گروه نفت و پتروشیمی: بازار نفت در حالی چند روز گذشته را با تاثیرپذیری از مذاکرات نفتی عربستان و روسیه پشت سر گذاشت که به نظر می‌رسد با وجود شکست توافق دو تولیدکننده بزرگ نفت در حاشیه اجلاس جی ۲۰ چین، عوامل تقویت‌کننده مانع افت قیمت‌ها شدند. نگاهی به روند تغییرات قیمتی در بازار نفت نشان می‌دهد که این بازار در ابتدای مذاکرات وزرای انرژی عربستان و روسیه در روز دوشنبه با خوش‌بینی نسبت به نتیجه آن، با رشد همراه بود؛ اما آنچه در ادامه اتفاق افتاد این بود که با بی‌میلی عربستان نسبت به اجرای فریز نفتی مذاکرات همکاری میان دو غول بزرگ نفتی کارآیی خود را از دست داد.

با این حال آنچه بر خلاف انتظارها در بازار روز گذشته رخ داد، رشد قیمت‌ نفت نسبت به روز سه‌شنبه (روزی که توافقات روسیه و عربستان برای همکاری نفتی بی‌نتیجه ماند) بود. از نگاه تحلیل‌گران اگرچه عواملی چون کاهش ارزش شاخص دلار، پیش‌بینی حجم ذخایر نفت تجاری ایالات متحده آمریکا و حجم موجودی بنزین این کشور از جمله عوامل اثرگذار بر جلوگیری از افت قیمت‌ها در روز گذشته بود، با این حال نمی‌توان از نقش پررنگ صحبت‌های وزیر نفت کشورمان در تزریق امیدواری به بازار نفت چشم‌پوشی کرد. به عقیده تحلیل‌گران بین‌المللی؛ اتفاقی که توانست اثر شکست مذاکرات دو تولیدکننده بزرگ نفتی بر بازار نفت را خنثی کند، صحبت‌های روز سه شنبه بیژن زنگنه در حاشیه دیدار با دبیرکل جدید اوپک در تهران بود. زنگنه پس از دیدار با محمد بارکیندو اعلام کرد: «ایران از هر تصمیم تولیدکنندگان نفت برای بازگرداندن ثبات به بازار حمایت می‌کند». به گفته کارشناسان این اظهار نظر وزیر که مدتی پس از توافق ناموفق روسیه و عربستان مطرح شد، چراغ سبزی به همکاری با غول‌های نفتی برای سرپا نگاه داشتن قیمت طلای سیاه بود.

به گزارش رویترز اعلام آمادگی ایران برای همکاری با روسیه و عربستان می‌تواند نوعی معامله با اوپک برای معافیت ایران در پیوستن به طرح فریز در مقابل حمایت از قیمت‌ها باشد. پیش از این روسیه با اعلام حمایت از ایران اعلام کرده بود نپیوستن ایران به طرح فریز نفتی مانعی برای اجرای این طرح به منظور کنترل مازاد عرضه نخواهد بود. حمایت روسیه از افزایش تولید نفت ایران در حالی است که وزیر امور خارجه عربستان در اظهار نظری در روز سه‌شنبه گفت: عربستان سعودی تنها در صورتی به طرح محدود کردن تولیدات نفتی خواهد پیوست که سایر اعضای اوپک به خصوص ایران، به این طرح بپیوندند در غیر این صورت اجرای طرح فریز نفتی بار دیگر به تعویق خواهد افتاد. اظهارات عادل‌الجبیر در حالی است که پیش از این و در نشست غیررسمی اعضای اوپک در دوحه قطر، عربستان به علت حضور نیافتن ایران در این نشست با اجرای فریز نفتی مخالفت کرد.

بر این اساس اگرچه قیمت نفت خام تحت تاثیر مذاکرات ناموفق روسیه و عربستان در معاملات روز سه‌شنبه با نوسانی اندک روندی نزولی داشت، اما در روز گذشته با تکیه بر صحبت‌های زنگنه و افت شاخص دلار و همچنین پیش‌بینی کاهش حجم ذخایر نفت تجاری و بنزین آمریکا با رشد همراه بود. قیمت نفت برنت به‌عنوان شاخص بورس لندن تا لحظه تنظیم این گزارش (ساعت ۱۶ به وقت تهران) با رشدی ۴۴ سنتی نسبت به روز سه‌شنبه به قیمت ۴۷.۷۰ دلار در هر بشکه رسید. همچنین نفت خام آمریکا به‌عنوان شاخص بورس نیویورک نیز با ۴۰‌سنت رشد روی قیمت ۴۵.۲۳ دلار در هر بشکه ایستاد. آن‌طور که نگاهی به اتفاقات بازار نفت نشان می‌دهد، روز دوشنبه درحالی‌که بازار نفت با امید به انجام اقدامی مشترک از سوی روسیه و عربستان برای کنترل عرضه نفت با رشد چشمگیر قیمت‌ها همراه بود، در روز سه‌شنبه با ناامیدی از شکل گرفتن چنین اقدامی از قیمت‌های پیشین عقب‌نشینی کرد، اما در روز گذشته معادلات بازار کمی تغییر کرد و ناامیدی بازار نفت در نتیجه صحبت‌های وزیر نفت و سایر عوامل یاد شده جبران شد.

