از ماه سپتامبر یعنی چهارشنبه هفته گذشته اعلام کرد که بر سر کاهش سقف تولید به توافق رسیده است. هر چند توافق نهایی بر سر جزئیات این توافق به نشست رسمی این سازمان که دو ماه دیگر برگزار می‌شود موکول شده اما این تصمیم از این منظر که اوپک بعد از ۸ سال برای اولین‌بار برای کاهش تولید خود به توافق رسیده است، اهمیت ویژه‌ای دارد. نفت با سیگنال تصمیم اوپک طی دو روز حدود ۷ درصد رشد قیمتی را تجربه کرد و روز جمعه در پی سودگیری معامله‌گران و همچنین ایجاد تردید در حصول توافق نهایی، رشد قیمت نفت متوقف شد. کارشناسان درخصوص اجرایی شدن این توافق و نسبت به جزئیات آن تردید دارند. به باور آنها اوپک نمی‌تواند تولید خود را محدود کند. همچنین گفته می‌شود تاثیر این تصمیم کوتاه مدت خواهد بود.

از سویی روز گذشته خبرگزاری رویترز نتایج نظر سنجی خود را درخصوص مقدار تولید نفت اوپک در ماه سپتامبر را منتشر کرد. بر اساس این گزارش، تولید نفت این سازمان در ماه سپتامبر به ۶/ ۳۳میلیون بشکه در روز رسیده است. خبرگزاری رویترز بر این باور است که مازاد عرضه نفت اوپک توانایی این سازمان برای کاهش تولید و رساندن آن به ۵/ ۳۲ تا ۳۳ میلیون بشکه در روز را با تردید بیشتری مواجه می‌کند. عرضه ماه سپتامبر اوپک به استثنای کشورهای گابن و اندونزی، ٣٢ میلیون و ٦٠٠ هزار بشکه در روز بود که بر‌اساس آمار خبرگزاری رویترز از سال ١٩٩٧ به این سو بی‌سابقه بوده است. عراق و لیبی به‌عنوان عوامل اصلی این افزایش تولید معرفی شده‌اند. بر اساس بررسی رویترز، با از سرگیری صادرات مشترک نفت خام شرکت ملی نفت عراق و اقلیم کردستان از میدان‌های نفتی کرکوک، میزان عرضه نفت ماه سپتامبر عراق به ۴ میلیون و ٤٣٠ هزار بشکه در روز رسیده است، این در حالی است که عراق در نشست اخیر اوپک به آمار تولید نفت خود که توسط منابع ثانویه در گزارش اوپک منتشر می‌شود، اعتراض و مقدار تولید خود را ۷/ ۴ میلیون بشکه در روز اعلام کرده کرده است. لیبی نیز ماه گذشته سه پایانه صادرات نفت را پس از چند سال در‌گیری با شورشیان بازگشایی کرد و این امکان به وجود آمد که تولید خود را نیز افزایش دهد.

اما در گزارش رویترز مقدار تولید نفت عربستان سعودی نزولی اعلام شده است. این کشور در تابستان با رشد بسیار بالای تقاضای داخلی نفت مواجه می‌شود که رشد تولید این کشور را به دنبال دارد و حال با پایان فصل گرما کاهش تولید از سوی عربستان طبیعی است. ایران نیز بعد رسیدن به تولید ۶/ ۳ میلیون بشکه در روز چند ماهی است که رشد محسوسی در میزان تولید خود اعمال نکرده است. با این حال ایران نیز مقدار تولید خود را بیش از این مقدار و مقدار اعلام شده توسط دبیرخانه اوپک، یعنی حدود ۸۵/ ۳ میلیون بشکه در روز اعلام می‌کند. دیوید تامسون، معاون اجرایی شرکت Powerhouse با اشاره به میزان تولید نفت اوپک در ماه سپتامبر می‌گوید: تولید نفت این سازمان در ماه گذشته نشان می‌دهد اوپک باید برای کاهش بیشتری در تولید خود آماده شود که کار بسیار دشواری است. به باور تامسون همه کشورهای عضو اوپک با کاهش شدید درآمدهای خود مواجه هستند از همین رو راضی کردن آنها برای کاهش تولید و چشمپوشی از بخشی درآمدهایشان دشوار است.

