ترمز رشد نفت کشیده شد

گروه نفت و پتروشیمی، سارا مالکی: نفت روز گذشته در بازارهای جهانی بار دیگر با افت قیمت همراه بود، شناسایی سود از سوی معامله‌گران بعد از رشد بیش از ۲۰ درصدی قیمت‌ها در هفته‌های اخیر، احتمال افزایش صادرات و تولید نفت عراق و انتشار گزارش‌هایی که احتمال توافق بر سر طرح فریز تولید را بین کشورهای تولیدکننده نفت در حاشیه اجلاس الجزایر اندک در نظر گرفته بودند، از مهم‌ترین عوامل افت قیمت نفت محسوب می‌شود. موسسه گلدمن ساکس نیز در تازه‌ترین گزارش خود نسبت به تقویت بیش از اندازه قیمت‌ها در ماه آگوست و بی‌تاثیر بودن اجرای احتمالی طرح فریز نفتی در ایجاد تعادل در بازار هشدار داد.

گلدمن ساکس این مساله را مطرح کرده است که باتوجه به اینکه عرضه تولیدات نفتی در سطحی بی سابقه قرار دارند، حتی اجرای طرح فریز نفتی نیز قادر به کنترل بازاری که غرق در عرضه است نخواهد بود. به این ترتیب قیمت جهانی نفت خام برنت روز گذشته در بورس لندن، تا لحظه تنظیم این گزارش (ساعت ۱۶) با افتی ۴۳ سنتی نسبت به روز دوشنبه به ۷۳/ ۴۸ دلار در هر بشکه رسید. نفت خام آمریکا نیز به‌عنوان شاخص بورس نیویورک افتی ۳۸ سنتی را تجربه کرد و ۰۳/ ۴۷ دلار در هر بشکه معامله شد. همچنین بر اساس آخرین به روز رسانی سایت رسمی دبیرخانه اوپک، بهای سبد نفتی این سازمان در روز دوشنبه با افتی حدودا ۸۰ سنتی همراه بود و به ۰۴/ ۴۶ دلار در هر بشکه رسید.

از نگاه تحلیلگران بازار نفت، علت اصلی سقوط قیمت‌ها در این بازار تجمع بیش از اندازه و بدون پشتوانه تقاضای نفت بوده است که از اوایل ماه جاری تا اواخر هفته گذشته قیمت‌ها را با جهشی بیش از ۲۰درصدی همراه کرد، به‌طوری‌که برنت به قیمت‌های بالای ۵۰ دلار دست یافت. پس از ثبت این جهش، نفت برنت در دو روز نخست معاملاتی هفته جاری میلادی بیش از ۴ درصد افت قیمت را تجربه کرد. افت قیمت‌ها پس از یک جهش ناگهانی در واکنش به مذاکرات طرح فریز و کاهش ارزش شاخص دلار، اتفاقی بود که پیش از این توسط کارشناسان پیش‌بینی می‌شد.

ناپایداری رشد قیمت نفت

آن‌طور که گلدمن ساکس اعلام کرده است، در حالی‌که قیمت نفت با شروع ماه آگوست با رشدی چشمگیر همراه بود، چشم‌انداز افت قیمت برای آن قابل پیش‌بینی بود. به عقیده کارشناسان این موسسه چنانچه رشد قیمت نفت به شکل تدریجی رقم بخورد، احتمال پایدار ماندن آن بیشتر است حال آنکه از ابتدای ماه جاری عواملی چون انتظار برای اجرای طرح فریز نفتی و تضعیف ارزش دلار باعث رشد ناگهانی قیمت نفت در بازه‌ای کوتاه‌مدت شد. موسسه مورگان استنلی نیز در آخرین گزارش خود رشد قیمت نفت در هفته‌های اخیر را تکنیکال برآورد و اعلام کرد این عوامل بنیادی بازار از این رشد قیمتی حمایت نمی‌کردند. موسسه بارکلیز نیز بر این باور است که ایران در طرح فریز تولید شرکت نخواهد کرد و بر این اساس نشست الجزایر نیز مانند نشست دوحه محکوم به شکست است. این موسسه نیز قیمت‌های حدود ۵۰ دلاری نفت را بدون پشتوانه و سست دانست.

