دو محرک متزلزل رشد نفت

افت شاخص دلار آمریکا تحت‌تاثیر تقویت ارزش ین و پوند در برابر دلار در بازار جهانی به رشد شاخص بازارهای کالایی و نفت در معاملات سه‌شنبه کمک کرد (ارزش‌گذاری قیمت کالاها بر اساس دلار). در این میان احتمال همکاری روسیه برای حصول توافق میان اعضای اوپک و غیراوپک در جهت فریز کردن سطح تولیدات نیز با خوش‌بینی به تضعیف سمت عرضه از قیمت نفت حمایت کرد. انتشار آمار موسسه نفت آمریکا (API) مبنی بر کاهش ذخایر نفتی این کشور برای هفته منتهی ۱۲ آگوست نیز مزید بر تشدید فضای مثبت در بازار نفت شد. این عوامل رشد بیش از ۱۰ درصدی قیمت نفت را در چهار روز متوالی رقم زدند (بیشترین مقدار رشد در ۴ روز متوالی در ۴ ماه گذشته). با این حال ابهام درخصوص حصول توافق میان اعضای اوپک و روسیه در نشست بعدی این سازمان باعث شد که قیمت نفت از بیشترین مقدار خود در ۵ هفته گذشته افت اندکی را تجربه کند. در شرایط کنونی با وجود اینکه قیمت نفت رشدهای چشم‌گیری را در روزهای اخیر تجربه کرده است، اما همچنان چشم‌انداز ادامه رشد قیمت در بازار جهانی روشن نیست. پافشاری کشورمان برای افزایش سطح تولیدات تا دستیابی به مقادیر پیش از تحریم‌های بین‌المللی در کنار انحراف میان آمار API و آمار دقیق از سوی اداره انرژی آمریکا می‌تواند بر قیمت نفت فشار وارد کند.

سیگنال‌های ضعیف از توافق

وزیر انرژی عربستان، خالدالفالح در پایان هفته گذشته بازار جهانی، به این موضوع اشاره داشت که این کشور احتمال هر‌گونه توافق برای فریز سطح تولیدات نفت را در نظر می‌گیرد. نواک، وزیر انرژی روسیه نیز به افزایش همکاری‌ها برای رسیدن به یک توافق در بازار نفت به منظور بالا نگه‌داشتن سطح قیمت‌ها اشاره کرده است. در این میان کارشناسان به احتمال کم، رخ دادن هر گونه توافقی با توجه به روند تاریخی این موضوع و همچنین سیگنال‌های کنونی در بازار نفت اشاره کرده‌اند.

برخی از کارشناسان صحبت‌های کنونی عربستان را سیاست این کشور به‌عنوان بزرگ‌ترین صادرکننده نفت در بازار جهانی برای حفظ کف قیمتی می‌دانند. به نظر می‌رسد با افت قیمت نفت از سطوح ۵۰دلار و رسیدن به کف ۴۰ دلاری سعودی‌ها بار دیگر به دنبال ارسال سیگنال برای ایجاد خوش‌بینی از یک تغییر بنیادی در بازار نفت میان معامله‌گران هستند. این در حالی است که میزان تولیدات این کشور به یک رکورد تازه و در سطح ۱۰ میلیون و ۷۰۰ هزار بشکه رسیده است. به‌طور سنتی تولیدات کشورهای حوزه خلیج فارس در فصل تابستان با توجه به گرمای شدید هوا و افزایش مصرف برق به بیشینه مقدار خود در سال می‌رسد. با این حال وزیر انرژی عربستان در هفته‌های اخیر علاوه بر افزایش مصرف داخلی، افزایش تقاضا برای نفت این کشور را دلیلی بر رشد تولیدات این کشور عنوان کرده است.

