گروه نفت و پتروشیمی: قیمت نفت در روزهای اخیر به کمترین مقدار در دو ماه اخیر افت داشته است (دیروز ساعت ۱۶ هر بشکه نفت خام آمریکا در سطح ۲/ ۴۵ دلار بر بشکه قرار داشت). بازار جهانی سه‌شنبه هفته گذشته در دوساعت افت بیش از ۶ درصدی را تجربه کرد. انتشار گزارش اداره اطلاعات انرژی آمریکا (EIA) و افت کمتر از پیش‌بینی ذخایر نفت تجاری این کشور عاملی برای ریزش قیمت نفت بود. علاوه‌بر این نگرانی از مازاد عرضه بنزین نیز تشدید افت قیمت نفت را رقم زد. با وجود اینکه برخی ریزش قیمت را ناشی از اثر منفی این عوامل بنیادی در بازار نفت عنوان می‌کنند، اما به اعتقاد گروهی کارشناسان افت شدید قیمت نفت در مدت زمان اندکی تحت این عوامل بنیادی قابل‌توجیه نیست. این کارشناسان عامل اصلی افت شدید قیمت نفت را شوک سفته‌بازان به این بازار عنوان می‌کنند. در این خصوص معامله‌گرانی که پیش از این در حالت خرید (long position) قرار داشتند، به‌طور کامل مسیر خود را تغییر داده‌اند.

این معامله‌گران آتی در ماه‌های گذشته خرید قیمت نفت در سطوح کمتری را پیش‌بینی کرده بودند. در شرایطی که قیمت نفت روز سه‌شنبه بیشتر از ۴۸ دلار بود، با شناسایی سود از سوی این گروه فشار سنگینی بر قیمت نفت ایجاد شد. حضور سفته‌بازان در بازار نفت داستان قدیمی در بازارهای کالایی است. تصمیم معاملاتی این گروه براساس عوامل بنیادی نبوده و تنها بر اساس تغییرات روزانه جهت‌گیری می‌کنند. در این میان، کارشناسان به این موضوع اشاره دارند که واکنش شدید معامله‌گران در روز سه‌شنبه حاکی از این موضوع است که تعداد زیادی از سفته‌بازان اختیار خرید نفت در قیمت‌های پایین‌تر را داشته‌اند که با تسویه و فروش آنها فشار بر قیمت نفت افزایش یافته است. در این خصوص، حجم معاملاتی آتی در بزرگ‌ترین صندوق معاملات آتی نفت آمریکا دو برابر شده است. رشد یا افت قیمت برای این معامله‌گران اهمیتی ندارد و تنها قرار گرفتن در جهت درست حرکت بازار برای این دسته آنها حائز اهمیت است. از طرفی نقش اساسی این گروه در ۲۰ سال اخیر کاملا ثابت شده است، در این خصوص، براساس گزارش‌هایی که به کنگره آمریکا ارائه شده، در سال ۲۰۱۱ حدود ۴۰ درصد از حرکت‌های نفت به حساب‌های سفته‌بازان اختصاص داشته است.

نگرانی از انباشت بنزین در فصل تقاضا

افزایش مقدار سفرهای جاده‌ای در تابستان به‌طور سنتی تقاضای بنزین را در این فصل افزایش می‌داد. این موضوع پالایشگاه‌ها را به خرید بیشتر نفت برای تولید بنزین در این فصل ترغیب می‌کرد. در حالی‌که مصرف کنونی بنزین در کشور آمریکا در سطح بالای ۸/ ۹ میلیون بشکه در روز قرار گرفته است (رشد ۵/ ۲ درصدی در مقایسه با مدت مشابه سال قبل)، اما پیشی گرفتن تولید پالایشگاه‌ها موجب انباشت بنزین شده است. پر شدن منابع بنزین نگرانی از کاهش تقاضای نفت توسط پالایشگاه‌ها را تشدید کرده است. در این شرایط پالایشگاه‌های آمریکا علاوه‌بر پایین بودن حاشیه سودی که با آن مواجه بوده‌اند، ممکن است مجبور به کاهش تولیدات و قطع بخشی از تولیدات بنزین نیز شوند. در این شرایط کارشناسان با وجود اینکه به تعادل نسبی عرضه و تقاضا در بازار نفت با کاهش سطح تولیدات و تقاضای موجود اشاره دارند، اما احتمال اینکه حجم بالای ذخایر بتواند بر قیمت نفت فشار وارد کند نیز مطرح می‌شود. گزارش EIA برای هفته منتهی به یک جولای (منتهی به یکشنبه هفته گذشته) بوده است. در این شرایط کارشناسان ابراز امیدواری کرده‌اند که در تعطیلات گذشته چهار جولای آمریکا مقدار مصرف بنزین اوج گرفته و بتواند مازاد عرضه این بازار را کاهش دهد.همان‌طور که اشاره شد حجم ذخیره نفت آمریکا در هفته گذشته با افت مواجه شد. با وجود کاهش ۲/ ۲ میلیون بشکه‌ای موجودی نفت اما این مقدار از پیش‌بینی کارشناسان کمتر بود. در این خصوص، کارشناسان رویترز کاهش ۵/ ۲ میلیون بشکه‌ای را پیش‌بینی کرده بودند، موسسه نفت آمریکا (IPA) نیز میزان افت ذخایر نفتی را بیش از ۶ میلیون بشکه عنوان کرده بود. افت کمتر از انتظار موجودی نفت تجاری آمریکا در کنار مازاد عرضه بنزین و احتمال کاهش تقاضای نفت از سوی پالایشگاه‌ها به عنوان عوامل بنیادی در کاهش قیمت نفت عنوان می‌شود، با این حال، به‌نظر می‌رسد چرخش سریع سفته‌بازان در مسیر خریدهای آتی و افزایش فشار فروش در این بازار عامل اصلی ریزش سریع قیمت نفت بوده است.

بازیابی آرام قیمت نفت با ادامه افت تولیدات آمریکا

روز گذشته پس از ثبت افت‌های متوالی در بازار نفت شاهد رشد هر چند اندک قیمت طلای سیاه بودیم. به‌نظر می‌رسد پس از خودنمایی نکات منفی گزارش هفتگی EIA و سیگنال منفی آن به قیمت نفت، سایر نکات مثبت این گزارش نیز توجه فعالان این بازار را به خود جلب کرده است. در این خصوص، ادامه افت تولیدات نفت آمریکا برای هفته منتهی به یک جولای به بازیابی قیمت نفت از مسیر نزولی کمک کرد. افت ۱۹۹ هزار بشکه‌ای تولید نفت آمریکا معادل ۳/ ۲ درصدی (بیشترین افت هفتگی نفت از ۲۰۱۳)، امیدواری به کاهش عرضه و در نتیجه پایداری تعادل عرضه و تقاضا را در این بازار ایجاد کرده است. در شرایط کنونی انتشار گزارش بیکرهیوز از تعداد دکل‌های نفتی فعال آمریکا می‌تواند بر قیمت نفت اثرگذار باشد. گزارش این موسسه در هفته گذشته به افزایش ۱۱ موردی تعداد دکل‌های نفتی آمریکا اشاره داشت. این موضوع به کند شدن روند کاهشی تولید نفت آمریکا اشاره دارد که می‌تواند سیگنال منفی در کاهش تولیدات آمریکا باشد (صرفه اقتصادی سرمایه‌گذاری در این حوزه پس از رشد بیش از ۶۵ درصدی نفت نسبت به کف قیمتی آن در ماه‌های ابتدایی سال ۲۰۱۶).