تولید نفت در آمریکا

آمار و اخبار منتشر شده درخصوص صنعت نفت آمریکا یکی از عوامل نوسان قیمت‌ها در ماه گذشته بود. طی یک ماه گذشته شاهد افزایش مداوم تعداد دکل‌های حفاری در میادین نفتی این کشور بودیم که خبر از توقف افت تولید نفت این کشور می‌داد. از سویی حجم ذخایر نفت خام این کشور در مسیر نزولی قرار گرفته بود که هر چهارشنبه با انتشار مقدار آن از سوی اداره اطلاعات انرژی آمریکا موجب رشد قیمت‌ها می‌شد. بر اساس آخرین آمار منتشر شده از سوی گروه صنعتی بیکر هیوز، تعداد دکل‌های فعال حفاری در میادین نفتی آمریکا هفته گذشته ۷ مورد افزایش یافته و به ۴۲۵ دستگاه است. بر این اساس سیزدهمین هفته افزایش تعداد دکل‌ها بین ۱۴‌هفته رقم خورد. تعداد دکل‌های حفاری در سه ماه سوم سال ۲۰۱۶ حدود ۹۵ دستگاه افزایش یافته است، از همین رو پیش‌بینی می‌شود به زودی رشد تولید نفت در ایالات متحده آمریکا از سر گرفته شود. همچنین از سویی یکی از برندگان بی‌چون و چرای توافق اوپک را تولیدکنندگان نفت شیل می‌دانند، به گفته کارشناسان بسته به تصمیم اوپک و مقدار رشد قیمت‌ها فعالیت‌های حفاری در میادین نفت شیل سرعت بیشتری می‌گیرد.

از سوی دیگر حجم ذخایر نفتی از دیگر عوامل اثرگذار بر قیمت نفت محسوب می‌شود که در ماه گذشته در مسیر نزولی قرار گرفت. به گزارش اداره اطلاعات انرژی آمریکا در هفته منتهی به ۲۳‌سپتامبر حجم ذخایر نفت خام ۹/ ۱ میلیون بشکه کاهش یافته است. این چهارمین هفته متوالی است که شاهد افت موجودی انبارهای نفتی هستیم، طی این مدت حجم ذخایر بیش از ۲۳ میلیون بشکه کاهش یافته است. شرایط نامساعد آب و هوا در اولین هفته موجب اختلال در واردات نفت آمریکا شده بود. به غیر از کاهش واردات، افزایش مصرف داخلی از دیگر عوامل احتمالی کاهش ذخایر نفت خام این کشور محسوب می‌شود.

همچنین نوسانات شاخص دلار از دیگر عواملی بود که در ماه سپتامبر بر افزایش قیمت‎‌ها موثر بود. دلار در این ماه نزدیک به ۶/ ۰ درصد کاهش یافته است. کاهش شاخص دلار موجب ارزان تمام شدن خرید نفت برای متقاضیانی می‌شود که ارز مرجع آنها غیر از دلار است. از همین رو رشد تقاضا را به دنبال دارد. اما این ماه از نظر انتشار گزارش‌های متفاوت از سوی موسسات بین‌المللی انرژی نیز برای بازار نفت حادثه‌آفرین بود. در گزارش ماه سپتامبر آژانس بین‌المللی انرژی و همچنین دبیرخانه اوپک بر وجود مازاد عرضه در سال آینده میلادی تاکید شده بود. پیش از این موسسات پیش‌بینی می‌کردند که مازاد عرضه تا پایان سال جاری میلادی از بازار نفت حذف شود. اما آن‌طور که برآورد می‌شود سال آینده مازاد عرضه در بازارهای جهانی حدود یک تا ۵/ ۱ میلیون بشکه در روز خواهد بود، در حالی که تصمیم اوپک می‌تواند نزدیک به ۷۰۰ هزار بشکه نفت را از بازارهای بین‌المللی خارج کند. برهمین اساس به نظر نمی‌رسد تصمیم این سازمان چندان از قیمت‌ها حمایت کند.