در حالی‌که آنچه در سال‌های گذشته مشخص بوده و تداوم رشد سطح تولیدات این کشور در ماه جولای نیز نشان می‌دهد، تلاش برای حذف سایر رقبا (نفت‌های غیرمتعارف با بهای تمام‌شده بالا برای استخراج نفت) است. موضوع دیگری که احتمال رسیدن به توافق را کاهش می‌دهد، رفتار عربستان درخصوص سیاست نفتی ایران پس از توافق برجام است. پس از اجرایی شدن برجام، زنگنه، وزیر نفت کشورمان به افزایش سطح تولیدات و صادرات به منظور دستیابی به سطوح پیش از تحریم‌ها اشاره کرد. در این میان بارها این موضوع از سوی مسوولان نفتی کشورمان مورد تاکید قرار گرفته است. گرچه عربستان به دیدگاه ایران درخصوص توقف سطح تولیدات کاملا آگاه است، اما تاکنون این کشور توافق نفتی را تنها با حضور ایران امکان‌پذیر دانسته است. در این خصوص می‌توان به نشست دوحه اشاره کرد. در حالی‌که تا لحظات آخر این نشست احتمال رسیدن به توافق وجود داشت، اما سرانجام عربستان از میز توافق کنار کشید و بار دیگر موضوع همکاری ایران در توقف سطح تولیدات را عنوان کرد. با این حال کشورمان تا دستیابی به سهم خود در بازار نفت مطابق با پیش از تحریم‌های بین‌المللی روند تولیدات خود را افزایش خواهد داد. فایننشال تایمز همچنین در این خصوص به صحبت‌های زنگنه در پنج‌شنبه گذشته اشاره کرده است. وزیر نفت کشور در این خصوص گفته است که هیچ تصمیمی برای نشست سپتامبر گرفته نشده است.

تفاوت آمارها با واقعیت

گرچه آمار API از کاهش ذخایر نفتی آمریکا عامل حمایتی از قیمت نفت بوده است، اما نگاهی به آمارهای این موسسه و مقایسه آن با واقعیت حاکی از این موضوع است که این آمارها دقت چندانی ندارد. آمار دقیق هفتگی از ذخایر نفتی از سوی اداره انرژی آمریکا در روز چهارشنبه هر هفته منتشر می‌شود. بارها مشاهده شده آمارهای پیش‌بینی‌شده از سوی این موسسه با واقعیات کاملا متفاوت بوده است، در نتیجه گرچه قیمت نفت به این آمار واکنش نشان داده، در ادامه اما با انتشار آمار دقیق EIA قیمت نفت روند معکوسی را در پیش گرفته است. در حالی‌که قیمت نفت در ساعت تنظیم این گزارش (۱۶) بیش از ۴۶ دلار بود، انتشار دقیق آمار از حجم ذخایر نفت تجاری آمریکا می‌تواند بر روند قیمتی اثرگذار باشد (این آمار در ساعت ۱۹ روز گذشته منتشر شده است).

در کنار این موضوع افزایش ذخایر بنزین در گزارش موسسه API برای هفته گذشته نیز قابل‌توجه است (به میزان ۲ میلیون بشکه). مازاد عرضه بنزین در ماه‌های گذشته عاملی بود که صندوق‌های پوشش ریسک (Hedge fund) چشم‌انداز خود از قیمت نفت را نزولی کنند. در نتیجه بر تعداد قراردادهای با موقعیت‌های فروش (short position) افزوده شد و در نتیجه قیمت نفت روند نزولی را در پیش گرفت. بر این اساس در صورتی‌که آمارهای EIA نیز رشد ذخایر بنزین را تایید کند، این موضوع خود می‌تواند عامل فشار بر قیمت نفت باشد. علاوه بر این شاخص دلار نیز که در روز سه‌شنبه با فشار رشد ارزش ین و پوند کاهش یافته بود، دیروز بر مسیر صعودی قرار گرفت. اظهارات اعضای فدرال‌رزرو آمریکا مبنی بر آمادگی اقتصاد این کشور برای رشد نرخ بهره (حتی در سپتامبر) باعث شد شاخص دلار رشد یابد. این موضوع نیز بر قیمت نفت در معاملات دیروز فشار وارد کرد. بر این اساس در صورت ادامه رشد ارزش دلار با سیگنال‌های مثبت از اقتصاد آمریکا احتمال افزایش فشار بر بازارهای کالایی و نفت وجود دارد.