آمارهای رسمی از حجم ذخایر نفت تجاری و بنزین در آمریکا اگرچه چهارشنبه شب از سوی اداره اطلاعات انرژی اعلام می‌شود با این حال نظرسنجی‌های اولیه از سوی رویترز نشان می‌دهد که به احتمال زیاد ذخایر نفت خام تجاری آمریکا در هفته گذشته پس از ثبت دو هفته رشد متوالی، کاهشی ۱۰۰ هزار بشکه‌ای داشته است. همچنین ذخیره بنزین نیز بر‌اساس این نظرسنجی به احتمال زیاد با کاهشی حدودا ۵۰۰‌هزار بشکه‌ای همراه بوده است، اما عوامل یاد‌شده در حالی به‌طور طبیعی نشانه‌ای از افزایش تقاضای نفت در آینده‌ای کوتاه‌ و حامی افزایش قیمت آن هستند که وال استریت ژورنال حکایت دیگری را در رابطه با تقاضای نفت خام مطرح می‌کند. آنطور که این نشریه اقتصادی تشریح می‌کند، رشد کند اقتصادی در آمریکا و اروپا که می‌توان بازتاب آن را در آمارهای مربوط به ایجاد اشتغال مشاهده کرد، به شکل معناداری تقاضا برای سوخت را در کشورهای ثروتمند و توسعه یافته کاهش خواهد داد. در واقع کاهش مصرف سوخت به معنای کاهش تقاضای نفت خام از سوی پالایشگاه‌های تولید بنزین است. از دیگر سو بسیاری از معامله‌گران با اشاره به ذخایر فعلی نفت‌خام در دنیا عقیده دارند اشباع بازار نفت از ذخایر که حتی ممکن است رو به رشد نیز برود، فرصت کافی به قیمت‌ها برای رشد در نتیجه افزایش تقاضا نخواهد داد.

بر این اساس سرمایه‌گذاران با اشاره به روند رو به کاهش تقاضای بنزین در آمریکا و اروپا، پیش‌بینی خود از قیمت نفت را در نیمه دوم سال جاری میلادی تغییر داده‌اند. مورگان استنلی پیش‌بینی سه ماهه خود را از ۵۰ دلار به ۴۵ دلار در هر بشکه کاهش داد و خاطرنشان کرد که تقاضای بیش از اندازه در بازارهای مهم که رو به کاهش است. آن‌طور که بانک مرکزی آمریکا اواخر ماه آگوست اعلام کرده است، انتظار رشد تقاضای نفت خام از سوی کشورهای عضو سازمان همکاری و توسعه اقتصادی در سال ۲۰۱۷ به میزان ۱۲۰ هزار بشکه در روز کاهش خواهد داشت. در عین حال پیش‌بینی‌های دولت آمریکا حاکی از آن است که به احتمال زیاد تقاضا برای سوخت در فصل رانندگی بعدی در این کشور، از آنچه در سال جاری میلادی بوده است بیشتر نخواهد شد. آژانس بین‌المللی انرژی نیز در همین زمینه پیش‌بینی می‌کند که میزان تقاضای سوخت در اروپا نیز ممکن است درسال آینده با کاهش همراه باشد. آمارهای ناامیدکننده از ایجاد اشتغال و رشد اقتصادی در آمریکا و اروپا منابع اصلی پیش‌بینی‌های یاد شده از میزان تقاضا برای سوخت در دو منطقه یاد شده هستند. کاهش مصرف سوخت از سوی کشورهای ثروتمند و توسعه یافته به‌عنوان موتور محرکی برای تقاضای نفت خام، در آینده می‌تواند به افزایش حجم ذخایر نفت خام و افت بیشتر قیمت‌ها منجر شود. با این حال باید دید آیا تلاشی برای کنترل تولید از سوی غول‌های نفتی انجام خواهد شد یا خیر؟