آن‌طور که تحولات کشورهای تولیدکننده نفت نشان می‌دهد، به نظر می‌رسد افزایش عرضه نفت همچنان به‌عنوان یک تهدید برای بازار نفت باقی باشد؛ چراکه کشورهایی مانند عراق، لیبی و نیجریه اقدامات اثرگذاری را برای افزایش تولید و عرضه نفت‌خام در پیش گرفته‌اند. آن‌طور که رویترز گزارش می‌دهد، عاصم جهاد، سخنگوی وزارت نفت عراق روز سه‌شنبه اعلام کرد که وزیر نفت این کشور، جبار علی اللعیبی از شرکت‌های نفتی خارجی خواسته است که به منظور حداکثر کردن درآمدهای نفتی این کشور عضو اوپک، میزان تولید و صادرات نفت و گاز عراق را افزایش دهند. وزیر نفت جدید عراق در اوایل ماه جاری میلادی جلسه‌ای در بغداد با شرکت‌های نفتی فعال در این کشور برگزار کرد. حال سخنگوی وزارت نفت عراق می‌گوید: «وزیر نفت از عملیات شرکت‌های بین‌المللی به منظور افزایش میزان تولید و صادرات نفت خام و گاز طبیعی مجددا حمایت کرده است.»

تلاش عراق به‌عنوان دومین کشور تولیدکننده نفت در اوپک برای افزایش تولید و عرضه در حالی جریان دارد که تحلیلگران موسسه گلدمن ساکس اظهار می‌کنند، ادامه داشتن روند فعلی عرضه نفت می‌تواند بازار جهانی را با فشار زیادی همراه کند. این در حالی است که پیش‌بینی قبلی این موسسه میزان این فشار را چندان قوی ارزیابی نمی‌کرد و اختلاف میان عرضه و تقاضای نفت را به‌طور متوسط ۲۳۰هزار بشکه در روز می‎‌دانست. با این حال نکته‌ای که در رابطه با بازگشت کشورهای عراق، لیبی و نیجریه به چرخه تولید نفت وجود دارد این است که این کشورها همچنان با مشکلات سیاسی و امنیتی داخلی همراه هستند، مشکلاتی که می‌توانند تولیدات این کشورها را بار دیگر به تاخیر اندازند.

تردید در اثرگذاری نشست الجزایر

گلدمن ساکس، در تازه‌ترین تحلیل خود عنوان کرده است که پیشنهاد کاهش تولید نفت از سوی کشورهای عضو اوپک و سایر تولیدکنندگان نفت مانند روسیه، قادر به ایجاد تعادلی اندک در بازار نفت خواهد بود زیرا سطح فعلی تولید نفت از سوی کشورهای یاد شده به علت رقابتی که برای به دست آوردن سهم بیشتر از بازار وجود دارد، به قدری بالا رفته است که حتی با به نتیجه رسیدن طرح فریز نفتی، بازار همچنان با مازاد عرضه همراه خواهد بود و از سمت عرضه بهانه‌ای برای تقویت قیمت‌ها نخواهد داشت. گلدمن ساکس همچنین با اشاره به اختلافات کشورهای عضو اوپک بر سر تولید نفت، به خصوص ایران و عربستان سعودی و همچنین ابهام در مورد تمایل روسیه به همکاری با این طرح، احتمال اجرای طرح فریز نفتی را بالا ارزیابی نکرده است. با این حال موسسه گلدمن ساکس همچنان بر پیش‌بینی خود برای قیمت ۴۵ تا ۵۰ دلار در هر بشکه برای نفت برنت پافشاری می‌کند، هرچند این پیش‌بینی در تابستان سال آینده رقم بخورد.

بر این اساس در حالی‌که سرمایه‌گذاران نفتی تمام هفته گذشته را تحت تاثیر اجرای طرح فریز نفتی پشت سر گذاشتند، اما موسسه سرمایه‌گذاری مورگان استنلی نیز اقدامی هماهنگ برای خروج بازار از شرایط بحرانی فعلی بین کشورهای تولیدکننده نفت را مایوسانه دانست. با این حال بازار نفت روزهای پرنوسانی را در انتظار نشست مشترک بین کشورهای عضو و غیر عضو اوپک پشت سر می‌گذارد که به نظر نمی‌رسد این جلسه که ماه آینده در الجزایر برگزار می‌شود بتواند بازار نفت را چندان تحت تاثیر قرار دهد.

این پیش‌بینی نسبت به نشست آینده اوپک در حالی وجود دارد که از نگاه کارشناسان، اختلالات عرضه که به دلایل سیاسی و امنیتی در برخی کشورهای تولیدکننده نفتی وجود دارد، نقش تاثیرگذارتری نسبت به فریز نفتی در به تعادل رساندن بازار خواهد داشت. این نگاه از آنجایی وجود دارد که رقابت چشمگیری که میان کشورهای عضو اوپک بر سر تصاحب بازار نفت وجود دارد، روسیه را به‌عنوان تولیدکننده غیر‌اوپکی از حصول توافق برای فریز نفتی ناامید کرده است و از دیگر سو سطح تولیدات در نتیجه رقابت یاد شده به قدری بالا رفته است که توقف تولیدات در این سطح، کمک چندانی به تعادل بازار نخواهد کرد.